تعداد سرمایهگذاران حرفهای بورس؛ 5/ 1 میلیوننفر
بهزاد رنجبر _ روزنامهنگار
آمارها نشان میدهد هرماه بهطور متوسط 68هزارو 500 سهامدار جدید وارد بورس میشوند. طبق تازهترین آمارها در 2ماه گذشته روند ورود سهامداران تازه وارد به بورس یکباره تا 2.5برابر افزایش یافته است. مطابق این اطلاعات هماکنون 1.5میلیون سهامدار فعال در بورس وجود دارند و جمعیت کل سهامداران ایران به مرز 12میلیون نفر نزدیک شده است.
به گزارش همشهری، این روزها سرمایهگذاری در بورس، نقل هر مجلسی است و در اغلب جمعهای خانوادگی سخنی از بورس و رشد شاخصهای بازار سهام مطرح است. زیرا در اقتصاد تورمی ایران از یک طرف ارزش پول در حال کاهش است و از طرف دیگر بهدلیل رکود در بازارهای موازی فرصت سرمایهگذاری در سایر بازارها کمتر از بورس وجود دارد.
چطور شد که اشتیاق به بورس بیشتر شد؟
ماجرای ورود سهامداران تازه وارد به بورس را باید از ابتدای سال 97واکاوی کرد؛ یعنی زمانی که شیب منحنی تورم بیشتر شد. در این دوره بخشی از خانوادهها برای جبران کاهش ارزش پولشان، بهدلیل رشد تورم، تصمیم گرفتند پس اندازهایشان را وارد بورس کنند زیرا پرداخت سود 15تا 20درصدی بانکها جبران مافات نمیکرد. در سال 98که میزان تورم به 40درصد رسید، دیگر سود بانکی حتی قادر نبود نیمی از جریان کاهش ارزش پول را هم جبران کند و پس انداز خانوارها روزبهروز ارزش خود را از دست میداد، در نتیجه تلاشها برای حفظ ارزش داراییها بیشتر شد و موجب شد توجه صاحبان نقدینگی برای سرمایهگذاری دربورس بیشتر شود، زیرا از یک طرف خریدو فروش دلار بهدلیل اعمال سیاستهای جدید بانک مرکزی محدود شده بود و از سوی دیگر سرمایهگذاری در بازار مسکن هم با پس اندازهای اندک شدنی نبود و به پولهای کلان نیاز داشت درحالیکه سرمایهگذاری در بورس با 100هزار تومان در آن زمان و حالا با500هزار تومان هم شدنی است. بازار طلا هم که تابعی از بازار ارز است به موازات رشد قیمت دلار حرکت میکرد و سرمایهگذاری در بازار سکه و طلا هم بهدلیل محدودیتهایی که برای دلار درنظر گرفته شده بود جذاب بهنظر نمیرسید زیرا رشد قیمت طلا نیازمند رشد قیمت دلار و قیمت هر اونس طلا در بازارهای جهانی است.
همه این مسائل موجب شد پارسال افراد بیشتری تصمیم بگیرند برای جبران کاهش ارزش پول وارد بورس شوند تا از کاهش بیشتر ارزش داراییهایشان جلوگیری کنند. به همه این موارد باید یک نکته کلیدی دیگر را هم اضافه کرد و آن خیل جمعیت بیکاران تحصیلکرده در اقتصاد ایران است. نرخ بیکاری در اقتصاد ایران بهدلیل تداوم رکود به 10.6درصد رسیده که بخش عمدهای از این جمعیت را، افراد تحصیلکرده جویای کار، تشکیل میدهند. آمارها نشان میدهد در زمستان 98معادل 42.8درصد از کل جمعیت بیکاران را درشهرها و 24درصد را در روستاها فارغ التحصیلان دانشگاهها تشکیل میدهند. مطابق این اطلاعات در زمستان 98تعداد فارغ التحصیلان جویای کار در شهرها به یک میلیون نفر و در روستاها به 132هزار نفر رسیده است.
