ما فوتبال آمریکایی بازی نمی‌کنیم
دختران راگبی‌باز ایران از شور، هیجان و محدودیت‌های این رشته ورزشی می‌گویند
بهنام سلطانی
مسابقات راگبی دختران زیر 18سال، مطابق انتظار در سکوت خبری برگزار شد و به پایان رسید و خروجی‌اش برای رسانه‌ها فقط یک تیتر کوتاه خبری بود. تیم داتیس، قهرمان این مسابقات شد اما جز یکی از سایت‌های تخصصی ورزش هیچ رسانه دیگری خبر ایستادن آنها بر بام راگبی ایران را مخابره نکرد تا دختران راگبی‌باز ایران همچنان در تنگنا و محدودیت برای بیرون آمدن از زیر سایه ورزش‌های پرسرو صدا تقلا کنند. آنها سال‌هاست در صف انتظار اعزام به مسابقات بین‌المللی ایستاده‌اند اما در داخل کشور کسی صدای آنها را نمی‌شنود و به‌رغم باز شدن فضا برای حضور بیشتر زنان ایرانی در عرصه ورزش هنوز هم آنطور که باید و شاید در کانون توجه رسانه‌ها و مدیران بالادستی ورزش قرار ندارند. با این حال لیگ راگبی بانوان همچنان با شور و هیجان در رده‌های سنی بزرگسالان و زیر 18سال برگزار می‌شود و آینده برای دخترانی که هیچ‌گاه امیدشان را از دست نداده‌اند و در زمین شماره 4 ورزشگاه آزادی روزهای آرامی را می‌گذرانند مثل روز روشن است. به مناسبت قهرمانی تیم داتیس در مسابقات راگبی دختران زیر 18سال، با بازیکنان این تیم که برخی از آنها در تیم ملی راگبی هم توپ می‌زنند گفت‌وگو کرده‌ایم.
اعتیاد به راگبی
تلاش‌های چند روزه ما برای حضور در تمرینات تیم داتیس که مدتی قبل قهرمان مسابقات راگبی دختران زیر 18سال شد نافرجام ماند و توفیق اجباری نصیب‌مان شد تا میزبان جمع صمیمی آنها باشیم. این نقطه آغاز محدودیت‌هایی است که سال‌هاست گریبان ورزش بانوان، به‌ویژه راگبی‌باز‌ها را گرفته و به‌رغم فضایی که در سالهای اخیر برای بانوان ورزشکار ایرانی باز شده، عبور و مرور خبرنگاران و حتی خانواده‌ها در تمرینات این تیم‌ها به سختی میسر می‌شود و گاهی ناممکن است. بازیکنان تیم داتیس که زندگی‌شان با امید و انتظار عجین است توجه چندانی به این محدودیت‌ها ندارند و راه خودشان را می‌روند. سمانه زمانی با 27سال سن کاپیتان این تیم است که 2 سال قبل هم به‌عنوان بهترین داور جوان لیگ راگبی انتخاب شده و به واسطه تسلط به قوانین این بازی، تکیه‌گاه بازیکنان جوان‌تر است. علاقه‌مند شدنش به راگبی حکایت جالبی دارد؛«نوجوانی من با حسرت رفتن به ورزشگاه آزادی و تماشای یک مسابقه فوتبال گذشت تا اینکه خودم فوتسالیست شدم. در فوتسال یک هم تیمی دو رگه ایرانی- هندی داشتم که راگبی هم بازی می‌کرد و مرا با این ورزش آشنا کرد. وقتی وارد دانشگاه شدم یک همکلاسی داشتم که دست بر قضا او هم راگبی کار می‌کرد و با توجه به آشنایی قبلی‌ام، فوتسال را کنار گذاشتم و به سمت راگبی آمدم.» در راگبی یک بازیکن با شوت کردن توپ، بازی را شروع می‌کند و اصطلاحا نقش«کیکر» را دارد. سمانه زمانی هم کیکر تیم داتیس است و امسال به‌عنوان بهترین کیکر ایران انتخاب شده. او می‌گوید هیجان راگبی در هیچ ورزش دیگری نیست و به همین دلیل راگبی اعتیادآور است.
