واتس‌اپ در دام اسرائیلی‌ها

جواد نصرتی _ روزنامه نگار

هک گسترده پیام‌رسان واتس‌اپ توسط یک نرم‌افزار اسرائیلی، بار دیگر نام شرکت بدنام ان‌اس‌او را مطرح کرده و نگرانی‌ها از دامنه فعالیت‌های مخرب آن را افزایش داده است.
هفته گذشته، فیسبوک به‌عنوان شرکت مالک واتس‌اپ، شکایتی را در آمریکا علیه گروه ان‌اس‌او به‌خاطر کمک به مشتریان خود برای نفوذ به واتس‌اپ ثبت کرد و تقاضای غرامت کرد. فیسبوک، این شرکت اسرائیلی را متهم کرده است که نرم‌افزاری را برای هک واتس‌اپ تولید کرده و آن را به مشتریان خود فروخته است. خریداران این نرم‌افزار موفق شده‌اند با استفاده از آن به گوشی افراد مورد نظر خود نفوذ کرده و از آنها جاسوسی کنند. رویترز به نقل از برخی منابع خود گزارش داده است که گوشی نزدیک به 1400نفر در 20کشور دنیا در 5قاره توسط این نرم‌افزار هک ‌شده است. براساس این گزارش، عمده این افراد مسئولان رده‌بالای حکومتی، فعالان سیاسی و روزنامه‌نگاران بوده‌اند. برخی از این قربانیان در کشورهای امارات، بحرین، ‌مکزیک، ‌پاکستان و هند ساکن هستند. خریداران این نرم‌افزار هم عموما متحدان آمریکا در قاره‌های مختلف بوده‌اند.

شرح یک نفوذ
یکی از قربانیان هک واتس‌اپ توسط نرم‌افزار شرکت ان‌اس‌او، فاستین روکاندو یک فعال سیاسی مخالف حکومت روانداست که در انگلیس زندگی می‌کند. او به بی‌بی‌سی گفته است که تمام ماجرا با تماس‌هایی ناشناس به واتس‌اپ او شروع شد. این تماس‌ها، بدون اینکه کسی از آن سوی خط چیزی بگوید ادامه داشت تا اینکه او مشکوک شد و درباره شماره‌ها پرس‌وجو کرد. تنها چیزی که به دست آورد این بود که از سوئد با او تماس گرفته می‌شد. او که نگران شده بود، موبایل خود را تعویض کرد اما دوباره تماس‌ها برقرار شد. او با همکاران خود در کنگره ملی رواندا در این‌باره صحبت کرد و متوجه شد که آنها هم تجربه مشابهی دارند. او همچنان چیزی از ماجرا نمی‌دانست تا اینکه در‌ ماه می ‌گزارش‌هایی درباره هک واتس‌اپ شنید و آن موقع متوجه شد چه اتفاقی افتاده است. وقتی که از سیتیزن لب، مؤسسه‌ای که در تورونتو مستقر است و درباره امنیت سایبری فعالیت می‌کند، با او تماس گرفتند، روکاندو مطمئن شد یکی از قربانیان این هک سراسری است. محققان این مؤسسه در 6‌ماه گذشته با فیسبوک همکاری می‌کنند. آنها در تحقیقات خود به این نتیجه رسیده‌اند که نرام‌افزار تولید شده توسط ان‌اس‌او، از سوی دولت‌ها برای جاسوسی از روزنامه‌نگاران، فعالان حقوق بشر، دیپلمات‌ها و مخالفان سیاسی حکومت‌ها استفاده می‌شود. این نرم‌افزار پرقدرت که پگاسوس نام دارد، از طریق تماس واتس‌اپی با قربانیان به گوشی آنها منتقل می‌شود و می‌تواند از راه دور فعالیت‌های آنها از جمله تماس‌ها و اطلاعات دیگر را منتقل کند. این نرم‌افزار در نسخه‌های قبلی باید به نوعی توسط کاربران گوشی دانلود می‌شد اما در نسخه‌های جدید‌تر، طی تماس واتس‌اپی به گوشی‌های هدف منتقل می‌شود.
علاوه بر روکاندو، ده‌ها قربانی دیگر در هند هم در پی انتشار گزارش هک واتس‌اپ توسط ان‌اس‌او به این موضوع واکنش نشان‌ داده‌اند. به گزارش الجزیره، این افراد عموما روزنامه‌نگار، چهره‌های آکادمیک و وکیل هستند.

سابقه تاریک سایبری
در بهار امسال، فایننشال‌تایمز در گزارشی به مسئله نفوذ نرم‌افزارهای ان‌اس‌او به واتس‌اپ پرداخت. واتس‌اپ محبوب‌ترین اپلیکیشن پیام‌رسان دنیاست و بیش از 1.5میلیارد نفر در سراسر دنیا از آن استفاده می‌کنند. این پیام‌رسان، به‌خاطر امنیت بالای خود مورد استقبال بوده است. در همان زمان، ان‌ا‌س‌او اعلام کرد که شخصا از این نرم‌افزار استفاده نمی‌کند و فقط فروشنده آن است. با این حال منتقدان معتقدند این ادعای شرکت نادرست است چون سابقه‌ای طولانی از نفوذ به گوشی‌های فعالان حقوق‌بشر توسط محصولات این شرکت و جاسوسی از آنها مطرح است. هاآرتص در گزارشی تحقیقی در سال 2018اعلام کرد که از محصولات ان‌اس‌او برای جاسوسی از گروه‌های حقوق‌بشری ازجمله سازمان عفو بین‌الملل استفاده می‌شود.