بیماری کرونا فقط بیماری ریوی نیست

علی ملائکه ـ  روزنامه نگار و پزشک

شواهد فزاینده‌ای نشان می‌دهد که آسیب‌های ناشی از عفونت ویروس کرونا فقط مربوط به درگیری کیسه‌های هوایی ریه‌ها و ایجاد نارسایی تنفسی نیست، بلکه آسیب رگ‌های خونی و لخته‌شدن خون درون آنها نیز نقش مهمی در علائم بیماری و آسیب‌های ناشی از آن دارد.
این لخته‌های خونی ممکن است باعث حمله قلبی، سکته مغزی یا دانه‌های پوستی با اشکال عجیب شوند که گاهی زخم‌های پوستی مانند سرمازدگی در انگشتان دست و پا ایجاد می‌کنند (عارضه‌ای که به انگشت کووید معروف شده است و بیشتر در میان کودکان و نوجوانان مشاهده شده است).
کالبدشکافی بیماران کووید-۱۹فوت‌کرده، بند‌آمدن رگ‌های کوچک در ریه‌ها، روده‌ها، کبد و کلیه را با لخته‌های خون نشان داده است.
پژوهشگران شواهدی در این‌باره به‌دست آورده‌اند که ویروس کرونا به سلول‌های پوشش درونی عروق یا سلول‌های اندوتلیال هم حمله می‌کند. تصور می‌شود ویروس کرونا از طریق همان «گیرنده‌های ACE2» که دروازه ورودی آن به سلول‌های پوششی ریه است، وارد سلول‌های پوشش درونی رگ‌ها می‌شود.
شاید پاسخ ایمنی شدید بدن به ویروس که از آن به «توفان سایتوکاینی» یاد می‌شود، هم نقشی در آسیب زدن به این سلول‌ها و ایجاد التهاب عمومی رگ‌ها داشته باشد. در جریان توفان سایتوکاینی، تولید بیش از حد سلول‌های ایمنی و ترکیبات فعال‌کننده آنها که «سایتوکاین» نامیده می‌شوند، رخ می‌دهد.
لخته ‌شدن خون در رگ‌ها ممکن است عامل بروز بیماری کووید-۱۹ به‌صورت سکته مغزی ناگهانی در افرادی باشد که در دهه ۳۰ و ۴۰ زندگی قرار دارند که در ابتدا، علائمی از بیماری نداشته‌اند یا دچار علائم خفیفی بوده‌اند.
همچنین آسیب به پوشش درونی رگ‌ها و لخته شدن خون در رگ‌ها ممکن است توضیح‌دهنده وضعیت بیمارانی باشد که با وجود میزان کم اکسیژن در خون، ریه‌هایشان سفت و ملتهب نشده است و به‌نظر می‌رسد به راحتی نفس می‌کشند (هیپوکسی خاموش).
اگر لخته‌شدن خون و التهاب رگ‌ها واقعا نقش مهمی در آسیب‌های ناشی از عفونت ویروس کرونا داشته باشد، ممکن است لازم باشد تا تأثیر داروهای ضد‌التهابی و رقیق‌کننده خون در درمان بیماران پرخطر بررسی شود.