گزارش
تغییر فرم تفکیک و جمع‌آوری پسماند
علیپور، مدیرعامل سازمان مدیریت پسماند شهر تهران: نصب مخازن تفکیک زباله در مجتمع‌های بزرگ پایتخت آغاز شده و تا پایان سال، هزار سِت مخزن تفکیک از مبدأ در ساختمان‌های شهر تعبیه می‌شود
محمود مولایی- خبر‌نگار
پس از سال‌ها نحوه جمع‌آوری پسماند در سطح شهر تهران تغییر می‌کند. مخازن فعلی پسماند رفته‌رفته از سطح شهر جمع‌آوری می‌شود و این مخازن راه به داخل شهرک‌ها، ساختمان‌های اداری و مسکونی پیدا خواهد کرد. طرح کاپ که از سال گذشته توسط سازمان مدیریت پسماند شهر تهران اجرا می‌شود، در گام نخست تغییر فرم جمع‌آوری و مخزن‌گذاری پسماند را اجرا می‌کند. مدیرعامل این سازمان در این‌باره به همشهری می‌گوید: «بسیاری از مشکلاتی که ما داریم، مانند دفعات جمع‌آوری، شیرابه‌ها، بحث زباله‌گردی و... در شهر ناشی از همین مخازن فعلی است. شهروندان سال‌هاست به مخازن فعلی عادت کردند، زیرا راحت است و هر ساعتی می‌توان داخل آن زباله ریخت. برای همین، تغییر فرم کار سختی است ولی ما از شهرهایی که در این زمینه موفق شدند الگو گرفتیم. معمولا در دنیا هم رایج است که چند فرم مخزن‌گذاری براساس مکان‌های مختلف انجام می‌دهند؛ مثلا برای مکان‌های عمومی یا جلوی فروشگاه‌ها و مکان‌های پرتردد یکسری مخازن سه‌گانه یا چهارگانه تعبیه می‌کنند. یعنی در این مخزن‌ها پت را در مخزن جداگانه و قوطی را هم در مخزن جداگانه قرار دهند.»
هم‌اکنون 200ست مخزن سه‌گانه در مکان‌های پرتردد نصب شده است. درحالی‌که تهیه مخازن سه‌گانه ادامه دارد و قرار است تا پایان سال99 حدود 1000ست به‌احتمال زیاد نصب شود. همچنین فروشگاه‌های بزرگ و میادین میوه و تره‌بار شهر تهران دارای دستگاه‌های خوددریافت پسماند خواهند شد. صدرالدین علیپور در این‌باره توضیح می‌دهد: «برای داخل فروشگاه‌های بزرگ نیز جدا از مخازن سه‌گانه یکسری RVM (دستگاه‌های خود دریافت پسماند خشک) پیش‌بینی کردیم. شهروندان می‌توانند پسماند خشک را به این دستگاه‌ها بدهند و در قبال آن مبلغی دریافت کنند یا مشوق‌های حواله خرید بگیرند. طبق تفاهمنامه‌ای که با سازمان میادین میوه و تره‌بار و شرکت شهروند امضا کردیم، 10دستگاه RVM نصب می‌کنیم و به سیستم فروشگاه شهروند و میادین میوه وصل می‌شود تا برای شهروندان به‌ازای پسماند خشک تخفیف قائل شود.» او ادامه می‌دهد: «ما از ساختمان‌های اداری، ساختمان‌های بلندمرتبه و شهرک‌ها شروع کردیم و یک مخزن دوگانه (تر و خشک) تحویل می‌دهیم. به این ترتیب که پسماند خشک را داخل مخزن خشک می‌ریزند و بابت آن حتی مبلغی پرداخت می‌شود. پسماند تر را هم داخل مخزن تر می‌ریزند که با مکانیسمی سعی داریم یک روز در میان عملیات جمع‌آوری آن انجام شود. به ازای مخازن دوگانه که در داخل ساختمان‌ها نصب می‌شود، اطراف آن ساختمان‌ها مخازن فعلی حذف خواهد شد. در گام نخست پایه اساسی ما این موضوع است و به‌موازات آن در گام‌های بعدی هم کارهایی انجام می‌دهیم.»
اجرای طرح پایلوت از خردادماه
طرح کاپ از ابتدای خردادماه به‌صورت پایلوت در مناطق ۲۱ و ۲۲ و پس از مدتی در منطقه۶ اجرا خواهد شد. مسعود عابدی، مدیر روابط عمومی سازمان مدیریت پسماند در این رابطه می‌گوید: «پیش از شیوع ویروس کرونا و در گام اول اجرای طرح کاپ، میزان پسماند در تهران از روزانه ۷هزار تن به ۴هزارو۸۰۰ تن کاهش پیدا کرد که این امر نشان می‌دهد اجرای طرح تا چه اندازه می‌تواند موفق باشد. به همین دلیل با مشارکت مردم اجرای دوباره طرح کاپ از اوایل خردادماه آغاز می‌شود و تا آخر سال۱۴۰۰ دیگر هیچ مخزن ۱۱۰۰لیتری در تهران نخواهیم دید.»
