طعم شیرین زندگی
کرونا سبب شده است افراد زیادی در قرنطینه اجباری دچار مشکلات خانوادگی شوند که راهی برای برطرف کردن آن بلد نیستند
حمیدرضا بوجاریان_خبرنگار
اختلاف‌نظر، قهر و آشتی و بحث‌و جدل جزو لاینفکی از زندگی انسان‌هاست و نمی‌توان خانواده یا جمعی را پیدا کرد که چنین برخوردها و مشکلاتی را تجربه نکرده باشند. این روزها که کرونا خانواده‌ها را به هم نزدیک‌تر کرده و قرنطینه باعث شده است همه اوقات اعضای خانواده با هم بگذرد، اختلاف‌ها و قهر و آشتی هم بین اعضای خانواده بیش از هر زمان دیگری شده است. همشهری در گفت‌وگو با طراوت جلالی، روانشناس اجتماعی از این کارشناس درباره اینکه چطور می‌توان از دامنه دعواها و قهر و آشتی‌ها کم کرد پرسیده است. او معتقد است برای کم کردن چنین چالش‌هایی در خانواده‌ها آموزش مفهومی به نام «مهارت حل مسئله» موضوعی است که باید به آن توجه کرد؛ مهارتی که آموزش آن به خانواده‌ها از سوی متولیان مورد‌غفلت قرار‌گرفته است.
وجود مشکلات و مواجهه با آنها جزو لاینفک زندگی همه ماست. ما در زندگی روزمره با مشکلاتی روبه‌رو خواهیم شد که باید بتوانیم آنها را درست و منطقی برطرف کنیم. برخی افراد راه‌های درست حل‌و‌فصل مشکلی را که با آن دست‌و‌پنجه نرم می‌کنند می‌دانند و با استفاده از مهارت‌هایی که از روش‌های مختلف به‌دست آورده‌اند، قادر به مدیریت مشکلات در زندگی، کار، روابط زناشویی و دیگر ارتباطات روزمره هستند. اما بسیاری با این روش‌ها آشنا نیستند یا از راه‌هایی برای برطرف کردن مشکل استفاده می‌کنند که نه‌تنها کمکی به خاتمه دادن مسئله نمی‌کند بلکه به حادتر شدن آن منجر می‌شود. روش‌هایی که نمک بر زخم می‌پاشد و با عمق دادن به مشکل گاهی می‌تواند حل مسئله را غیرممکن کند. اما روش‌های درست حل مسئله چیست و چگونه باید از روش‌هایی که وجود دارد برای کمک به بقای زندگی، کاهش اختلافات با دوستان و همکاران و بهبود روابط‌فردی استفاده کرد؟
قبول کنید مشکلی هست
در نخستین گام افراد باید بپذیرند که مشکلی در زندگی، روابط زناشویی، روابط با دوستان و همکاران وجود دارد. تا زمانی که وجود مشکل را به رسمیت نشناسیم و اینطور تصور کنیم که این دیگران هستند که برای ما مشکل‌آفرینی می‌کنند و خود در ایجاد بحران و مسئله نقشی نداریم، نباید انتظار برطرف کردن مسئله را داشت. بنابراین، اگر قبول کنیم مسئله‌ای وجود دارد آن زمان می‌توان وارد فرایند حل مسئله و پایان دادن به تنش‌هایی شد که هم می‌تواند منجر به بروز استرس و اضطراب در فرد شود هم می‌تواند از وارد شدن صدمه به کیان خانواده یا روابط دوستانه و سست شدن ارکان آن جلوگیری کند.
مشکل را تعریف کنید
بعد از قبول وجود مشکل باید آن را تعریف کنید. یعنی اینکه با تجزیه و تحلیل مسئله‌ای که اتفاق افتاده است بدانید ریشه مشکل از کجاست، چه کسانی آن را ایجاد کرده‌اند و چه کسانی با آن درگیر شده‌اند. به‌عبارت دیگر، هر سؤالی که بتواند تعریف واضحی از علل بروز مسئله‌ای که شما را رنج می‌دهد ارائه کند، طراحی و سعی کنید به آن پاسخ درستی بدهید. هر چه سؤالات بیشتر، دقیق‌تر و منطقی‌تری طراحی کنید و بتوانید به اصل مسئله نزدیک‌تر شوید، برای برطرف کردن چالشی که با آن روبه‌رو هستید آماده‌تر و با برنامه‌تر خواهید بود. در این راه حتی می‌توانید از دوستان مورد‌اعتماد یا اعضای خانواده کمک بگیرید. با کمک فکری آنها سعی کنید سؤالات بیشتری ایجاد کنید. سؤالاتی که طرح کرده‌اید در مراحل بعدی به شما کمک شایانی برای حل مسئله خواهد کرد.
تصمیم بگیرید
حالا می‌توانید فکر کنید که چه راه‌حل و برنامه‌ای را انتخاب کنید تا بتوانید مشکل ایجاد شده را برطرف کنید. این به‌معنای آن است که وقت تصمیم‌گیری درست فرارسیده است. در این مرحله، باید همه راه‌حل‌هایی را که جلوی پایتان قرار دارد مانند یک شیمی‌دان تجزیه‌و‌تحلیل کنید و فرمولی را که به‌نظرتان کارآمدتر و منطقی‌تر است انتخاب کنید تا برای درمان مشکلتان از آن استفاده کنید. هر چه در انتخاب وسواس بیشتری به خرج بدهید و وقت بیشتری بگذارید، قطعاً ضرر نمی‌کنید. این را بدانید توقف طولانی مدت در این مرحله هم کمک چندانی به برطرف کردن مشکل شما نمی‌کند. بنابراین سعی کنید در کنار وسواس در انتخاب شیوه مدیریت مشکل، انتخابی درست و به دور از احساسات داشته باشید.
