ساماندهی لاله‌زار با تکیه بر اقتصاد محلی
بخشی از بهسازی خیابان لاله‌زار تا پایان خرداد برای شهروندان آماده می‌شود
مجید جباری _ خبرنگار
لاله‌زار 150ساله، قدیمی‌ترین خیابان تهران با عناصر نسبتا مدرن است. خیابان قاجاری پایتخت که حرف‌های زیادی در دل دارد، سال‌هاست از هویت خود فاصل گرفته و دیگر کمتر کسی داستان‌های این خیابان سرزنده تهران قدیم را به یاد می‌آورد. بعد از سال‌ها گوشه‌نشینی و فراموشی اما لاله‌زار قرار است به‌زودی گذر فرهنگی تهران شود. طرح و برنامه‌اش هم از پاییز98 شروع شده و پس از پایان، سفره دل را برای پیاده‌های شهر باز می‌کند. البته قرار نیست لاله‌زار راه بر ماشین‌های دودی ببندد اما از قرار معلوم نگاه طرح بازآفرینی گذر فرهنگی لاله‌زار، تقویت آمد‌وشد پیاده‌ها و جلوگیری از مزاحمت موتورسوارانی است که مسیر پیاده‌های لاله‌زار را هم به تسخیر خود درآورده‌اند. بهسازی و بازآفرینی این خیابان که اتفاقا یکی از 8پروژه اولویت‌دار پیروز حناچی، شهردار تهران است، سال‌ها مورد توجه دغدغه‌مندان حوزه شهری بوده و به همین‌خاطر، قریب به 25جلد کتاب، 19عنوان مقاله و 12عنوان پایان‌نامه درباره ساماندهی و بازآفرینی این گذر قدیمی تهیه و تدوین شده است. اما سال گذشته بود که طرح ساماندهی لاله‌زار سرانجام شکل اجرا به‌خود گرفت.
تقویت پیاده‌مداری محور بهسازی لاله‌زار
آنطور که شهردار منطقه12 می‌گوید، پروژه ساماندهی خیابان لاله‌زار از پاییز سال گذشته شروع شده و در حال حاضر کارها در بخش شمالی این خیابان - حدفاصل خیابان جمهوری تا خیابان انقلاب- در حال انجام است.
علی محمد سعادتی در گفت‌وگو با همشهری، هدف از اجرای بهسازی محیطی لاله‌زار را افزایش عرض پیاده‌روها و تسهیل حمل‌ونقل پیاده در این محدوده عنوان کرد و گفت: «عملیات اجرایی آن در بخش شرقی به اتمام رسیده و عرض پیاده‌روها را در این قسمت تا 5.5 و بعضا 6متر افزایش داده‌ایم. همچنین، علاوه بر ساماندهی وضعیت زیرساخت‌ها در این محدوده که اتصال شبکه فاضلاب و ترمیم شبکه‌های برق و زیرسطح است، مبلمان محوطه، تقویت نور محیطی و... در حال اجراست.» او اضافه کرد: «در این مقطع، کار تعریض پیاده‌روهای قسمت غربی خیابان لاله‌زار هم در دست اجراست. کار جدول‌گذاری، اتصال شبکه فاضلاب مغازه‌ها، احداث خط لوله آب خام برای آبیاری فضای سبز و نصب و راه‌اندازی شیرهای هیدرانت آتش‌نشانی و ترمیم کابل‌های برق و اتصالات خطوط نیرو نیز به پایان رسیده است. بنابراین تلاش خواهیم کرد تا به سرعت کار را جمع‌بندی کنیم و امیدواریم تا پایان خرداد بتوانیم لاله‌زار را در قسمت شمالی کاملا تکمیل کنیم و تحویل شهروندان بدهیم.»
رفع عارضه بزرگ لاله‌زار
شهردار منطقه12 تهران با بیان اینکه قرار نیست در این خیابان راه به روی خودروها بسته شود، تصریح کرد: «مسیر عبور و مرور خودروها را در قالب یک لاین حرکتی در بخش مرکزی خیابان خواهیم داشت. به اضافه تعدادی پهلوگاه که این پهلوگاه‌ها ضمن فراهم‌کردن امکان تخلیه و بارگیری برای کسبه، ساماندهی بهتر موتورسیکلت‌ها را هم مهیا می‌کند.»
سعادتی توقف بیش از اندازه موتورسیکلت‌ها را بزرگ‌ترین مشکل لاله‌زار عنوان کرد و گفت: «برای این منظور یک پارکینگ را در این محدوده شناسایی و معرفی خواهیم کرد تا کسبه موتورسیکلت‌هایشان را در این پارکینگ پارک کنند. همچنین درصورت لزوم همکاری پلیس سعی خواهیم کرد کنترل ورود و پارک‌کردن موتور‌ها در بخش پیاده‌روها را پیگیری کنیم تا این محدوده محل مناسبی برای شهروندان باشد.»