مشکلی به نام کمبود توپ
راگبی در 2 رده سنی زیر 18سال و بزرگسالان و در 2رشته 7و 15نفره برگزار می‌شود. مسابقات این رشته در بیشتر کشورهای دنیا طی چند روز برگزار می‌شود. لیگ راگبی ایران هم طی 48ساعت برگزار شده و تیم داتیس با شکست دادن همه رقبا به مقام نخست رسیده است. نگین ذاکری به‌عنوان بهترین بازیکن مسابقات زیر 18سال دختران انتخاب شده و یکی از بازیکنان نخبه راگبی است اما او معتقد است راگبی دختران در ایران هنوز با مشکلات پیش‌پاافتاده دست و پنجه نرم می‌کند و برای حضور در میادین بین‌المللی راهی طولانی در پیش دارد؛«توپ راگبی در ایران تولید نمی‌شود و قیمت توپ‌هایی که کیفیت نازلی هم دارند به بیش از 100هزار تومان رسیده است. نوع تمرینات راگبی به‌گونه‌ای است که باید با تعداد بالایی توپ انجام شود و ما برای انجام تمرین با‌کیفیت به اندازه کافی توپ نداریم.یکی دیگر از تجهیزات راگبی«پد ابری» است که تولید آن برای تولیدکننده‌های داخلی سخت است و چند نفر از بچه‌های راگبی با سفارش قبلی برای تیم‌ها پد تولید می‌کنند. انجمن ما چیزی بین 30تا 40میلیون تومان بودجه دارد که برای خرید تجهیزات راگبی هم کفایت نمی‌کند.» نگین ذاکری به رغم همه کاستی ها، بیش از هر زمان دیگری برای دعوت دختران ایرانی به رشته راگبی تلاش می کند؛ «قوانین راگبی با فوتبال آمریکایی تفاوت‌های آشکاری دارد و به هیچ عنوان رشته پربرخورد و خطرناکی نیست. اگر خانواده‌ها به این درک برسند که راگبی برای دخترها خطری ندارد، مسیر برای گسترش این رشته در ایران بازتر خواهد شد.»
راگبی باز ایرانی درجام‌جهانی
گاهی خانواده‌ها تصویر صحیح و روشنی از راگبی در ذهن‌شان ندارند و برخی پدر و مادرها که راگبی را همان فوتبال آمریکایی می‌دانند، فرزندانشان را از ورود به این رشته پرهیجان و کم برخورد منع می‌کنند. شیدا اسکندری که با 20سال سن بهترین بازیکن لیگ راگبی شده، سال‌ها با چنین مشکلی دست و پنجه نرم کرده و انتخاب او به‌عنوان ستاره مسابقات نمادین‌ترین اتفاق ممکن است. شیدا اسکندری روزهایی را روایت می‌کند که با پای شکسته هم تمریناتش را رها نکرد و به‌رغم مخالفت خانواده، خودش را به‌عنوان یک استعداد بالقوه مطرح کرد؛«وقتی توسط استعدادیاب‌ها شناسایی شدم مادرم نمی‌دانست راگبی یک رشته ورزشی است و تصمیم گرفت یک روز سر تمرین بیاید تا اطمینان خاطر پیدا کند که راگبی ورزش بی‌خطری است. مادرم به‌شدت مخالف بود چون هنگام ورزش در مدرسه آسیب دیده بودم و هر دو پایم شکسته بود. وقتی آمد و با قوانین راگبی آشنا شد از مخالفت دست کشید و حالا یکی از مشوقان اصلی من است.» شیدا اسکندری برای همه دخترانی که قربانی مخالفت‌های کورکورانه خانواده‌ها می‌شوند یک الگوی تمام عیار است و حالا در کنار فعالیت‌های ورزشی‌اش خانواده‌ها را با این رشته ورزشی آشنا می‌کند. او حالا بیش از هر بازیکن دیگری مورد توجه فدراسیون جهانی راگبی قرار گرفته. فدراسیون جهانی راگبی هر بار بازیکنان نخبه کشورهای مختلف را برای حضور در مراسم افتتاحیه جام جهانی راگبی دعوت می‌کند و امسال از شیدا اسکندری به‌عنوان یکی از تماشاگران ویژه جام جهانی راگبی که برای نخستین‌بار در آسیا و در کشور ژاپن برگزار می‌شود نام برده است. حضور شیدا در افتتاحیه مهم‌ترین تورنمنت بین‌المللی راگبی روزنه امیدی برای دختران راگبی باز ایران است تا از این پس بیشتر مورد توجه قرار بگیرند و به مسابقات برون‌مرزی راه پیدا کنند.
