روز خونین افغانستان

محمدامین خرمی ـ خبرنگار

وقوع 5حمله مرگبار در 5منطقه مختلف افغانستان، اندک امید باقی مانده مردم برای رسیدن به صلح را هم ناامید کرده است؛ مردمی که این روزها زندگی‌شان غیر از ترس انفجار و انتحار، با ترس ابتلا به کرونا هم گره خورده است.
چند هفته‌ای بود که در کابل از صدای انفجار و بوی باروت خبری نبود، اما دیروز ساکنان پایتخت افغانستان، برای دومین روز پیاپی صبح خود را با انفجار آغاز کردند. حوالی ساعت10، 3مهاجم با حمله به بیمارستان 100تختخوابی پزشکان بدون مرز در منطقه شیعه‌نشین غرب کابل، 13نفر را کشتند و دست‌کم 15نفر دیگر را زخمی کردند. طبق گزارش تلویزیون طلوع افغانستان، از آنجا که بخش مامایی بیمارستان نیز هدف حمله قرار گرفته است، تعدادی از قربانیان کودک هستند. حضور به‌موقع نیروهای ویژه پلیس باعث زمینگیر شدن مهاجمان و درگیری در ساختمان‌های بیمارستان شد. 3مهاجم پس از حدود 5ساعت درگیری از پا درآمدند. هنوز هیچ گروهی مسئولیت حمله دیروز کابل را به‌عهده نگرفته، اما طالبان با انتشار بیانیه‌ای اعلام کرده که در این حمله دست نداشته است. صبح پریروز هم انفجار 4بمب که در چند سطل زباله کار گذاشته شده بود، به زخمی شدن تعدادی از مردم منجر شد.
ساعتی پس از آغاز حمله به بیمارستان غرب کابل، از ننگرهار در شرق افغانستان نیز خبر رسید که یک عامل انتحاری با منفجر کردن خود در میان یک جمع عزادار، حدود 30نفر را کشته و بیش از 70نفر دیگر را زخمی کرده است. اغلب قربانیان، مردم عادی هستند که در مراسم تشییع فرمانده پلیس محلی در شهر شیوا شرکت کرده بودند. مسئولیت این حمله را نیز هیچ گروهی به‌عهده نگرفته و طالبان نیز دست داشتن در آن را رد کرده است.
مردم ولایت خوست در جنوب شرق افغانستان، در مرز پاکستان، نیز صبح خود را با یک انفجار آغاز کردند. این حادثه که در اثر انفجار یک بمب در یک بازار پر رفت‌‌وآمد اتفاق افتاد، به مرگ یک نفر و زخمی شدن بیش از 10نفر منجر شد. مسئولیت بمب‌گذاری در خوست را هم هیچ گروهی به‌عهده نگرفته است.
وقایع دیروز افغانستان از نیمه‌های شب آغاز شده بود. در نخستین ساعات بامداد، حمله طالبان به یک پاسگاه پلیس در ولایت غور در مرکز افغانستان، 4کشته و 3زخمی به‌جا گذاشت. طبق اعلام پلیس افغانستان، نیروهای طالبان از تاریکی شب استفاده کرده و نیروهای امنیتی مستقر در پاسگاه را غافلگیر کرده‌اند. به‌گفته مقامات پلیس، طالبان نیز در این حمله تلفاتی داشته است.
حمله دیگری در بامداد دیروز رخ‌ داد که عامل آن نیروهای دولتی افغانستان بودند. تلویزیون طلوع افغانستان در گزارشی اعلام کرد که مردم در ولایت بلخ در شمال این کشور گفته‌اند که در اثر حمله هوایی نیروهای ارتش، 9غیرنظامی کشته و 11نفر دیگر زخمی شده‌اند. دولت اما اعلام کرده که در این حمله، یکی از مواضع طالبان را هدف قرار داده که در جریان آن، 11نفر از نیروهای این گروه کشته شده‌ و 10نفر دیگر هم زخمی شده‌اند. مردم اما ضمن اعتراض به حمله نیروهای دولتی، اعلام کرده‌اند که اجساد جان‌باختگان را به مرکز شهر بلخ خواهند برد تا مشخص شود قربانیان جزو نیروهای طالبان نیستند.
حملات دیروز افغانستان در ادامه حملات هفته‌های اخیر در چهارگوشه این کشور قرار می‌گیرد. افزایش درگیری‌ها و حملات انتحاری در افغانستان در حالی اتفاق می‌افتد که تصور می‌شد با امضای توافق صلح میان طالبان و آمریکا، افغان‌ها به سمت کاهش خشونت‌‌ و پایان درگیری‌ها خواهند رفت. 2ماه‌ونیم از امضای توافق میان طالبان و آمریکا می‌گذرد؛ توافقی که طبق آن قرار بود در چارچوب آن کاهش خشونت‌ها و برقراری آتش‌بس به‌عنوان پیش‌زمینه‌ای برای آغاز مذاکرات صلح میان دولت مرکزی افغانستان و طالبان عمل کند. اکنون با توجه به تشدید حملات، به‌نظر می‌رسد برخی گروه‌های وابسته به طالبان یا دیگر گروه‌های مسلح فعال در افغانستان مخالف انجام مذاکرات میان طالبان و دولت هستند.

