جادوی جادوگر فلز EIFFEL

ساسان شادمان منفرد_خبرنگار


چهارشنبه گذشته (ششم‌ ماه‌می)، صدوسی‌ویکمین سالگرد گشایش برج‌ایفل برای عموم مردم بود. این سازه زیبا که از آن به‌عنوان نماد فرانسه یاد می‌شود، به‌خاطر معماری خاص و نبوغ سازنده‌اش، همچنان یکی از شاهکارهای مهندسی جهان به‌حساب می‌آید. این برج برای نمایشگاه جهانی پاریس و به‌مناسبت یکصدمین سالگرد انقلاب فرانسه ساخته شد اما پس از ساخت، بسیاری از افراد مشهور جامعه آن روزهای فرانسه به این بنا اعتراض کردند. در میان معترضان می‌توان به چهره‌های مشهوری همچون امیل زولا، شارل گارنیه و الکساندر دوما اشاره کرد؛اعتراضی که حالا می‌توان دریافت که عجولانه و اشتباه بوده است.

مهندسی به نام گوستاوو ایفل
«گوستاوو الکساندر ایفل»، مهندس فرانسوی و سازنده برج‌ایفل، اصالتی آلمانی داشت و خانواده‌اش با نام فامیل «بونیک‌هاوزن» در منطقه آیفل در غرب آلمان زندگی کرده و به فرانسه مهاجرت کردند. او در روز ۱۵دسامبر سال۱۸۳۲ در شهر دیژون فرانسه چشم به جهان گشود و در سال۱۸۵۰ چند دوره آموزشی را در دانشگاه پلی‌تکنیک سپری کرد، اما موفق به قبولی در امتحانات سال نخست نشد. او تحصیل را رها نکرد و دست‌آخر موفق به دریافت دیپلم مهندسی شیمی شد. به‌نظر می‌رسید که معماران و استادان این رشته در آن دوران، اعتقادی به کارها و طراحی‌های ایفل نداشتند! ایفل درحالی‌که ۲۶سال بیشتر نداشت، کل پروژه ساخت پل فلزی راه‌آهن روی رودخانه «گارون» در بوردو را به‌دست‌آورد. با استفاده از سیستم هوای فشرده برای ساختن پایه‌های پل، او کاربردی جدید به این سیستم داد. یکی از مهم‌ترین شاخصه‌های کاری گوستاوو ایفل این بود که به‌طور مرتب بر پروژه نظارت داشت و همپای کارگران به امور مربوط به‌کار می‌پرداخت. چنین موضوعی، باعث خوشحالی و دلگرمی کارگران بود. او در سال۱۸۶۶ شرکت خود را تاسیس کرد و کارش ساخت پل‌های کوچکی بود که معمولا به آسیا و اروپای شرقی صادر می‌کرد.

شاهکار مهندسی در ساخت برج
طرح گوستاوو در بین ۷۰۰طرح رسیده برای نمایشگاه جهانی پاریس مورد‌تأیید قرار‌گرفت و او کار خود را در سال۱۸۸۷ آغاز کرد. ایفل توانایی خارق‌العاده‌ای در علم ریاضی داشت و توانست آن را در بنای برج‌ایفل به معرض دید عموم بگذارد و مهندسان و طراحان جهان را انگشت به دهان کند. بد نیست به این نکته هم اشاره کنیم که به‌خاطر طرح‌ها و استعدادهایش، لقب جادوگر فلز نیز به او داده شده است. گوستاوو فاصله بین ۲میلیون‌و۵۰۰هزار میخ پرچ به‌کار رفته در برجش را تا یک واحد میلی‌متری برای فشارهای باد در تمام ارتفاعات اندازه‌گیری کرد تا برج بتواند به آسانی در برابر طوفان‌های سهمگین ایستادگی کند. همچنین محاسبات مربوط به منحنی شاه‌تیر اصلی را به‌گونه‌ای انجام داد تا کشش و فشار باد به نیروهای درهم‌فشردگی تبدیل شود که باد، زیربنای برج را تحت‌تأثیر خود قرار‌ندهد. این روش‌ها الهام‌بخش و الگویی ایده‌آل برای مهندسان و طراحان آسمانخراش‌های معروف جهان بوده است.
در ساخت برج‌ایفل بیش از ۱۸هزار قطعه آهنی به‌کار رفته و ۵۰ مهندس و ۱۳۲کارگر روی آن کار کرده‌اند. این مهندسان تدابیر بسیاری اندیشیده‌اند تا نحوه خم کردن این میله‌های عمودی را بیابند و آن را به ارتفاع ۳۲۴متری‌اش برسانند به‌طوری‌که در برابر هیچ بادی نلرزد.

رکورد ۴۱ساله
برج‌ایفل تقریبا ۴۱سال بلندترین برج جهان بود تا اینکه ساختمان کرایسلر در نیویورک در سال۱۹۳۰، افتتاح شد و عنوان بلندترین برج جهان را به‌خود اختصاص داد. البته باید گفت که ایفل هم‌اکنون بلندترین سازه موجود در شهر پاریس و چهارمین سازه مرتفع فرانسه محسوب می‌شود.برج‌ایفل تقریبا ۴۱سال بلندترین برج جهان بود تا اینکه ساختمان کرایسلر در نیویورک در سال۱۹۳۰، افتتاح شد و عنوان بلندترین برج جهان را به‌خود اختصاص داد. البته باید گفت که ایفل هم‌اکنون بلندترین سازه موجود در شهر پاریس و چهارمین سازه مرتفع فرانسه محسوب می‌شود.

فرانسوی آلمانی‌الاصل
«گوستاوو الکساندر ایفل»، مهندس فرانسوی و سازنده برج‌ایفل، اصالتی آلمانی داشت و خانواده‌اش با نام فامیل «بونیک‌هاوزن» در منطقه آیفل در غرب آلمان زندگی کرده و به فرانسه مهاجرت کردند