رقابت و رفاقت داریم
15سال از ورود راگبی به ایران گذشته اما این رشته ورزشی هنوز ناشناخته باقی مانده و همه امکاناتی که برای راگبی مهیا شده به زمین شماره4 ورزشگاه آزادی خلاصه می‌شود. همه تمرینات و مسابقات راگبی مردان و زنان در زمین شماره4 انجام می‌شود و علاوه بر راگبی، تمرین و مسابقات تیم‌های کریکت، سافت‌بال و بیس‌بال هم در همین زمین انجام می‌شود. بیتا چراغی، یکی دیگر از بازیکنان داتیس که حالا عنوان قهرمانی لیگ راگبی را یدک می‌کشد به موضوعی اشاره می‌کند که بیشتر به یک شوخی می‌ماند تا واقعیت؛«همه بازیکنان راگبی نه‌تنها قراردادی ندارند بلکه ماهی 150هزار تومان هم بابت شهریه پرداخت می‌کنند. هزینه خرید لباس و تجهیزات را هم خودمان می‌دهیم چون حامی مالی نداریم تا دست‌کم کمک هزینه تهیه لباس‌های ورزشی را تقبل کند.» مشکلات و معضلاتی که پیش‌روی دختران راگبی‌باز ایران قرار دارد حکایت تبعیضی است که مدیران بالادستی ورزش بین ورزش‌های پرطرفدار و سرگرم‌کننده با سایر رشته‌های ورزشی که اقبال عمومی را پشت سرشان نمی‌بینند، قائل شده‌اند. بیتا چراغی مثل اغلب دختران راگبی‌باز نیمه پر لیوان را هم می‌بیند و همچنان چشم به آینده دوخته است؛«آنقدر تمرینات مرتب و منظمی داریم که اگر بازیکنی 2 هفته سر تمرین نباشد از بقیه عقب می‌ماند. رقابت و رفاقت بین بازیکنان ما حرف اول و آخر را می‌زند و در سایه نظم و انضباطی که مربی در تیم حاکم کرده به قوی‌ترین تیم ایران تبدیل شده‌ایم. ما خودمان را قوی‌ترین دختران ایران می‌دانیم و تلاش می‌کنیم در هر مسابقه قدرت‌مان که ناشی از نظم و انضباط و همدلی است را به همه نشان بدهیم.»
به آینده امیدواریم
ناهید بیارجمندی- سرمربی تیم داتیس- به‌عنوان مشهورترین بانوی راگبی ایران شناخته می‌شود و برای بسیاری از دختران ایرانی که سودای فعالیت در این رشته ورزشی را دارند الهام‌بخش است. او سال‌هاست به‌طور داوطلبانه در کمیته توسعه راگبی انجمن راگبی ایران فعالیت می‌کند و در سال 2018 که این کمیته به‌عنوان برترین کمیته آسیا انتخاب شد به اوج شهرت رسید. ناهید بیارجمندی از سوی کنفدراسیون راگبی آسیا به‌عنوان یکی از 15دختر تأثیرگذار این رشته در دنیا انتخاب شده و به‌عنوان سفیر راگبی آسیا به کشورهای مختلف می‌رود تا دختران خارجی را با این رشته آشنا کند. او که با داتیس قهرمان لیگ ایران شده توانایی‌اش در عرصه مربیگری را هم نشان داده و دلیل اصلی همه موفقیت‌هایش را امید به آینده‌ای بهتر می‌داند؛«وقتی با بازیکنانم صحبت می‌کنم مدام به آنها می‌گویم اوضاع در آینده بهتر خواهد شد.
ما 10ملی‌پوش داریم اما تیم ملی یک‌سال به مسابقات آسیایی اعزام می‌شود و سال دیگر به‌دلیل نداشتن بودجه اعزام نمی‌شود. به شاگردانم می‌گویم همه مراحل زندگی فراز و نشیب دارد و اگر امیدوار نباشیم باید گوشه خانه بنشینیم.» سرمربی تیم داتیس به فاصله راگبی ایران با تیم‌های مطرح آسیایی اشاره می‌کند و معتقد است باید براساس این واقعیت، آینده را برای دختران راگبی‌باز ایران ترسیم کنیم؛«در نخستین دوره مسابقات راگبی زیر 18سال دختران آسیا که در امارات برگزار شد 12تیم حضور داشتند که تیم ایران هشتم شد. فاصله ما با ژاپن، چین و حتی کره‌جنوبی زیاد است اما والیبال ایران نشان داده که کشور ما چه استعدادهای نابی دارد و اگر روی آنها سرمایه‌گذاری شود خیلی زود جواب می‌دهد. امید من و همه دختران راگبی‌باز ایران به آینده است و اطمینان داریم که یک روز ماه از پشت ابر بیرون می‌آید. ما با چنین روزی فاصله زیادی نداریم.»