وقفه در تبادل زندانیان
غیر از توقف درگیری‌ها، تبادل زندانی میان طالبان و دولت مرکزی افغانستان نیز در متن توافقنامه امضا شده میان ملابرادر و زلمای خلیلزاد گنجانده شده بود. طبق توافق باید هزار زندانی در بند طالبان در ازای رهایی 5هزار زندانی در بند دولت آزاد شوند. روند آزادی زندانیان از چند روز پس از امضای توافق آغاز شد، اما دو طرف همکاری خوبی برای ادامه این روند نداشته‌اند و همین مسئله باعث شده تا دولت به‌صورت یک‌طرفه تبادل زندانیان را متوقف کند.
جاوید فیصل، سخنگوی شورای امنیت ملی افغانستان، اعلام کرده است که طالبان در برابر آزادی هزار نفر از نیروهایش، تنها 105نفر از نیروهای دولت را آزاد کرده است. این در حالی است که قرار بود در ازای آزادی هر 100زندانی طالبان، این گروه 20نفر از نیروهای دولتی را آزاد کند. به گفته فیصل، تا زمانی که شمار افراد آزاد شده از سوی طالبان به 200نفر نرسد، دولت دیگر هیچ‌یک از نیروهای طالبان را آزاد نخواهد کرد. طبق گفته سخنگوی شورای امنیت ملی افغانستان، طالبان باید همزمان ضمن کاهش حملات خود، طرحی برای گفت‌وگوهای صلح ارائه می‌کرد، اما به هیچ‌یک از این تعهدات پایبند نبوده است.

داعش، شر ممتد در افغانستان
تحولات افغانستان ضلع دیگری هم دارد که اگرچه قدرتش به‌اندازه قدرت طالبان نیست، اما به ناامنی‌ها در این کشور دامن زده است. داعش طی سال‌های اخیر پرچم خود را در افغانستان با عنوان شاخه خراسان علم کرده و تاکنون عامل بخشی از مرگ‌بار‌ترین حملات تروریستی در این کشور به‌خصوص علیه شیعیان بوده است.
شامگاه یکشنبه، مقامات امنیتی افغانستان از دستگیری رهبر داعش در جنوب آسیا و شرق دور در کابل خبر داده‌اند. نیروهای امنیتی افغانستان موفق شدند ضیاءالحق معروف به شیخ ابوعمر خراسانی را به همراه صهیب، مسئول روابط عمومی و ابوعلی، مسئول اطلاعات داعش در منطقه را دستگیر کنند. گفته می‌شود اطلاعات به‌دست آمده در بازجویی از 4عضو داعش، نیروهای امنیتی را به مخفیگاه این افراد در کابل رسانده است. پیش از این، امنیت ملی افغانستان از انهدام مرکز مشترک گروه داعش و شبکه حقانی در شهر شکردره کابل خبر داده بود. ‌ماه قبل نیز نیروهای امنیتی موفق به دستگیری عبدالله اورکزی، مشهور به اسلم فاروقی، رهبر شاخه‌ خراسان داعش شدند.
حملات اخیر در افغانستان می‌تواند از سوی داعش هم انجام شده باشد. شاخه خراسان داعش، نسبت به گذشته به‌شدت ضعیف شده، اما نیروهای آن همچنان در برخی مناطق کوهستانی در شرق افغانستان مستقر هستند. مذاکره میان طالبان و دولت، زمینه را برای نابودی کامل داعش در افغانستان فراهم خواهد کرد و به همین دلیل این گروه انگیزه لازم برای افزایش درگیری‌ها و ضربه زدن به مذاکرات را دارد.