رنگ‌گنبد مسجد شیخ‌لطف‌الله پرید
مدیرکل میراث‌فرهنگی استان اصفهان انتقادها از مرمت گنبد مسجد شیخ‌لطف‌الله در میدان نقش جهان را نمی‌پذیرد و می‌گوید رنگ گنبد مسجد از همان ابتدا روشن بوده و دیگر بخش‌های گنبد نیز باید شبیه به بخش مرمت‌شده شود
محمد باریکانی _ خبر‌نگار
میدان نقش‌جهان اصفهان یک‌بار دیگر خبرساز شد. این‌بار به‌خاطر مرمت و بالا بردن ترک گنبد مسجد تاریخی شیخ‌لطف‌الله که تصویرش بر سایت یونسکو و نامش در فهرست میراث جهانی به ثبت رسیده است.
یک ترک از گنبد مسجد جامع شیخ‌لطف‌الله که از سال‌های گذشته در دست مرمت بود بر گنبد سوار شد و پس از رونمایی مشخص شد که رنگ این ترک بسیار کمرنگ‌تر از ترک‌های دیگر گنبد است. بدسلیقگی در مرمت گنبد نیز موجب شده که بندکشی‌های انجام‌شده گنبد این مسجد تاریخی از دوردست خودنمایی کند و به‌عبارت بهتر کثیف‌کاری در نصب گنبد کار را به اعتراض فعالان میراث فرهنگی اصفهان و برخی کارشناسان مرمت بکشاند.
مهدی حجت، بنیانگذار سازمان میراث‌فرهنگی کشور که حالا به وزارتخانه تبدیل شده است، نخستین فردی بود که صدای اعتراض خود را به وضعیت مرمت گنبد مسجد شیخ‌لطف‌الله بلند کرد و در نشستی اعلام کرد که «گنبد مسجد شیخ‌لطف‌الله را تعمیر و به‌نظر من یک ترک آن را خراب کردند. رنگ این ترک با بقیه ترک‌ها نمی‌خورد و اندازه آن هم غلط است. وقتی لچکی را بالا برده‌اند نتوانسته‌اند آن را جفت کنند و گنبد خراب شده است.»
پیگیری‌های همشهری از همین سخن مهدی حجت به جایی رسیده که اگر اداره کل میراث‌فرهنگی استان اصفهان و حتی مدیر پایگاه میراث جهانی میدان نقش‌جهان اصفهان نتواند دفاع خوبی از اقدام خود در مرمت گنبد شیخ لطف‌الله کند، کمترین توبیخ آنها برکناری از سوی وزیر میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی است. چون درصورت اثبات خطا در مرمت گنبد مسجد شیخ‌لطف‌الله گزارشگران یونسکو امکان قرار دادن این اثر در فهرست میراث‌جهانی در خطر را دارند و این موضوع برای یک اثر ثبت جهانی شده کشور گران تمام خواهد شد.
کارشناسان خبره میراث‌فرهنگی در گفت‌وگو با همشهری از مدیرکل میراث‌فرهنگی استان اصفهان و همه آنهایی که در مرمت گنبد مسجد شیخ‌لطف‌الله اصفهان نقش داشتند پرسیده‌اند که کجای جهان اثر را به‌گونه‌ای مرمت کرده‌اند که تغییر رنگ داده باشد؟
مسئولان میراث فرهنگی استان اصفهان تغییر رنگ کاشی‌های یک ترک از گنبد مسجد شیخ‌لطف‌الله اصفهان را اینگونه توجیه کرده‌اند که اصلا گنبد به رنگ همان ترک مرمت‌شده بوده و سایر ترک‌ها هم باید به رنگ بخش مرمت‌شده درآیند. آنها وقتی با چالش پرسشگری همشهری مواجه می‌شوند می‌گویند: تغییر رنگ بخش مرمت‌شده به مرور زمان حل می‌شود و این موضوع جدی نیست. درحالی‌که برخلاف آنها کارشناسان میراث‌فرهنگی می‌پرسند، مسئولان میراث‌فرهنگی استان اصفهان این نظریه را از کجا آورده‌اند که به مرور زمان کاشی‌های پخته‌شده گنبد تغییر رنگ خواهند داد.
کثیف‌کاری در نصب لچکی گنبد مسجد شیخ‌لطف‌الله اما به همین یک مورد عجیب منتهی نشده است و مرمتگران وقتی ترک گنبد را بالا برده و نصب کرده‌اند با بندکشی در اطراف ترک گنبد کاری کرده‌اند که دو خط پهن بر گنبد مسجد شیخ‌لطف‌الله در میدان نقش جهان اصفهان پدیدار شود. مسئولان میراث فرهنگی استان اصفهان این بدسلیقگی را اینگونه توجیه می‌کنند که برای تثبیت ترک‌های کناری که فرسوده هستند ناچار به بندکشی ترک مرمت‌شده شدند. اما خبرگان میراث فرهنگی عقیده دیگری دارند. به‌عنوان مثال یکی از کارشناسان به همشهری گفته است که نیم‌متر فاصله بین نقاط بندکشی شده وجود دارد و بندکشی‌ها هم با هدف پرکردن این فاصله انجام شده است.
