سیمرغ و خاکریز

خدیجه نوروزی- روزنامه‌نگار

در جنگ هشت‌ساله دفاع‌مقدس هرکسی بنا به توان خود، در بخشی از آن سهیم شد. فیلمسازان هم ازجمله قهرمانانی بودند که با دوربین خود به دل خطر می‌رفتند تا رشادت‌ها و دلاوری‌های مردمان این سرزمین را ثبت کنند و اینگونه بود که سینمای دفاع‌مقدس پدید آمد. شاید بتوان گفت ایرانی‌ترین ژانر سینمایی، سینمای دفاع‌مقدس است؛ سینمایی که همواره یکی از سخت‌ترین و در عین حال پرمخاطب‌ترین ژانرهای فیلمسازی در سینمای ایران است. فیلم‌های دفاع‌مقدس از موفق‌ترین فیلم‌ها در جشنواره فیلم فجر هم هستند که در این حوزه بازیگران بسیاری نقش‌های به‌یادماندنی‌ای را ایفا کرده‌اند. در ادامه به اسامی بازیگرانی که ارزشمندترین جوایز را بابت بازی در فیلم‌های جنگی گرفته‌اند، اشاره می‌کنیم.


پرویز  پرستویی

برای ایفای نقش در فیلم‌های سینمایی «لیلی با من است» و «آژانس شیشه‌ای» از تأثیر‌گذارترین بازیگران سینمای دفاع‌مقدس است. وی همواره حضور مستمری در فیلم‌های دفاع‌مقدسی در سه‌دهه60، 70و 80 داشته است و با دریافت 4سیمرغ بلورین بهترین بازیگر نقش اول مرد از جشنواره فیلم فجر برای 4فیلم «آژانس شیشه‌ای»، «بید مجنون»، «به نام پدر» و «بادیگارد»، بین بازیگران ایرانی رکورددار است که 2فیلم در ژانر دفاع‌مقدس است. او در 11فیلم دفاع‌مقدسی («دیار عاشقان»، «پیشتازان فتح»، لیلی با من است، آژانس شیشه‌ای، «روبان قرمز»، «موج مرده»، «دیوانه از قفس پرید»، «دوئل»، «به‌نام پدر»، «پاداش سکوت» و «سیزده59») ایفای نقش کرده است. پرستویی دیپلم افتخار بهترین بازیگر نقش مکمل مرد برای فیلم دیار عاشقان، دیپلم افتخار بهترین بازیگر نقش اول مرد لیلی با من است و تندیس بهترین بازیگر نقش اول مرد برای فیلم آژانس شیشه‌ای از جشنواره فیلم دفاع‌مقدس سال77 را در کارنامه خود دارد. همچنین دیپلم افتخار بهترین بازیگر نقش اول مرد برای فیلم آژانس شیشه‌ای از جشنواره فیلم یوگسلاوی 2000 از افتخارات هنری این بازیگر پیشکسوت است.

خسرو شکیبایی

برای بازی در فیلم «کیمیا» برنده سیمرغ بلورین بهترین بازیگر نقش اول از سیزدهمین جشنواره فیلم فجر شد. احمدرضا درویش در این فیلم ماندگار از خسرو شکیبایی به‌عنوان نقش اول بهره برد تا او یکی از ماندگارترین شخصیت‌های سینمای دفاع‌مقدس را خلق کند. از آخرین افتخارات شکیبایی هم دیپلم افتخار برای فیلم «اتوبوس شب» کیومرث پوراحمد بود؛ نقشی که تا سال‌ها در حافظه تاریخی علاقه‌مندان سینمای ایران به‌جا خواهد ماند.

گلچهره سجادیه

سیمرغ بلورین بهترین بازیگر نقش اول زن از پانزدهمین جشنواره فیلم فجر برای بازی در فیلم «سرزمین خورشید» متعلق به این بازیگر محبوب سینمای ایران است. او همچنین در هفدهمین جشنواره فیلم فجر برای بازی در فیلم «هیوا» کاندیدای سیمرغ بلورین بهترین بازیگر نقش اول زن شد. تندیس بهترین نقش اول زن برای فیلم سرزمین خورشید در جشن سینمای ایران را نیز باید به کارنامه افتخارات این بازیگر افزود. سجادیه در طول سال‌های فعالیتش ثابت کرده که تمام وجود خود را در اختیار نقش می‌گذارد و آن‌قدر شکیبایی می‌کند تا نقشی را به‌دست بیاورد که ارزش بازی‌کردن داشته باشد و این راز ماندگاری اوست.

ابوالفضل پورعرب

سیمرغ بلورین بهترین بازیگر نقش اول مرد برای «مردی شبیه باران» در
پانزدهمین دوره جشنواره فیلم فجر متعلق به این بازیگر است. پورعرب در 4فیلم دفاع‌مقدسی (مردی شبیه به باران، «قاصدک»، «حماسه قهرمان» و «مردی از جنس بلور») نقش‌آفرینی کرده است.