با حذف مخازن پسماند در سطح شهر به‌نظر می‌رسد پدیده زباله‌گردی پایان یابد. علیپور مدیرعامل سازمان پسماند نیز درباره این موضوع می‌گوید: «تا زمانی که مخازن فعلی هست، زباله‌گردی هم وجود دارد. کنترل50، 60هزار تا مخزن در سطح شهر که چه‌کسی نقش جمع‌آوری آن را انجام می‌دهد و اینکه آیا پیمانکار هست یا نیست، کار سختی است. زیرا نیروهای پیمانکار را شهرداری استخدام نمی‌کند و کنترلی هم روی این نیروها نداریم. بهترین کار این است که ما مخازن خود را داخل ساختمان‌ها ببریم و تا زمانی که مخازن روباز در سطح شهر وجود دارد، پدیده زباله‌گردی هم هست.»
کاهش پسماند
در ماده58 برنامه سوم آمده است: «تفکیک از مبدأ و بازیافت پسماندها را هر ساله به میزان 5درصد نسبت به شاخص پایه بهبود دهد.» مدیرعامل سازمان پسماند درباره این موضوع می‌گوید: «از آنجایی که طرح کاهش پسماندهای حجیم و همینطور شهرک‌ها و ساختمان‌های اداری را شروع کردیم، در بهمن‌ماه و قبل از کرونا تناژ دریافتی پسماند ما در آرادکوه حتی به 4800تن رسید، درحالی‌که قبلا حدود 7هزار تن بود. بنابراین، از این برنامه می‌توانیم جلوتر هم باشیم.» او درباره وضعیت نخاله‌های ساختمانی نیز یادآور می‌شود: «در آنجا هم یک سیستم در حدود 3600تن با مشارکت بخش خصوصی شروع کردیم که همین حالا هم نخاله‌ها را تبدیل به شن، ماسه، بلوک و... می‌کند. در سال99 هم قرار است 2کارخانه راه‌اندازی کنیم و مجموعا در آبعلی 11 تا 12هزار تن نخاله به شن و ماسه تبدیل خواهد شد.»
همچنین برای نخستین‌بار در خردادماه امسال نیز از سامانه ثبت اطلاعات و پایش آنلاین کارگران و ماشین‌آلات رفت و روب در پایتخت رونمایی می‌شود. این خبری است که مدیرعامل سازمان مدیریت پسماند می‌دهد و می‌گوید: «از طریق این سامانه به‌صورت روزانه فعالیت 2 هزار و ۳۰۰دستگاه ماشین‌آلات رفت و روب و ۱۴هزار کارگر رصد خواهد شد. هدف از راه‌اندازی سامانه مذکور نیز نظارت هر چه بیشتر بر عملکرد پیمانکاران و پاسخگویی سریع به درخواست‌های شهروندان در زمینه جمع‌آوری زباله و رفت و روب شهر است.»
نخستین دستگاه زباله‌سوز چینی وارد کشور شد
نخستین دستگاه زباله‌سوزی چینی دیروز از طریق بندرعباس وارد کشور شد. زهرا نژادبهرام، عضو هیأت رئیسه شورای شهر تهران با تأیید این خبر به فارس می‌گوید: «دستگاه زباله‌سوز وارد کشور شده و در اختیار مدیریت شهری تهران قرار خواهد گرفت. درصورتی که این دستگاه زباله‌سوز در اختیار استان‌های دیگر قرار گیرد تخطی صورت گرفته و نشان از بی‌توجهی به حقوق شهروندان تهرانی است چرا که پایتخت هم‌اکنون مانند اهواز جزو استان‌های قرمز به لحاظ شیوع کروناست و این دستگاه صرفا هدیه شهرداری پکن به شهرداری تهران است.» او با اشاره به اینکه دستگاه زباله‌سوز در آرادکوه تهران جانمایی می‌شود، ادامه می‌دهد: «درصورتی‌که استان‌های دیگر نیاز به دستگاه زباله‌سوز داشته باشند باید درخواست خود را از طریق مبادی مربوطه به کشور چین اعلام کنند.» نژادبهرام در پاسخ به این پرسش که ارزش مالی این دستگاه زباله سوز چقدر است، می‌گوید: «ارزش مالی دستگاه اصلا مهم نیست بلکه کارکرد و نقش آن حائز اهمیت است از طرفی اهدای این دستگاه زباله‌سوز از سوی شهرداری پکن به تهران نشان‌دهنده دیپلماسی شهری میان 2 کشور است. هم‌اکنون نماینده‌های شهرداری تهران ازجمله سازمان پسماند جهت دریافت این دستگاه در بندرعباس حضور دارند. مکاتبات طرف چینی و سفارت ایران در چین درخصوص این دستگاه موجود است و نشان می‌دهد که دستگاه زباله‌سوز فقط برای پایتخت ارسال شده است.»