به‌گفته آنها اگر مرمت گنبد مسجد شیخ‌لطف‌الله غیراصولی باشد، آن‌وقت کارشناسان یونسکو در بازدید از این بنا مسجد شیخ‌لطف‌الله در میدان نقش جهان را در فهرست میراث در خطر یونسکو قرار می‌دهند. به‌گفته آنها گنبد مسجد شیخ‌لطف‌الله در میدان نقش‌جهان اصفهان نه‌تنها درست مرمت نشده که باید حتما وضعیت این اثر اصلاح شود و آنچه مسئولان میراث‌فرهنگی استان اصفهان اعلام می‌کنند کاملا اشتباه است.
فعالان میراث فرهنگی در شهر اصفهان ازجمله احسان رعنایی از فریدون الهیاری، مدیرکل میراث‌فرهنگی استان اصفهان می‌پرسند: طرح مطالعاتی مرمت گنبد مسجد شیخ‌لطف‌الله کجاست؟ مستندات ارزیابی از آسیب‌های وارد شده به گنبد یکی از زیباترین آثار تاریخی جهان کجاست؟ ارزیابی‌های مطالعاتی مرمت گنبد را کجا نگهداری کرده‌اید؟ چرا طرح مطالعاتی و آسیب‌شناسی‌های مرمتی که گفته است گنبد مسجد شیخ‌لطف‌الله باید اینگونه مرمت شود را در دسترس فعالان و کارشناسان میراث‌فرهنگی قرار نمی‌دهید؟
احسان رعنایی به همشهری گفته است، بعید می‌دانم ارزیابی آسیب و وضعیت گنبد مسجد شیخ‌لطف‌الله یا حتی طرح لازم برای مرمت این گنبد انجام شده باشد.
به‌گفته او، مسئولان میراث فرهنگی استان اصفهان باید پاسخ بدهند که چند سال طول می‌کشد تا رنگ گنبد همخوان شود.
به‌گفته این فعال میراث‌فرهنگی، براساس بررسی‌های کارشناسی مرمت گنبد مسجد شیخ‌لطف‌الله اصفهان یک اشتباه غیرقابل چشم‌پوشی است.
اما فریدون اللهیاری، مدیرکل میراث فرهنگی استان اصفهان مرمت گنبد مسجد شیخ‌لطف‌الله در میدان نقش جهان را یکی از بهترین پروژه‌های مرمتی کشور خوانده است.او در گفت‌وگویی که با همشهری داشت به انتقاد کارشناسان و فعالان میراث‌فرهنگی از آنچه بر سر گنبد مسجد شیخ‌لطف‌الله رفته است با خونسردی پاسخ می‌دهد و تأکید دارد که حتی هیأت‌های بین‌المللی نیز مرمت گنبد مسجد شیخ لطف‌الله اصفهان را تحسین کرده‌اند.
مدیرکل میراث‌فرهنگی استان اصفهان به همشهری گفت: یکی از بهترین استادکاران اصفهان بر گنبد مسجد کار می‌کند و نظارت‌ها بر 3بخش سازه، تزئینات در پروژه مرمت گنبد مسجد شیخ‌لطف‌الله نیز انجام شده و تمامی مراحل به‌صورت روزانه مستندنگاری و برای وزارت میراث فرهنگی هم ارسال شده است.
او می‌گوید: گزارش پروژه مرمتی گنبد مسجد شیخ‌لطف‌الله اصفهان در چندین دانشگاه کشور نیز ارائه شده است.
اللهیاری می‌گوید: یک‌هشتم از ترک‌های گنبد مسجد شیخ‌لطف‌الله اصفهان مرمت‌شده و 7بخش دیگر باقی است که مرمت آنها هم در دست انجام است.
مدیرکل میراث فرهنگی استان اصفهان به هیچ‌وجه قبول ندارد که گنبد مسجد شیخ‌لطف‌الله اصفهان دورنگ شده است بلکه اصرار دارد که بخش مرمت‌شده رنگ اصلی گنبد است و ایراد از بخش‌های دیگر است که رنگشان تیره شده.
او می‌گوید: اصلا رنگ اصلی گنبد مسجد شیخ‌لطف‌الله همان رنگ جدید است و رنگ ترک‌های دیگر گنبد باید شبیه به رنگ ترک مرمت‌شده شوند. بندکشی بر بالای گنبد مسجد نیز از دیگر سؤالات همشهری از مدیرکل میراث فرهنگی استان اصفهان بود. پیش‌تر کارشناسان به همشهری گفته بودند که نیم متر اختلاف بین ترک مرمت‌شده با ترک‌های دیگر است. اما حالا فریدون اللهیاری می‌گوید: هیچ اختلاف اندازه‌ای وجود ندارد و بندکشی‌ها نیز با هدف جلوگیری از ریزش بخش‌های کناری ترک مرمت‌شده صورت گرفته و اختلاف‌نظر بخش مرمت‌شده با سایر بخش‌ها نیز به‌دلیل تمیزکاری کاشی‌ها و بندکشی صورت گرفته در اطراف ترک است.
در همینه زمینه :
میراث جهانی
میراث جهانی
میراث جهانی