امسال، نوبت خانمها بود
همه امیدوار بودیم که سی و دومین جایزهی جهانی هانسکریستین اندرسن به نویسندهی خوب کشورمان «فرهاد حسنزاده» برسد؛ اما متأسفانه این اتفاق امسال هم نیفتاد. اما نویسنده و تصویرگری که امسال به این عنوان مهم دست پیدا کردند هم برای کودکان و نوجوانان ایرانی چندان غریبه نیستند و شاید بعضی از آثار آنها را خوانده باشید.
بهگزارش هفتهنامهی دوچرخه، در شصت و چهارمین سالگرد این جایزه، شرایط اعلام برندگان مثل قبل نبود و بهخاطر شیوع ویروس کرونا، برندگان این جایزه، بهصورت آنلاین در پایگاه اطلاعرسانی «دفتر بینالمللی کتاب برای نسل جوان» (IBBY) اعلام شدند که وظیفهی انتخاب نامزدهای اولیه، نهایی و برندههای جایزهی جهانی هانسکریستین اندرسن را برعهده دارد و براساس این گزارش، «ژاکلین وودسن» از آمریکا (نویسنده) و «آلبرتن» از سوئیس (تصویرگر) به این مدال طلایی دست یافتند.
«ژاکلین وودسن»، در دوازدهم فوریهی سال 1963 میلادی در کلمبوسِ اوهایو بهدنیا آمد و از هفتسالگی بهبعد در نیویورک زندگی میکند. در دانشگاه آدلفی تحصیل و در آغاز راه کاریاش، نمایشدرمانی برای کودکان فراری را تجربه کرد.
اولین رمان نوجوانش را با نام «آخرین تابستان با مایزون» در سال 1990 نوشت و در آن به بحران نوجوانی بهنام «مارگارت» پرداخت که در یک تابستان، هم پدرش را از دست داده و هم دوستش «مایزون» قرار است به مدرسهی شبانهروزی برود. این اولین کتاب از سهگانهی او دربارهی دوستی دو دختر بود. او 33 کتاب و 13 داستان کوتاه دربارهی موضوعهایی مثل بچههای یتیم، روابط نژادی، مواد مخدر و برنامهی محافظت از شاهد نوشته، اما همهشان ویژگیهای مشترک دارند؛ زبان شاعرانه، شخصیتهایی قدرتمند و اهمیت به احساس امید.
زندگینامهی وودسن با نام «رؤیای دختر قهوهای» در سال 2014، برندهی جایزهی نشنالبوک اَوارد و مدال نیوبری شد. تجربیات خاص او دربارهی برخورد متفاوت مردم با آفریقاییآمریکاییها در شمال و جنوب آمریکا، جایی است که مسیر شخصی زندگیاش با داستانهایش درهم میپیچد.
او سال 2016 میلادی نیز در فهرست نهایی جایزهی هانس کریستین اندرسن قرار داشت و سال 2018 میلادی، جایزهی آسترید لیندگرن را از آن خود کرد و برای سال 19-2018، بهعنوان سفیر ملی ادبیات نوجوانان انتخاب شد. از او آثار متعددی در ایران و به فارسی ترجمه شده است؛ از جمله کتاب «پسران معجزه» با ترجمهی «منصوره حکمی» در نشرنی (۸۸۰۰۴۶۵۸) و ترجمهی دیگر آن با نام «فرزندان معجزه» با ترجمهی «شقایق قندهاری» درمؤسسهی فرهنگی منادی تربیت (88931852)، «خود شجاع تو» با ترجمهی «میترا امیری» و «تو تنها نیستی» با ترجمهی «فاطمه حمصیانکاشان» در نشر پرتقال (63560000)، «زیر نور ماه شیشهای» با ترجمهی «کیوان عبیدیآشتیانی» در نشرافق (66408161)، «روزی که مادرم برمیگردد» با ترجمهی «مریم رزاقی» درانتشارات حوا (88944086)، «پر» با ترجمهی «بهشته خادمشریف» در انتشارات دنیای اقتصاد (۸۷۷۶۲۷۴۷) و «بروکلینی دیگر» با ترجمهی «سحر توکلی» در انتشارات کتاب کولهپشتی (66594810).
«آلبرتن زولو» که با نام «آلبرتن» مشهور است، تصویرگر کتابهای کودکان و نوجوانان است. او یکم دسامبر سال 1967 میلادی در سوئیس بهدنیا آمد. تحصیلات دانشگاهی خود را سال 1990 میلادی در ژنو به پایان رساند و یکسال بعد بهعنوان تصویرگر مطبوعات مشغول بهکار شد. سال 1996 میلادی با «جرما زولو»، نویسندهی سوئیسی ازدواج کرد و همکاری مشترک این زوج هنرمند، جوایز بسیاری را برایشان بهارمغان آورد؛ از جمله جایزهی سیبطلایی دوسالانهی تصویرگری براتسیلاوا برای کتاب «مارتا و دوچرخه» در سال 1999، جایزهی جوانان و رسانهی سوئیس در سال 2009، جایزهی ادبی جادوگران فرانسه در سال 2011، جایزهی بهترین تصویرگری کتاب نیویورکتایمز در سال 2012 و حالا هم که جایزهی هانس کریستیناندرسن سال 2020 میلادی. آثار آلبرتن پر از حس و حال و حس شوخطبعیاند و از حرکتها و پیچوتابهای یک قلم نازک و رنگهای روشن و شاد و فضاهای باز و وسیع تشکیل شدهاند.
کتاب «شایعهی ونیز» که در فهرست افتخارات دفتر بینالمللی کتاب برای نسل جوان (IBBY) در سال 2010 میلادی انتخاب شد، «پرندهی کوچک»، «آسمان بلند» و «خط 135» از مشهورترین آثار او هستند. او سال 2018 میلادی هم در فهرست نهایی جایزهی هانس کریستین اندرسن حضور داشت، اما امسال موفق شد به این جایزهی ارزشمند دست پیدا کند.
انتشارات کودکان (36286661-035)، کتابهای «مارتا و دوچرخه»، «بازگشت مارتا»، «مارتا در سرزمین بالونها» و «مارتا و هشتپا» با ترجمهی «سوسن علومی»، «پرندگان» با ترجمهی «کوروش عاکف» و «غول قوطی ماکارونی» با ترجمهی «کلر ژوبرت» را از این تصویرگر سوئیسی منتشر کرده است. البته کتاب «مارتا و دوچرخه» با دو ترجمهی دیگر از «نیاز اسماعیلپور» در انتشارات بینالمللی آبرنگ (66407575) و «مرجان حجازیفر» در نشر رازبارش (66908161) نیز بهچاپ رسیده است.