این جوانان متخصص، جمعیتی بالقوه برای تبدیل به سهامداران تازه وارد هستند، چون از یک طرف تحصیلات عالیه دارند و از طرف دیگر بهدلیل رکود اقتصادی فرصتهای شغلی چندانی پیش روی آنان وجود ندارد. درحال حاضر هیچ آماری وجود ندارد که نشان دهد چه تعداد از جمعیت تازه واردان بورس را جوانان متخصص تشکیل میدهند اما با درنظر گرفتن اینکه دریافت کد معاملات آنلاین در بورس به ارائه مدرک تحصیلی نیاز دارد میتوان گفت بخش بزرگی از تازه واردان بورس را فارغ التحصیلان دانشگاه تشکیل میدهند. همچنین تحقیقات و مشاهدات میدانی بهویژه در شبکههای اجتماعی نشان میدهد بخش عمده سهامداران تازه وارد را همین جوانان تحصیلکرده جویای کار تشکیل میدهند که هم با تکنولوژی و علم روز آشنا هستند و هم قادرند به سرعت علوم مورد نیاز برای سرمایهگذاری در بورس را فرابگیرند. بنابراین این جوانان به سرعت وارد عمل شدهاند و رهبری سرمایهگذاری را از طریق اداره پس اندازهای خانوادگی برعهده گرفتهاند. این سرآغازی برای افزایش توجه و استقبال بینظیر برای سرمایهگذاری در بورس بود و حالا که آمارها را کنار هم میگذاریم، متوجه میشویم هر روز سیل مشتاقان بورس نسبت به قبل در حال افزایش است.
ورود 822هزار سهامدار جدید
به گزارش همشهری، آمارهای سپردهگذاری مرکزی اوراق بهادار (سمات) از تعداد سهامداران تازه وارد بورس در سال 98نشان میدهد؛ پارسال، در هرماه بهطور میانگین 68هزارو 500سهامدار جدید وارد بورس شدهاند و شیب ورود سهامداران تازه وارد رفته رفته رشد کرده؛ بهطوری در نخستینماه سال 55هزار سهامدار جدید وارد بورس شدهاند درحالیکه این رقم درماه پایانی سال 98از مرز 172هزار نفر هم عبور کرد. مطابق این اطلاعات پارسال در مجموع 822هزار سهامدار جدید وارد بورس شدهاند که با اضافه شدن این تعداد سهامدار، جمعیت کل سهامداران بورس به11میلیون 655هزار نفر رسیده است.
نکته حائز اهمیت این است که روند ورود سهامداران جدید به بورس نه فقط ثابت نمانده بلکه هرماه تعداد سهامداران جدید نسبت بهماه قبل در حال رشد است. آمارها میگوید در بهمن و اسفند سال قبل یکباره تعداد سهامداران تازه وارد 2.5برابر افزایش یافته و از 68هزار نفر به 154هزار نفر در بهمنماه و 172هزار نفر در اسفندماه رسیده است.
تعداد سهامداران حرفهای
اطلاعات دقیقی که نشان دهد هماکنون چه تعداد سهامدار حرفهای در بورس وجود دارد در دست نیست اما برآوردهای به نسبت دقیق از میزان معاملات کدهای سهامداری نشان میدهد هماکنون یک میلیون 500هزار سهامدار فعال در ایران وجود دارد که میتوان گفت از این تعداد دستکم 310هزار نفر بهصورت تمامحرفهای و یک میلیون نفر بهصورت نیمه حرفهای در بورس سرمایهگذاری میکنند. مطابق آمارهای موجود پارسال یک میلیون و 90هزار سهامدار دستکم یک تا 10معامله در بازار سهام انجام دادهاند و 310هزارو 300نفر هم بیش از 21معامله انجام دادهاند.
سهامداران حرفهای، سهامدارانی هستند که بخش عمده منابع درآمدی خود را روی سرمایهگذاری در بورس متمرکز کردهاند و اگرچه نمیتوان برآورد کرد که دارای شغل دوم هستند یا خیر اما میتوان گفت روزانه زمان زیادی را صرف معاملات در بورس میکنند.این اطلاعات همچنین نشان میدهد 126هزار نفر نیز سال قبل بهطور متوسط بین 10تا 20معامله در بازار سهام انجام دادهاند.