برنامه‌هایتان را ارزیابی کنید
فرماندهان نظامی در میدان جنگ، همواره بهترین تاکتیک را برای رسیدن به موفقیت انتخاب می‌کنند. اما آنها همواره به انتخاب تاکتیکی که برگزیده‌اند مشکوکند و به این علت، به شکل مستمر تاکتیک خود را ارزیابی می‌کنند تا در صورت نیاز با تغییر آن، موفقیت خود را تضمین کنند. شما هم باید چنین روحیه‌ای داشته باشید. نباید فکر کنید با انتخاب یک برنامه، کار تمام است و مشکل شما حتماً حل می‌شود. باید برنامه‌ای را که تدوین کرده‌اید مورد‌ارزیابی قرار دهید و در این ارزیابی باید بررسی کنید که آیا برنامه‌ای که انتخاب کرده‌اید می‌تواند موفقیت‌تان را تضمین کند و درصد موفقیتش چقدر است؟ آیا می‌توانید به درستی آن را اجرا کنید یا نه؟ فکر کنید که آیا برنامه‌ای بهتر وجود دارد که بتوان روی آن حساب کرد؟ اگر در این مرحله به پاسخ رسیدید که کارتان خوب است. اگر هم پاسخ این بود که بهتر از برنامه‌ای که طراحی کرده‌اید برنامه دیگری وجود ندارد، معطل نکنید و کار را شروع کنید.
شکستپایان راه نیست
بعد از اینکه برنامه‌های خود را برای برطرف‌کردن مشکلی که دارید اجرا کردید باید منتظر نتیجه بمانید. گاهی این انتظار کمی به طول می‌انجامد، بنابراین صبور باشید. در برخی موارد هم ممکن است راه‌حل‌ها، برنامه‌ها و استراتژی شما برای حل مشکل نتیجه ندهد و مسئله به قوت خود باقی بماند. نباید دلسرد شوید و فکر کنید به پایان راه رسیده‌اید. از قدیم گفته‌اند شکست پلی است به سوی موفقیت. دوباره به دفترچه‌ای که سؤالات و راه‌حل‌های خود را در آن یادداشت کرده‌اید، مراجعه کنید. این بار راه‌حل دیگری را انتخاب کنید و گام‌به‌گام مانند مرحله نخست عمل کنید؛ یعنی سؤال و جواب‌ها را بررسی و روش‌های حل مشکل را بررسی کنید. برای اجرای روشی که انتخاب کرده‌اید، بهترین تاکتیک را برگزینید. مطمئن باشید اگر روش‌های درست و منطقی و به دور از احساسات را انتخاب کنید، در نهایت به موفقیت می‌رسید و می‌توانید بر کوه مشکلات فائق شوید. این راه کمی همت، دقت، حوصله و زمان نیاز دارد، همین.
بارش فکری داشته باشید
شاید بپرسید بارش فکری دیگر چیست؟ جواب به این سؤال روشن است. وقتی مشکل را تعریف و سؤالات خود را طرح کردید، باید دنبال پیدا کردن جواب برای سؤال‌ها باشید. همه جواب‌هایی که در ذهنتان برای سؤال‌ها وجود دارد را ارائه کنید. حتی جواب‌هایی که کمی تخیلی هم به‌نظر می‌رسند می‌تواند بخشی از پاسخ‌ها به سؤالات طرح شده باشد. همه سؤال‌ها و جواب‌ها را یادداشت کنید. حتی می‌توانید از دیگران هم برای جواب دادن به سؤالاتی که طراحی کرده‌اید کمک بگیرید. گاهی نگاه افراد از بیرون و راه‌حل‌هایی که ارائه می‌کنند می‌تواند بخشی از کلید حل مشکلی باشد که شما با آن روبه‌رو هستید.
برنامه‌ریزی کنید
حتی اگر بهترین راه‌حل‌ها و بهترین تصمیم‌گیری‌ها را برای برطرف کردن چالش‌ها و مشکلاتتان داشته باشید اما برنامه‌ای خوب برای اجرای تصمیمی که گرفته‌اید نداشته باشید، راه به جایی نخواهید برد. برنده واقعی کسی است که بتواند تصمیم خود را با اتخاذ سیاست و برنامه به خوبی به پیش ببرد. کسانی که بی‌گدار به آب می‌زنند، ممکن است در مراحل اولیه موفق شوند اما، میانه راه شکست خورده و سرخورده و پشیمان دچار مشکلات تازه‌ای می‌شوند. بنابراین، حتماً باید استراتژی درستی برای اجرای راه‌حلی که انتخاب کرده‌اید داشته باشید. به این فکر کنید که آیا برنامه بهتری برای اجرای تصمیمی که گرفته‌اید وجود دارد یا نه؟ مشاوره از کارشناسان و اهل فن به شما برای پیداکردن چنین برنامه‌ها و استراتژی‌هایی کمک می‌کند. معمولا برنامه‌هایی که در طولانی‌مدت می‌توانند به بهبود کیفیت زندگی، جلوگیری از ایجاد مشکل مشابه و افزایش مهارت در فرد کمک کنند، برنامه‌هایی مناسب برای از بین بردن مشکلات به شمار می‌روند.
برنامه‌ریزی داشته باشید
اگر بهترین راه‌حل‌ها و بهترین تصمیم‌گیری‌ها را برای برطرف کردن چالش‌ها و مشکلاتتان داشته باشید اما برنامه‌ای خوب برای اجرای تصمیمی که گرفته‌اید نداشته باشید، راه به جایی نخواهید برد. برنده واقعی کسی است که بتواند تصمیم خود را با اتخاذ سیاست و برنامه به خوبی به پیش ببرد
در همینه زمینه :