کاشت درختان مثمر همیشه سبز
شهردارمنطقه12 در ادامه از کاشت تعداد زیادی درخت مثمر از نوع بلوط در لاله‌زار خبر داد و گفت: «این درخت‌ها همیشه سبز هستند و سعی می‌کنیم با کاشت این درختان پوشش گیاهی منطقه را هم تقویت کنیم. ضمن اینکه برای بهسازی نمای ساختمانها هم برخی کسبه اعلام آمادگی کرده‌اند و تعدادی از آنان در حال ترمیم نماهای سازه‌هایشان هستند. ما هم به کسانی که علاقه‌مندند نمای ساختمانها را ترمیم کنند، کمک خواهیم کرد. این موضوع به بهبود سیما و منظر لاله‌زار کمک زیادی می‌کند.» سعادتی پیاده‌مدار‌شدن خیابان و تقویت حضور مردم را هدف اصلی بهسازی و ساماندهی لاله‌زار عنوان کرد و ادامه داد: «تقویت این رویکرد، قاعدتا رونق کسبوکار را در این منطقه به ارمغان می‌آورد؛ همانطور که در خیابان‌های دیگر مثل خیابان 15خرداد حضور بیشتر مردم رونق کسبوکار را به‌دنبال داشته است.»
احیای اماکن فرهنگی
او درباره کارکردهای فرهنگی لاله‌زار اظهار کرد: «در جداره‌های پشتی و در بافت پسین جداره اصلی، ساختمان‌های متروکه، انبار‌ها و فضاهای رها‌شده‌ای وجود دارند که بعضا برخی از آنها در طبقات بالا فعالیت ندارند. اگر بتوانیم زمینه حضور مردم را بیش از پیش در این محدوده فراهم کنیم، به‌صورت خودکار به کاربری‌هایی نیاز پیدا خواهیم کرد که کارکردهایشان، مکمل و پشتیبان کسبوکار هستند. در واقع رونق کسبوکار در رابطه با خدمات و سرویس‌دهی مخاطبان خیابان را در مرحله اول دنبال کرده‌ایم و در وهله دوم برخی اماکن فرهنگی هم هستند که به‌خاطر عدم‌حضور مردم در این حوزه جغرافیایی از رونق افتاده‌اند. همچنین بعضی از سینماها، موزه‌ها و حوزه‌های فرهنگی هم هستند که شرایط لازم را برای تسهیل فعالیت‌هایشان فراهم می‌کنیم؛ ازجمله هماهنگی با خانه سینما و تئاتر و... از برنامه‌های در دست اقدام است.»
پیاده‌محورسازی، جزو ایده‌آل های شهرسازی
مهرداد مال عزیزی؛ کارشناس شهرسازی
پیاده‌محور‌کردن و گسترش فضاهای فرهنگی و گردشگری در خیابان‌های تاریخی جزو ایده‌آل‌های شهرسازی است، اما این کار باید با ضوابط خاصی انجام شود و بی‌توجهی به این ضوابط می‌تواند سبب از بین رفتن رونق این خیابان‌ها و وارد‌شدن ضرر و زیان به کسبوکار اصناف آنها شود. درباره خیابان لاله‌زار اما باید توجه داشت که این خیابان در طول تاریخ معاصر ایران تا پیش از پیروزی انقلاب اسلامی به داشتن تعداد زیاد فضاهای فرهنگی، هنری و تفریحی مشهور بود، اما اکنون سال‌هاست که به بورس لوازم الکتریکی تبدیل شده است. بنابراین امروزه حقوق مکتسبه صنف لوازم الکتریکی در خیابان لاله‌زار تسری پیدا کرده و اگر مدیریت شهری بنا دارد کاربری خیابان لاله‌زار را تغییر دهد، باید حتما حقوق مکتسبه این صنف را درنظر بگیرد. بنابراین اگر مدیریت شهری تهران بنا دارد بافت تاریخی این خیابان را احیا کند، بهترین راهکار برای این منظور انجام مداخلات آرام به جای اقدامات عاجل است. سنگفرش‌کردن نیز می‌تواند شروعی برای این مداخلات آرام باشد، به شرطی که از همان ابتدا جلوی ورود خودروها به این خیابان گرفته نشود، اما بعد از چند سال که حجم تردد خودروها در لاله‌زار کاهش پیدا کرد، شهرداری بدون آسیب‌زدن به بار ترافیکی منطقه جلوی ورود خودروها به آن را بگیرد. اقدام بعدی می‌تواند تملک فضاهای فرهنگی و هنری قدیمی خیابان لاله‌زار باشد. به این صورت که شهرداری می‌تواند واحدهایی در این خیابان را که هنوز تغییر کاربری نداده‌اند، به تصرف خود درآورد و رفته‌رفته فضاهای فرهنگی و هنری این خیابان را احیا کند؛ به‌طوری که بعد از چند سال، بدون آسیب‌دیدن کسبه صنف لوازم الکتریکی، ویژگی تفریحی و گردشگری سابق نیز به این خیابان بازگردد. احیای بافت تاریخی خیابان لاله‌زار و فضاهای فرهنگی هنری آن امکان‌پذیر است، به شرط آنکه مدیریت شهری این کار را با روش مناسب آن انجام دهد تا تجربه تلخ خیابان ۱۷شهریور که سنگفرش‌کردن آن باعث کم‌رونق شدن کسبوکار اصناف شد، تکرار نشود. البته لاله‌زار تفاوتی اساسی با خیابان 17شهریور دارد و آن‌هم اینکه این خیابان یک محور درجه۲ به لحاظ بار ترافیکی است و مانند 17شهریور سنگفرش‌شدن آن تأثیر زیادی روی بار ترافیکی منطقه۱۲ تهران نخواهد گذاشت.
