آوار کرونا بر سر صندوق‌های بازنشستگی

مرکز پژوهش‌های مجلس در روزهایی که مجلس تعطیل است، گزارشی از فشار وارد شده بر صندوق‌های بازنشستگی کشوری و لشکری در نتیجه فوت افراد مبتلا به ویروس کرونا و بیکار شدن افراد شاغل منتشر کرده و با بررسی 3سناریو به این جمع بندی رسیده که پیامد شیوع ویروس کرونا دست‌کم 718تا 1855میلیارد تومان بار مالی بر دوش صندوق‌های بازنشستگی خواهد گذاشت که بین 608تا 1277میلیارد تومان آن در سال 1399اتفاق خواهد افتاد. 
به گزارش همشهری، گزارش جدید نهاد پژوهشی مجلس، برخلاف اکثر گزارش‌های آن، شناسنامه کارشناسی ندارد و مشخص نیست تدوین کنندگان، کارشناسان و ناظران علمی این گزارش نگران کننده، چه کسانی بوده‌اند، اما این نخستین برآورد یک نهاد تحقیقاتی از اثرات شیوه ویروس کرونا بر دخل و خرج صندوق‌های بازنشستگی و نرخ بیکاری در ایران است. سناریوی سه‌گانه مرکز پژوهش‌های مجلس بر 3فرضیه فوت مبتلایان به ویروس کرونا یعنی هزار، 2هزار و 3هزار نفر قرار گرفته و پیش‌بینی شده که بین 100تا 200هزار نفر هم شغل خود را بر اثر شیوع از دست خواهند داد. همشهری پیش از این پیش‌بینی کرده بود که نه‌تنها شاخص رشد اقتصادی ایران در سال آینده ممکن است به‌احتمال زیاد منفی باقی بماند، بلکه نرخ تورم و بیکاری افزایش خواهد یافت و منابع صندوق‌های بازنشستگی پاسخگوی منابع لازم برای پرداخت بیمه بیکاری به بیکار‌شدگان نخواهد بود. دولت هرچند بسته‌های حمایتی برای حمایت از اقشار آسیب پذیر را تدارک دیده اما امیدوار است بتواند از منابع صندوق بین‌المللی پول برای نجات اقتصاد تحت فشار تحریم‌ها و شیوع ویروس کرونا استفاده کند. 
گزارش نهاد پژوهشی مجلس نشان می‌دهد؛ براساس بررسی‌های میدانی، میانگین سن افراد فوت شده ناشی از بیماری کرونا 50سال است. سن بازنشستگی در ایران برای صندوق‌های مختلف بازنشستگی متفاوت است، اما میانگین وزنی آن برای صندوق‌های مختلف 55.3سال است و به این ترتیب افراد فوت شده به‌طور میانگین باید در انتهای سال 1403بازنشسته می‌شدند، اما بیماری کرونا موجب می‌شود که 5 سال زودتر از موعد مقرر در برابرحقوق آنها بر صندوق‌های بازنشستگی تعهد تازه اعمال شود.

مرگ با کرونا در 3سناریو
کارشناسان مرکز پژوهش‌های مجلس پیش‌بینی کرده‌اند، درصورت مرگ هزار نفر در اثر ابتلا به ویروس کرونا و از آنجا که 70درصد مردم ایران تحت پوشش بیمه‌های بازنشستگی قرار دارند، هزینه وارد شده به صندوق‌های بازنشستگی 130میلیارد تومان خواهد بود، البته این هزینه به غیراز حق بیمه‌ای است که افراد فوت شده درصورت حیات تا قبل از بازنشستگی باید پرداخت می‌کردند. درصورت بروز سناریوی دوم یعنی 2هزارنفر فوتی، در سال اول 44.3و در کل 5 سال 298.2میلیارد تومان، هزینه متوجه صندوق‌های بازنشستگی کشور خواهد شد. درصورت بروز سناریوی 4هزارفوتی که سناریویی بدبینانه است، در سال اول 100و در کل 5 سال 679میلیارد تومان، هزینه متوجه صندوق‌های بازنشستگی کشور خواهد شد. البته بر صندوق‌ها هزینه‌های دیگری مانند پرداخت نشدن حق بیمه افراد فوت شده هم تحمیل می‌شود که با این پیش فرض که با استخدام زودهنگام نیروی کار جایگزین نهایتاً تا 6‌ماه آینده این حق بیمه پوشش داده خواهد شد.

خطر بیکار شدن 200هزار نفر
بازوی تحقیقاتی مجلس با ارزیابی اثرات اقتصادی ناشی از شیوع ویروس کرونا بر افت شاخص رشد اقتصادی و از دست رفتن اشتغال موجود به‌ویژه در بخش خدمات می‌گوید: درصورت طولانی شدن یا شیوع گسترده ویروس کرونا، ممکن است اقتصاد و به‌خصوص بخش خدمات کشور با رکود مواجه شود. بررسی‌ها نشان می‌دهد، هر درصد کاهش تولید ناخالص داخلی می‌تواند به بیکاری 100هزار نفر منجر شود و براساس گزارش برآورد نهادهای بین‌المللی در مورد تأثیرات اقتصادی کرونا، پیش‌بینی شده اقتصاد جهانی احتمالا با کاهش رشد 1.5درصدی مواجه خواهد شد. مرکز پژوهش‌های مجلس تخمین زده درصورت کاهش یک درصدی رشد اقتصادی ایران 100هزار نفر و کاهش 2درصدی رشد اقتصادی هم 200هزار نفر شغل خود را از دست بدهند. 

اثر تلخ کرونا بر بیکاری و بازنشستگی
مرکز پژوهش‌های مجلس نتیجه می‌گیرد: اگر 3 سناریو در تعداد فوتی‌ها و بیکارهای ناشی از بیماری کرونا با هم متناظر فرض شود، صندوق‌های بازنشستگی در سناریوی اول یعنی هزارنفر فوتی و 100هزار نفر بیکار حداقل متوجه 718میلیارد تومان بار مالی خواهند داشت که 608میلیارد تومان از این بار در سال 1399رقم خواهد خورد. همچنین در سناریوی دوم یعنی 2هزارنفر فوتی و 150هزار نفر بیکار، 1180میلیارد تومان بار مالی بر صندوق‌های بازنشستگی تحمیل خواهد شد که 926میلیارد آن در سال 1399رقم خواهد خورد. و سرانجام در سناریوی سوم به‌عنوان سناریوی بدبینانه با 4هزارنفر فوتی و 200هزار نفر بیکار بار مالی صندوق‌ها حداقل 1855میلیارد تومان خواهد شد که 1277میلیارد تومان آن در سال 1399رقم خواهد خورد.