پرواز از سحرگاه

اول شایعه شد که سردار سلیمانی به شهادت رسیده. تا اینکه به طور قطعی اعلام شد که فرمانده سپاه قدس ایران و یکی از مهم‌ترین چهره‌های نظامی خاورمیانه، سیزدهم دی‌ماه با عملیات نظامی آمریکایی‌ها ترور شده و به شهادت رسیده. این خبر، با توییت ترامپ و دیگر پیام‌های مقامات آمریکایی تکمیل شده و شکلی دیگر به خودش گرفت. نیروهای نظامی ایران و مقامات بلندپایه نیز، وعده انتقام دادند.
چند روزی از شهادت سردار گذشته بود و مراسم‌های مربوطه انجام شد. همه در حال گمانه‌زنی بودند که انتقام وعده داده شده به چه شکل خواهد بود. خیلی‌ها هم معتقد بودند که ایران جسارت چنین کاری را نخواهد داشت اما در ساعات ابتدایی هجدهم دی‌ماه بود که حملات موشکی ایران به پایگاه‌های آمریکایی واقع در شمال عراق صورت گرفت و جهان را در بهت فرو‌برد. اما بهتی دیگر چه برای ایران و چه برای جهانیان در راه بود؛ سقوط هواپیمای شماره 752 اوکراین به مقصد کی‌یف و مقصد نهایی کانادا و جان باختن 176 مسافر و خدمه آن. سقوط این هواپیما همه را متأثر کرد. البته در ابتدا تصور می‌شد که بیشتر مسافران آن غیرایرانی باشند؛ هرچند بعدها ثابت شد که غالب مسافرانش ایرانی بوده‌اند. سقوط این هواپیما در ساعت 6و 18 دقیقه بامداد اتفاق افتاد. علت سقوط، نقص فنی اعلام شد اما مدتی بعد، گروهی از کارشناسان و مقامات غربی، فرضیه برخورد موشک و اشتباه پدافندی ایران را مطرح کردند؛ پدافندی که در حال آماده‌باش کامل بود. مطرح شدن این فرضیه‌ها، موجب شکل‌گیری درگیری‌های مجازی زیادی میان طرفداران و مخالفان حکومت ایران شد. از سویی، کارشناسانی در ایران و همچنین رئیس سازمان هواپیمایی و دیگران، اساساً برخورد موشک را غیرعقلانی می‌دانستند. حتی رئیس سازمان هواپیمایی ایران مقابل دوربین‌های تلویزیون قرار‌گرفته و با اطمینان اعلام کرد که هر چه بوده، نقص فنی بوده و لاغیر.
روز بعدتر بود که آمریکایی‌ها، از تصاویر ماهواره‌ای صحبت کردند که در آن، شلیک و نزدیک شدن2 موشک سطح به هوا به هواپیما را نشان می‌داد. انگلیسی‌ها هم بعد از این ادعا، آن را تأیید کردند. ترودو، نخست‌وزیر کانادا نیز اعلام کرد که این هواپیما توسط موشک ایرانی ساقط شده. نیویورک‌تایمز نیز یکی از فیلم‌های منتشر شده در شبکه‌های اجتماعی از لحظه برخورد موشک با هواپیما را آنالیز کرده و این ادعا را ثابت کرد. سخنگوی دولت ایران اما بلافاصله پیامی داد و این ادعا را عملیات روانی دولت آمریکا دانست. جدال به شدت ادامه داشت و حتی برخی از کارشناسان، این ادعای صورت گرفته را شایعه و دروغ و جنگ‌روانی و ... قلمداد کردند. طوری که حتی خلبان شهبازی، که خود به واسطه سالم نشاندن یک هواپیمای مسافربری با وجود نداشتن چرخ دماغه به یک قهرمان تبدیل شده بود، مدعی شد که تجربه 35ساله هوانوردی او، می‌گوید که اصابت موشک غیرممکن است.
تا اینکه 21 دی‌ماه، صدور یک بیانیه، شوک بزرگی به ایرانیان وارد کرد؛ ستاد کل نیروهای مسلح ایران تأیید کرد که این هواپیما، به دلیل اشتباه پدافندی و اصابت موشک‌ها سرنگون شده؛ اتفاقی که آن را «خطای انسانی غیرعمد در تشخیص شیء پرنده» اعلام کرده بود. این شوک چنان بزرگ بود که عملاً واقعه حمله به پایگاه‌های آمریکایی که اولین مورد از این نوع بعد از جنگ جهانی دوم بود را به حاشیه راند. بعدها، فایلی منتشر شد که نشان می‌داد برج مراقبت از طریق یکی از خلبان‌ها، متوجه این اتفاق شده بود؛ فایلی که مقامات آن را جزو موارد تحویل شده به اوکراینی‌ها دانسته و معتقد بودند که نباید منتشر می‌شد. سردار حاجی‌زاده، فرمانده نیروی هوافضای سپاه، در تلویزیون حضور یافته و آرزوی مرگ کرد. در نهایت اینکه، هنوز جعبه‌سیاه این پرواز خوانده نشده است؛ هرچند که پرونده این حادثه تلخ هنوز باز است و هنوز ناگفته‌هایی باقی مانده.
عکس‌ها: امیر پناهپور