افزایش یارانه نقدی روی موج پوپولیسم

اعضای کمیسیون تلفیق بودجه مجلس به یکی شدن یارانه نقدی به ارث رسیده از دولت محمود احمدی‌نژاد؛ با کمک معیشتی ابداع شده در دولت حسن روحانی رأی داده‌اند. با وجود این اثربخشی سیاست توزیع پول نقد؛ همچنان با تردیدهای جدی مواجه است و به‌نظر می‌رسد رویکرد حاکم بر تصمیم‌سازی برای هدفمندی یارانه‌ها و اصلاح قیمت حامل‌های انرژی از منطق اقتصادی فاصله گرفته و بیشتر ماهیتی پوپولیستی با هدف جلب رضایت کوتاه‌مدت توده‌ها پیدا کرده است. با مصوبه اخیر کمیسیون تلفیق مجلس، یارانه نقدی ۴۵ هزار و ۵۰۰تومانی بعد از پرداخت ۹ سال تغییر کرد و با یکی شدن کمک معیشتی، مشمولان یارانه نقدی ۷۲هزار تومانی دریافت خواهند کرد.
به‌گزارش همشهری، دولت هم‌اکنون به 78میلیون ایرانی ماهانه 45هزار و 500تومان یارانه نقدی و بسته به بعد خانوار، مبلغی دیگر را بین 60میلیون ایرانی پول توزیع می‌کند. از آبان‌ماه امسال پس از افزایش و سهمیه‌بندی قیمت بنزین برای خانوارهای تک‌نفره ۵۵هزار تومان، 2نفره ۱۰۳هزار تومان، 3نفره ۱۳۸هزار تومان، 4نفره ۱۷۲هزار تومان و 5نفره و بیشتر ۲۰۵هزار تومان واریز انجام می‌شود.
حالا کمیسیون تلفیق بودجه به این نتیجه رسیده که کل یارانه پرداختی یک کاسه شود و دولت به همه 78میلیون ایرانی ماهانه 72هزار تومان یارانه نقدی پرداخت کند. تصمیم جدید کمیسیون تلفیق نقض‌کننده اراده مجلس برای حذف یارانه نقدی ثروتمندان قلمداد می‌شود. هادی قوامی، سخنگوی کمیسیون تلفیق بودجه مجلس می‌گوید: براساس مصوبه جدید این کمیسیون از مبلغ ۳۱هزار میلیارد تومانی که در لایحه بودجه برای اجرای طرح حمایت معیشتی خانوارها درنظر گرفته شده بود، ۲۰درصد برای افراد تحت پوشش کمیته امداد و بهزیستی که ۷میلیون نفر هستند اختصاص می‌یابد و ۲۸هزار میلیارد تومان باقیمانده بین ۷۸میلیون یارانه‌بگیر به‌صورت یکسان توزیع خواهد شد و ۱۸میلیون نفری که یارانه معیشت نمی‌گرفتند از این به بعد این یارانه را متناسب با اعضای خانوار دریافت می‌کنند و مبلغ یارانه مددجویان بهزیستی و کمیته امداد نیز به ۱۲۲هزار تومان افزایش پیدا خواهد کرد.

آب رفتن ارزش یارانه نقدی
در این میان یک عضو کمیسیون صنایع و معادن مجلس معتقد است؛ در زمان اجرای قانون هدفمندی یارانه‌ها، ارزش یارانه نقدی ۴۵دلار بود درحالی‌که در شرایط کنونی به‌دلیل تورم این رقم به ۵دلار کاهش یافته است. محمدرضا منصوری افزود: دولت باید فهرست افرادی را که یارانه بنزین دریافت کرده‌اند؛ منتشر کند تا سازوکار پرداخت این یارانه مشخص و شفاف شود، زیرا مردم از نحوه پرداخت یارانه معیشتی ناراضی‌اند و مدعی هستند به‌رغم اینکه درآمد چندانی ندارند این یارانه به آنها پرداخت نشده است. 
منصور مرادی، عضو کمیسیون برنامه، بودجه و محاسبات مجلس هم می‌گوید: وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی باید شاخص‌های پرداخت یارانه بنزین را تغییر داده و به جای مجموع درآمد خانوار، ثروت آنها را ملاک قرار دهد. منصور مرادی تأکیدکرد: باید شرایطی درنظر گرفته شود که افراد بتوانند به راحتی و بدون استرس از قطع یارانه نقدی به عملکرد دولت در زمینه پرداخت یارانه بنزین نقد داشته باشند.


در شرایطی که رقم کسر بودجه دولت تحت‌تأثیر تحریم از 100هزار میلیارد تومان گذشته، کمیسیون تلفیق مجلس در آستانه انتخابات پرداخت 72هزار تومان یارانه نقدی را وعده داده است


 هشدار مرکز پژوهش‌ها

مرکز پژوهش‌های مجلس در گزارشی از عملکرد و اثربخشی تبصره14 لایحه بودجه در ارتباط با هدفمندی یارانه‌ها می‌گوید: به‌نظر می‌رسد با توجه به شرایط موجود و تجربه دوره‌های قبلی افزایش قیمت و‌ استفاده از سهمیه‌بندی بنزین فروض درنظر گرفته شده در لایحه بودجه سال آینده برای میزان مصرف داخلی بنزین در سال1399 با بیش برآورد همراه است و با درنظر داشتن افزایش سهمیه‌های احتمالی به‌نظر می‌رسد متوسط مصرف داخلی بنزین در سال آینده 92میلیون لیتر در روز خواهد بود. این نهاد تحقیقاتی می‌افزاید: با توجه به اینکه یکی از اهداف طرح سهمیه بندی و افزایش قیمت بنزین، کاهش استفاده خانوار از خودروی شخصی و استفاده از حمل‌ونقل عمومی و درنهایت کاهش مصرف بنزین و به‌تبع آن کاهش آلودگی هواست، می‌توان منابع حاصل از افزایش صادرات روزانه 4میلیون لیتر بنزین معادل 21میلیارد و 900میلیون ریال را به توسعه حمل ونقل عمومی با اولویت کلانشهرها و خطوط ریلی شهرک‌های اقماری اختصاص داد.به باور بازوی تحقیقاتی مجلس، نحوه انعکاس دخل و خرج قانون هدفمندی یارانه‌ها هم با اصول برنامه‌ریزی مغایرت دارد و هم اینکه باعث تداخل وظایف سازمان هدفمندی یارانه‌ها و خزانه‌داری کل کشور شده است.