پرونده 26 ساله تولید پراید بسته می شود

علی ابراهیمی _ روزنامه‌نگار

پس از گذشت 15سال از توقف تولید پیکان، شمارش معکوس برای خروج پراید از خطوط تولید آغاز شده است. به‌نظر نمی‌رسد گاو شیرده سایپا دیگر قادر به اجرای استانداردهای 85گانه جدید خودرویی باشد. به گفته وزیر صنعت طبق برنامه زمانبندی، پرونده تولید نخستین مدل این خودرو تا دی‌ماه امسال و 2مدل دیگر از خانواده پرایدها ‌تا اردیبهشت و تیر‌ماه سال آینده بسته خواهد شد. به گزارش همشهری، پس از گمانه‌زنی‌ها و مناقشات بسیار برای توقف تولید پراید، به‌نظر می‌رسد زمان خروج این خودرو از خط تولید فرار‌سیده است. این خودرو احتمالا نخواهد توانست استانداردهای اجباری 85گانه را تا دی‌ماه امسال پاس کند زیرا با تغییر پلتفرم، برای پاس کردن استانداردهای مذکور، تولید این خودرو فاقد صرفه و توجیه اقتصادی خواهد شد.

بازگشت به گذشته
سابقه آغاز مذاکرات برای تولید 2 خودروی کوچک به نام‌های صبا و نسیم یا همان پراید امروزی به شهریور سال1372 یعنی ابتدای دوره دوم دولت اکبر هاشمی‌رفسنجانی و صدارت هادی نژادحسینیان در وزارت صنایع بازمی‌گردد. خودرویی که از ابتدا مقرر شده بود تولید آن با تکنولوژی شرکت کیای کره‌جنوبی و با داخلی‌سازی‌ 50درصدی آغاز شود. با این شرایط پراید ارزان با مصرف سوخت 3.6لیتر در 100کیلومتر عملا از سال73 راهی خطوط تولید سایپا شد، اما اکنون در پایان دوره پیربچگی خود بخشی از قطعات اصلی این خودرو به‌خصوص قطعات «های‌تک»، متکی به واردات است. برآوردها نشان می‌دهد در 26سال گذشته 7میلیون انواع پراید در ایران تولید و راهی بازار مصرف شده است. با وجود تغییرات صورت گرفته در پلتفرم این خودرو برای تولید محصولات جدید مانند خانواده تیبا و محصولات پلتفرم ایکس 200هنوز هم برخی انواع پراید به‌دلیل ارزانی در مقایسه با سایر خودروهای داخلی جایگاه خاص خود را  در بازار ایران دارد.

قیمت پرایدهای اولیه
پس از مذاکره مستقیم مدیران کیا با رئیس‌جمهوری وقت ایران، پیش‌فروش 2مدل پراید هاچ‌بک و صندوق‌دار آغاز و نخستین مدل‌های پراید مونتاژی کره‌جنوبی از سال۱۳۷۲ وارد ایران شد و از سال73 پراید مونتاژ داخل با نام‌های نسیم و صبا فول و با قیمت پایه یک‌میلیون و 870هزار تومان به خریداران تحویل داده شد. قیمتی که در آن زمان چندان هم ارزان به‌نظر نمی‌رسید زیرا آن موقع پیکان صفرکیلومتر 1.5میلیون تومان قیمت داشت و پژو405 به نرخ 2میلیون تومان فروخته می‌شد.
نخستین سری پرایدهای وارداتی، 2تیپ فول و ساده داشت. قیمت پراید‌ هاچ‌بک یک‌میلیون و 870هزار تومان بود و پراید ساده صندوقدار یک‌میلیون و 950هزار تومان قیمت داشت که در تیپ‌ پراید هاچ‌بک فول، قیمت به 2میلیون و 200هزار تومان و در نوع صندوقدار فول، قیمت به 2میلیون و 300هزار تومان می‌رسید. اما از همان زمان نیز بین قیمت کارخانه و بازار آزاد پراید فاصله وجود داشت و نرخ گران‌‌ترین نوع پراید در بازار آزاد به مرز 3میلیون تومان هم نزدیک می‌شد. با این روند قیمت پراید 2سال بعد یعنی در سال1375 از مرز 3.5میلیون تومان هم گذشت. در اوایل دهه80 وقتی قیمت پراید به 7میلیون تومان رسید ماجرا به سوژه بحث رسانه‌ها تبدیل شد. پراید که طی 26سال گذشته بی‌وقفه در ایران تولید شده طی 2 سال اخیر بزرگ‌ترین جهش قیمتی خود را تجربه کرده و اکنون در محدوده قیمت 40 تا 48میلیون تومان به مشتریان عرضه می‌شود.

