آوازی که پژواک کویر بود

محمدعلی علومی ـ نویسنده و اسطوره‌شناس

شادروان ایرج بسطامی (1382-1336) در چنین روزهایی در بم به دنیا آمد. نامش را حشمت‌الله گذاشتند اما با عشقی که به آواز استاد ایرج خواجه‌نوری داشت در جوانی بر آن شد نام ایرج را برگزیند. خانواده بسطامی هنرمند و هنردوست بودند؛ از جمله عمویش یدالله بسطامی که استاد خودآموخته در نواختن ویولن بود. بسطامی نوجوان نخستین آموزش‌ها را از او فراگرفت. صدای منحصر به فرد ایرج بسطامی از همان وقت مورد توجه قرار گرفت و با تشویق و مساعدت استادان موسیقی آوازهایی را در صدا و سیمای مرکز کرمان خواند. در همه این برنامه‌ها ساز یدالله بسطامی صدای برادرزاده‌اش را همراهی می‌کرد. قدرت و کیفیت این اجراها به قدری بود که خیلی زود آوازه‌اش به تهران رسید و اهالی موسیقی با نام او آشنا شدند. در سایه همین شهرت بود که ایرج بسطامی ترانه دریا را با شعر و موسیقی یدالله بسطامی برای صدا و سیمای پایتخت اجرا کرد و بعدها این اثر به آرم و نشان رادیو دریا تبدیل شد. این فعالیت‌ها مقارن با آشنایی ایرج بسطامی با نابغه سنتور و سه‌تار، شادروان حسین سالاری بود. پس از آن بود که بسطامی از سوی همین هنرمند به عنوان استعدادی نویافته به استاد محمدرضا شجریان معرفی شد.  بسطامی در جرگه شاگردان شجریان درآمد و چنان شیفته آموزش‌های او شد که هر هفته برای شرکت در کلاس‌های استاد مسافت طولانی و طاقت‌فرسای بم تا تهران را به جان می‌خرید. خاطره این خواننده فقید و داغ قربانیان زلزله بم باعث شد استادمحمد رضا شجریان در اجرایی یاد آنها را در شهر بم گرامی دارد. همنوا با بم، نام این اثر است که  با همخوانی همایون شجریان در سال 2831 برگزار شد.