جعفر دهقان

با ایفای نقش در 12فیلم دفاع‌مقدسی («حماسه مجنون»، «بوی پیراهن یوسف»، «پرواز در شب»، «بلمی به سوی ساحل»، «عملیات کرکوک»، «حمله به اچ3»، «هفت گذرگاه»، «عبور از خط سرخ»، «گلوگاه شیطان»، «تیرباران»، «تعقیب سایه‌ها» و «خلبان») از رکورددارترین بازیگران دفاع‌مقدس است. او با بازی در فیلم حماسه مجنون توانست سیمرغ بلورین بهترین بازیگر نقش دوم مرد را در دوازدهمین جشنواره فیلم فجر به‌دست آورد.

حسین یاری

با فیلم‌های دفاع‌مقدس شناخته شد و در این ژانر موفق بود و برای بازی در فیلم «آخرین مرحله» جایزه سیمرغ بلورین بهترین بازیگر نقش مکمل مرد را از چهاردهمین جشنواره فیلم فجر دریافت کرد. او در 9فیلم دفاع‌مقدسی («سرباز کوچک»، «در مسلخ عشق»، حمله به اچ3، «نغمه»، «هور در آتش»، آتش در خرمن، «منطقه ممنوع»، «پرواز خاموش» و «آخرین مرحله») ایفای نقش کرده است.


مریلا زارعی با نقش‌آفرینی درخشان و روانش در فیلم «شیار143» نرگس آبیار «الفت» را در سینمای دفاع‌مقدس جاودانه و خاطره‌انگیز کرد. بازی در نقش الفت، سیمرغ بلورین بهترین بازیگر نقش اول زن را از جشنواره فجر و دفاع‌مقدس برای مریلا زارعی به ارمغان آورد. همچنین این نقش جایزه بهترین بازیگر زن سیزدهمین جشنواره فیلم مقاومت، جایزه بهترین بازیگر زن هشتمین جشن منتقدان و نامزدی بهترین بازیگر زن جشنواره آسیا پاسیفیک را برای مریلا زارعی به همراه آورد.

آزیتا حاجیان

یکی از خاطره‌انگیز‌ترین نقش‌های آزیتا حاجیان، نقش محبوبه در فیلم روبان قرمزبه کارگردانی ابراهیم حاتمی‌کیا است که بازی زیبای او باعث شد برای این نقش، برنده سیمرغ بلورین بهترین بازیگر نقش اول زن در بخش بین‌الملل هفدهمین جشنواره فیلم فجر شود.

مهتاب نصیرپور

مهتاب نصیرپور سیمرغ بلورین بهترین بازیگر نقش دوم زن را برای ایفای نقش در فیلم به نام پدر از جشنواره بیست‌وچهارم فجر دریافت و این موفقیت را یک سال بعد با درخشش در فیلم «فرزند‌خاک» و دریافت سیمرغ بلورین بازیگر نقش مکمل زن تکرار کرد. نصیرپور دربه نام پدر نقش «راحله»، همسر پرویز پرستویی را بازی می‌کند.

هنگامه قاضیانی

هنگامه قاضیانی برای بازی در نقش«لیلا»ی «روزهای زندگی» پرویز شیخ‌طادی سیمرغ بلورین بهترین بازیگر نقش اول زن را از سی‌امین جشنواره فیلم فجر دریافت کرد. داستان فیلم روزهای زندگی با بازی حمید فرخ‌نژاد و هنگامه قاضیانی در آخرین روزهای جنگ تحمیلی می‌گذرد.

کامبیز دیرباز

سیمرغ بلورین بهترین بازیگر نقش مکمل مرد را در بیست‌ودومین دوره جشنواره فیلم فجر برای بازی در فیلم دوئل احمدرضا درویش به‌دست آورد. دوئل یکی از گران‌ترین فیلم‌های مستقل در سینمای ایران است که در سال1382 ساخته و یک سال بعد، یعنی در سال1383 در سینماهای سراسر کشور به نمایش گذاشته شد. این فیلم در بیست‌ودومین دوره از جشنواره فیلم فجر توانست 8سیمرغ بلورین را از آن خود کند. دیرباز در 4فیلم دفاع‌مقدسی (نغمه، دوئل، به‌نام پدر و اخراجی‌ها) به ایفای نقش پرداخته است.

حمید فرخ‌نژاد

برنده جایزه بهترین بازیگر نقش اول مرد جشنواره بین‌المللی فیلم مسکو برای فیلم «طبل بزرگ زیر پای چپ» در سال2006 شد. فرخ‌نژاد جایزه بهترین بازیگر مرد پنجاه‌وچهارمین دوره جوایز سینمای آسیا و اقیانوسیه برای فیلم «شب واقعه» در سال2010 را نیز در کارنامه افتخارات خود جای داده است. وی در دوازدهمین دوره جشنواره دفاع‌مقدس هم برای فیلم روزهای زندگی نامزد تندیس بهترین بازیگر مرد در سال91 شد.