پراید، منبع اصلی درآمد سایپا
اگرچه روند تولید پراید از سال95 تاکنون سیر نزولی داشته و درسال گذشته به کمترین حد خود رسیده اما آمارها نشان می‌دهد که همین حالا هم پراید دست‌کم 42درصد درآمدهای سایپا را تأمین می‌کند و این شرکت باید بعد از توقف خط تولید پراید به فکر محصولات جایگزین مناسبی برای تأمین درآمد‌های خود باشد تا مبادا با کاهش درآمدهایش مواجه شود. سایپا در سال95 معادل 288هزارو472 دستگاه پراید تولیدکرد که این رقم در سال96 با 19.5درصد کاهش به 232هزارو 162دستگاه رسید. بعد از آن روند تولید پراید بار دیگر در سال97 با 37درصد کاهش به 164هزار و 208دستگاه رسید. با این حال طی نیمه نخست امسال نسبت به سال قبل بار دیگر روند تولید پراید سیر صعودی گرفته است و سایپا در 6‌ماه امسال نسبت به نیمه نخست سال97 تیراژ تولید پراید را 10درصد افزایش داده است. سایپا در نیمه نخست امسال 93هزار دستگاه پراید تولید کرده است. در نیمه نخست امسال همچنین تعداد فروش این خودرو 14.4درصد افزایش یافته است. سایپا در نیمه نخست امسال جمعا 2400میلیارد تومان درآمد از محل فروش پراید به‌دست آورده که نسبت به سال قبل 60درصد افزایش نشان می‌دهد. این مقدار تولید پراید جمعا 42درصد از کل فروش شرکت سایپا را تشکیل می‌دهد.

زمانبندی بازنشستگی پرایدها 
قرار است شورای‌عالی استاندارد در نشست آینده خود (احتمالا 2هفته دیگر) تکلیف تولید پراید را مشخص کند. نشستی که مقرر شده بود 22مهرماه برگزار شود، اما 2بار به تعویق افتاد. با این روند وزیر صنعت که پیش از این اولویت توقف تولید پراید را به مدل‌های قدیمی داده بود، دیروز برای نخستین بار یک برنامه زمانی را برای توقف تولید پراید اعلام کرد که به‌نظر می‌رسد، نهایی شدن آن در گرو مصوبه نهایی شورای‌عالی استاندارد است. به گفته رضا رحمانی 3مدل پراید داریم که یک مدل آن دی‌ماه امسال و 2مدل دیگر نیز اردیبهشت و تیرماه سال آینده از رده تولید خارج خواهند شد. پیگیری خبرنگار همشهری از مهدی صادقی‌نیارکی، سرپرست معاونت امور صنایع و رضا مفیدی، مدیرکل صنایع خودرو و نیرومحرکه این وزارتخانه نیز بیانگر آن است که مسئولان وزارت صنعت همگی منتظر نتایج نشست شورای‌عالی استاندارد هستند. با وجود این، مفیدی به همشهری، گفت: ظرف 10روز آینده و بعد از جلسه شورای‌عالی استاندارد، اسامی پراید و سایر خودروهایی که باید تولید آن متوقف شود، اعلام خواهد شد.

تولید پراید از سال1373 پس از یک سال مذاکره  آغاز شد. با درنظر گرفتن توقف تولید آخرین آن  تا تیر‌ماه سال آینده، پرونده تولید پراید پس از 26سال بسته می‌شود