در انتظار دیده‌شدن
کم‌توجهی رسانه‌ها به راگبی زنان هم اتفاق عجیبی نیست اما دیده نشدن دختران راگبی‌باز، مشکلات آنها را بیشتر از قبل کرده است. زینب غلامی، یکی از بازیکنان باتجربه داتیس است که در تیم ملی سافت‌بال زنان هم بازی می‌کند و اطلاعات نسبتا جامعی از زنجیره مشکلات راگبی زنان دارد؛« یکی از مشکلات ما این است که زنان را برای تماشای مسابقات به استادیوم راه نمی‌دهند و به همین دلیل دیده نمی‌شویم. وقتی دیده نشویم کسی به راگبی علاقه‌مند نمی‌شود و در نتیجه نمی‌توانیم بازیکن با استعداد جذب کنیم. از طرف دیگر پخش تلویزیونی هم نداریم و مسئولان ذی‌ربط برای حضور خبرنگاران در تمرینات ما مجوز نمی‌دهند؛ بنابراین حامیان مالی سراغ ما نمی‌آیند و وقتی بودجه کافی نباشد به مسابقات بین‌المللی اعزام نمی‌شویم.البته از سال 93که لیگ راگبی شروع به‌کار کرد همکاری رسانه‌ها بیشتر شده اما به پخش مصاحبه‌های کوتاه بازیکنان ما با نماهای بسته از اخبار ورزشی تلویزیون بسنده می‌کنند.» زینب غلامی در عین حال معتقد است راگبی زنان به سرعت در حال پیشرفت است و به‌عنوان یک ورزش مفرح و هیجان‌انگیز جای خودش را بین خانواده‌ها باز می‌کند؛«خانواده‌ها به‌ویژه مادران ایرانی باید بدانند که راگبی، ورزش پربرخوردی نیست و اگر درست و اصولی آموزش داده شود کاملا بی‌خطر است. من دختر 10سالهای دارم که راگبی بازی می‌کند و معتقدم آینده راگبی زنان در دست بچه‌های نسل جدید است. مادر یکی از بازیکنان زیر 18سال ما 37سال داشت و برای تماشای مسابقات فرزندش به ورزشگاه می‌آمد و خیلی زود خودش به راگبی علاقه‌مند شد و حالا در کنار دخترش در تیم ما بازی می‌کند. این اتفاقات، آینده راگبی زنان در ایران را تضمین می‌کند.»
این ورزش خشن نیست
بیشتر بازیکنان تیم داتیس سابقه فعالیت در رشته‌های مختلف ورزشی را دارند و به واسطه جنبه تفریحی راگبی و هیجانی که این رشته ورزشی دارد عطای ادامه فعالیت در رشته‌های دیگر را به لقایش بخشیده‌اند و راگبی‌باز شده‌اند.زهرا ندیمی، یکی از جوان‌ترین بازیکنانی است که قید ادامه حضور در تیم ملی بدمینتون را زده و در 18سالگی یکی از مهره‌های اصلی داتیس است. او رکورددار مصدومیت در لیگ راگبی است اما مصدومیت‌های پی در پی را دلیل پربرخورد بودن این رشته نمی‌داند؛«قبل از شروع مسابقات باید دوران بدنسازی را طی کنیم اما امکانات لازم برای بدنسازی با وزنه را نداریم. از طرف دیگر من از فوتسال به راگبی آمده‌ام و بیشتر در سالن بازی کرده‌ام تا روی چمن و به همین دلیل چندین بار دچار مصدومیت شدم و این ماجرا ارتباطی با نوع تمرین و مسابقات راگبی ندارد. تمام تلاش ما در تمرین این است که کسی آسیب نبیند و اگر شما راگبی را درست و اصولی یاد بگیرید هرگز دچار مصدومیت نمی‌شوید.» نکته جالبی که بازیکنان داتیس درباره زهرا ندیمی یادآوری می‌کنند این است که او مدت‌ها به دور از چشم پدر و مادرش تمرین می‌کرده و هنوز نتوانسته پدرش را برای ادامه دادن راگبی راضی کند. او می‌گوید:«بعد از نخستین مصدومیت، پدرم اجازه نداد به تمرین بیایم و من تا یک‌ماه به‌طور پنهانی تمرین می‌کردم تا اینکه یک روز تماس گرفت و صدای هم‌تیمی‌هایم را شنید. تدبیر من برای ادامه راگبی این بود که مادرم را با این رشته آشنا کنم تا او رضایت پدرم را برای ادامه فعالیتم در این رشته جلب کند. پدرم هنوز هم قلبا راضی نیست و این امکان وجود دارد که باز هم از راگبی محروم شوم اما من به این رشته عشق می‌ورزم و می‌دانم آینده‌ام در این ورزش است.»
