سفر به آسمان با چشم انداز آلپ
گزارش تصویری از جذاب‌ترین آسانسورهایی که تاکنون ساخته شده‌اند
سمیرا رحیمی
آسانسور، بالابر یا آسان‌بر، از ابتدایی‌ترین ساخته‌های دست بشر که قدمت آن به سال 236پیش از میلاد برمی‌گردد، یکی از بهترین شکل‌های کاربری از قانون اول حرکت نیوتن به‌دست انسان است. آسانسورها فارغ از ترس و اضطرابی که در گروهی از افراد ایجاد می‌کنند، زندگی بشر را بسیار ساده‌تر کرده‌اند، اما برای طراحان و مهندسان، دستیابی به این موفقیت کافی نبوده و نخواهد بود. بشر به استفاده از خلاقیت در طراحی و ساخت این سازه‌های کاربردی ادامه می‌دهد تا آنها را از اتاقک‌های فلزی ساده به سازه‌هایی بی‌نظیر تبدیل کند که خود به جاذبه‌ای برای شهروندان و توریست‌ها تبدیل خواهند شد. این روند طراحی خلاقانه باعث شده است که امروزه نیز در گوشه و کنار جهان آسانسورهایی استثنایی خلق شوند تا فرایند سفر از پایین به بالای ساختمان‌های بلند درون اتاقک‌های فلزی خسته‌کننده را به سفری هیجان‌انگیز و جذاب تبدیل کنند؛ آسانسوری در میان یک آکواریوم بزرگ، تنها آسانسور دوچرخه جهان و تنها آسانسور قایق جهان از جمله این طراحی‌های خلاقانه هستند.
تنها بالابر قایق چرخان در جهان است که قایق‌ها و کشتی‌های کوچک را در میان کانال یونیون و کانال فورت و کلاید در فالکرک اسکاتلند جا‌به‌جا می‌کند. این آسانسور در سال2002 بنا شده و دارای 10موتور هیدرولیک است و به کمک این موتورها، هر 8دقیقه یک دور چرخش را کامل می‌کند و در هر دور، 2قایق در دو طرف بازوهای چرخ حمل می‌شوند.
مرتفع‌ترین آسانسور بیرونی یا فضای باز در اروپاست که در سال 1905در سوئیس ساخته شده است و مسافرانش را تا ارتفاع 1127متر بیشتر از سطح دریا بالا می‌برد. قطعات این آسانسور ابتدا از چوب و صفحات فلزی ساخته شده بود اما به‌تازگی با استفاده از شیشه و فلز بازسازی شده‌است. سرعت آسانسور نیز نسبت به قبل افزایش یافته و در عرض یک دقیقه مسافران را به ارتفاع 1127متری از سطح دریا می‌رساند تا چشم‌اندازی خیره‌کننده از رشته‌کوه‌های آلپ را در برابر دیدگان توریست‌ها قرار دهد.
سازه‌ای 192متری است که در سال 1947طراحی و ساخته شده است. درون آن اتاقک‌هایی تخم‌مرغی با گنجایش 8نفر وجود دارد که به‌صورت قطاری به یکدیگر متصل هستند و حین حرکت و به‌ترتیب 5درجه تغییر درجه می‌دهند تا در مسیر منحنی درست حرکت کنند. در مرتفع‌ترین نقطه این طاقی که در واقع پایه‌ای برای حرکت آسانسور به شمار می‌رود، پنجره‌هایی تعبیه شده است تا منظره شهر میسوری از میان آنها دیده شود.
صد اژدها در استان ژانگ‌جیا‌جیه چین در کنار صخره‌ای غول‌پیکر ساخته شده‌است که به‌عنوان مرتفع‌ترین آسانسور بیرونی جهان شناخته می‌شود. اتاقک شیشه‌ای این آسانسور گنجایش 50مسافر را دارد و مشابه دیگر نمونه‌ها، چشم‌اندازی زیبا از طبیعت منطقه را در اختیار توریست‌ها قرار می‌دهد.
در اشتوتگارت آلمان ازجمله جالب‌ترین و آینده‌نگرانه‌ترین طراحی‌های آسانسور در جهان به شمار می‌روند. این سازه‌ها اتاقک‌هایی کپسول‌مانند و فلزی متصل به ریل‌های عمودی هستند که طبقه همکف را به آخرین طبقه موزه وصل می‌کنند و حین حرکت، صدای خودروهای مسابقه از آنها پخش می‌شود.
از طراحی و ساخت این آسانسور 45متری که ابتدا با بخار کار می‌کرد و در سال1907 به برقی تغییر وضعیت داد، 119سال می‌گذرد. این آسانسور از بالکنی برخوردار است که چشم‌اندازی عالی از شهر را در اختیار توریست‌ها می‌گذارد. آنچه این سازه را منحصر به فرد کرده، طراحی نئوگوتیک آن است که الگوهای آن در هر طبقه متفاوت می‌شود.
نخستین و تنها بالابر دوچرخه در جهان، بالابر تریمپ، در تورندهایم نروژ بنا شده است و هیچ شباهتی به آسانسورهای معمولی ندارد. این سازه که در سال1993 با هدف تشویق شهروندان برای استفاده از دوچرخه روی تپه‌ای به نام بارباکن بنا شده از یک ریل و چندین تیغه مثلثی تشکیل شده است که دوچرخه‌سوار، پای راست خود را روی تیغه قرار داده و پای دیگر در رکاب دوچرخه، به بالا کشیده می‌شود.
آسانسوری است که در مرکز حیات آبی برلین در هتل رادیسون بلو برلین آلمان واقع شده است. این سازه، متشکل از اتاقکی شیشه‌ای در میان آکواریومی به ارتفاع 24متر است که بیش از 1500ماهی از 97گونه متفاوت در آن زندگی می‌کنند. روزانه چندین غواص 3 تا 4بار به این ماهی‌ها غذارسانی می‌کنند. آکوادام همچنین بزرگ‌ترین مخزن استوانه‌ای از جنس شیشه آکریلیک در جهان است که وزن بیش از 260هزار گالن آب را درون خود تحمل می‌کند.
طبقه خلاقیت
آسانسورها فارغ از ترس و اضطرابی که در گروهی از افراد ایجاد می‌کنند، زندگی بشر را بسیار ساده‌تر کرده‌اند، اما برای طراحان و مهندسان، دستیابی به این موفقیت کافی نبوده و نخواهد بود. بشر به استفاده از خلاقیت در طراحی و ساخت این سازه‌های کاربردی ادامه می‌دهد تا آنها را از اتاقک‌های فلزی ساده به سازه‌هایی بی‌نظیر تبدیل کند که خود به جاذبه‌ای برای شهروندان و توریست‌ها تبدیل خواهند شد
در همینه زمینه :
