فرستاده اروپا در تهران
اسپانیا خود از کشورهای صاحب‌سبک در معماری جهان است اما دیروز دیپلمات کهنه‌کار اسپانیایی که به تازگی سکاندار دیپلماسی اتحادیه اروپا شده ، در بدو ورود به وزارت خارجه ایران محو معماری ایرانی بود. جوزپ بورل در تهران علاوه بر ظریف با رئیس‌جمهور و رئیس مجلس هم دیدار کرد با یک دستور کار اصلی؛ تلاش برای حفظ برجام.
سایت رسمی بخش امور خارجی اتحادیه اروپا درباره سفر بورل به تهران که نخستین سفر او به ایران بود نوشت که این سفر فرصتی برای اعلام تعهد محکم اتحادیه اروپا در جهت حفظ برجام و گفت‌وگو درباره روابط و همکاری‌های دوجانبه ایران و اتحادیه اروپا خواهد بود.
محمدجواد ظریف روز گذشته و در حاشیه نشست دافوس به خبرنگاران گفته بود که سفر جوزپ بورل به تهران به درخواست او بوده و منتظر است تا ببیند این مقام اروپایی در تهران چه برای گفتن دارد. بنا بر اعلام مرکز دیپلماسی رسانه‌ای وزارت خارجه، وزیر خارجه ایران و بورل در دیدار خود درخصوص موضوعات مختلف دو جانبه با اتحادیه اروپا، برجام و نیز مهم‌ترین تحولات منطقه‌ای و بین‌المللی گفت‌وگو و تبادل نظر کرده‌اند. شرایط در منطقه خلیج‌فارس و لزوم کاهش تنش‌های منطقه‌ای، طرح به‌اصطلاح معامله قرن و پیامدهای خطرناک آن برای منطقه و جهان، اینستکس، برجام، تحولات در عراق، سوریه و یمن از مهم‌ترین محورهای دو دور گفت‌وگو میان ظریف و جوزپ بورل بود. این دومین دیدار ظریف و بورل بود، این دو کمتر از یک‌ماه قبل برای نخستین بار از زمان انتصاب بورل در حاشیه اجلاس مجمع گفت‌وگوی رایسینا در دهلی نو با هم دیدار کردند و در آن دیدار مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا بر تمایل خود برای حفظ برجام تأکید کرده بود. در سفر بورل به تهران، هلگا اشمید، معاون او که مسئول اروپایی مذاکرات سطح معاونین برجام است نیز حضور دارد، او خرداد‌ماه امسال هم به تهران سفر کرده بود. جوزپ بورل پس از خاویر سولانا، کاترین‌اشتون و فدریکا موگرینی چهارمین مسئول دیپلماسی اروپاست که درگیر موضوع هسته‌ای ایران شده، البته در دوران سلف او توافق هسته‌ای موسوم به برجام باعث شد موضوع هسته‌ای ایران حل و فصل شود اما با روی کار آمدن ترامپ و خروج او از برجام عملا توافق هسته‌ای از کار افتاد. این دیپلمات اروپایی امیدوار است به‌رغم تنش‌های موجود بین ایران و اروپا فرصتی داشته باشد تا بتواند برجام را به وضعیت طبیعی برگرداند و در همین راستا گفته است اقدامات ایران در کاهش تعهدات خود را نقض برجام نمی‌داند. آخرین بار 2 سال قبل فدریکا موگرینی به‌عنوان مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا به ایران سفر کرده بود. ایران اردیبهشت امسال در سالگرد خروج آمریکا از برجام اعلام کرد هر دو‌ماه یک‌بار تعهدات برجامی خود را کاهش می‌دهد و در این راستا محدودیت نگهداری غنی‌سازی اورانیوم، آب سنگین و درصد غنی‌سازی در فردو و تحقیق و توسعه را کنار گذاشت و در گام پنجم و آخر اعلام کرد هیچ محدودیتی در حوزه هسته‌ای برای خود قائل نیست.
اروپایی‌ها در واکنش به آخرین گام ایران بیانیه‌ای صادر و اعلام کردند قصد فعال کردن مکانیسم ماشه را دارند که می‌تواند به بازگشت تحریم‌های شورای امنیت علیه ایران بینجامد، اروپایی‌ها در ادامه با عقب‌نشینی از این اظهارنظر صرفا به راه‌اندازی مکانیسم حل اختلاف برجام بسنده کردند؛ هرچند ایران همین اقدام را نیز غیرقابل‌قبول دانسته است. سخنگوی وزارت خارجه کشورمان ساعتی قبل از ملاقات ظریف و بورل تأکید کرده بود که وزیر خارجه گفت‌وگوی صریحی با بورل خواهد داشت. موسوی این را هم گفت که اخیرا کارشناسان ایران و 1+4جلسه‌ای داشته‌اند و قرار است به‌زودی نشست معاونین هم برگزار شود. به گفته سیدعباس موسوی به‌تازگی ظریف نامه‌ای 14صفحه‌ای خطاب به مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا نوشته و در آن درباره تعهدات برجامی اروپا و بدعهدی‌های آنان که مبنای تصمیم ایران برای کاهش گام به گام تعهدات قرار گرفت برای او تشریح شده است و در نتیجه استدلال‌های ایران، اروپایی‌ها از تصمیم خود برای به‌کار انداختن مکانیسم ماشه صرف‌نظر کرده‌اند. رئیس‌جمهور در نامه‌ای که اردیبهشت به سران اعضای باقیمانده در برجام شامل انگلیس، روسیه، فرانسه، آلمان و چین نوشته بود خاطرنشان کرده است ایران درصورت بازگشت تحریم‌های شورای امنیت، اقدامات بیشتری را در دستور کار قرار می‌دهد، ازجمله برنامه خروج از ان پی تی.
