طرح‌های آبی ایلام؛ گامی در راه توسعه پایدار

ارسلان هاشمی-  مدیر کل دفتر فنی و مهندسی حوضه‌های خلیج فارس و دریای عمان

 ایلام با وسعت بیش از 201  هزار و 33 کیلومتر مربع به دلایل مختلف، از جمله داشتن طولانی‌ترین مرز بین­‌المللی با کشور عراق‏، یکی از استان‌های مهم مرزی است که در حوضه آبریز خلیج ‌فارس و دریای عمان قرار دارد.
در این استان طرح­‌های مهمی در بخش کشاورزی با اجرای طرح‌های تامین و توسعه منابع آب به بهره‌برداری رسیده‌اند یا در مرحله اجرا هستند که هر کدام از آنها، نقش مهمی در تامین معیشت مردم منطقه دارند؛ پروژه‌های کلانی که با بهره‌برداری از آنها نه‌تنها آب صنایع زیرساختی و آب آشامیدنی سالم و بهداشتی مناطق مختلف استان تامین می‌شود، بلکه با رونق اساسی بخش کشاورزی ایلام امید بزرگی در دل مردم منطقه ایجاد خواهد شد.
از اقدامات زیربنایی که با موافقت مقام معظم رهبری از محل صندوق توسعه ملی برای احیا و توسعه اراضی مستعد کشاورزی ایلام به بهره‌برداری رسید، توسعه 50 هزار هکتار اراضی کشاورزی بسیار با ارزش استان است که با توسعه پایدار، موجب ماندگاری و جلوگیری از مهاجرت مردم شده.
علاوه بر طرح یاد‌شده، می‌توان به طرح‌های سد شهدای ایلام (گلال) و شبکه آبیاری و زهکشی دشت فکه هم اشاره کرد که عملیات اجرایی آنها تکمیل و در روزهای گذشته از سوی رئیس‌ جمهوری افتتاح شد.
طرح کانال اصلی و شبکه آبیاری و زهکشی دشت فکه در 90 کیلومتری جنوب غرب شهرستان دهلران قرار دارد که آب آن از دریاچه سد کرخه و با یک رشته تونل به طول
 1/6 کیلومتر از طریق کانال اصلی دشت عباس تأمین می‌شود.
این طرح، بزرگ‌ترین شبکه آبیاری تحت فشار کشور بدون استفاده از انرژی برق است و با هدف تأمین آب و توسعه اراضی کشاورزی در 22 هزار هکتار از اراضی منطقه در قالب 4 واحد عمرانی به بار نشسته که حدود 16 هزار هکتار آن به روش بارانی و 6 هزار هکتار آن به روش قطره­ای اجرا شده است.
بهره‌برداری از این طرح منجربه اشتغال‌زایی برای 5500 نفر به صورت مستقیم، جلوگیری از مهاجرت مرزنشینان، بیابان­زدایی و تقویت و احیای سفره‌­های آب زیرزمینی می‌شود.
در این طرح 50 میلیون یورو از محل تسهیلات بانک توسعه اسلامی (IDB) و 3 هزار میلیارد ریال از محل منابع عمومی هزینه شده است.
سد مخزنی شهدای ایلام (گلال) هم در 35 کیلومتری غرب شهر ایلام قرار دارد و هدف از اجرای آن، تأمین آب مورد نیاز صنایع مهم پتروشیمی و پالایشگاه گاز ایلام به میزان 8/12 میلیون متر مکعب در سال است.
این سد از نوع خاکی با هسته رسی روی رودخانه گلال ساخته شده و مساحت حوضه آبریز آن حدود 127 کیلومتر مربع، حجم آورد سالانه 23 میلیون متر مکعب، طول تاج و ارتفاع از پی به ترتیب 385 و 70 متر و حجم مخزن آن در تراز نرمال 20 میلیون متر مکعب است. هزینه اجرایی این طرح بیش از 2290 میلیون ریال است.