به جوکر حمله کنید

آرش نهاوندی ـ مترجم

نمایش فیلم جوکر واکنش‌های متضادی را میان منتقدان و جامعه مطبوعاتی آمریکا به‌دنبال داشته است.
به نوشته گاردین، در صحنه‌ای از این فیلم به کارگردانی و نویسندگی تاد فیلیپس، آرتور فلک(جوکر) که نقشش را خواکین فونیکس بازی می‌کند به روانپزشکش می‌گوید: آیا من دیوانه‌تر از قبل شدم یا کلا جو پیرامونی‌ام و افراد جامعه دیوانه‌تر و خشن‌تر شده‌اند؟ روانپزشک در پاسخ می‌گوید: کلا ما در دوران بسیار سختی زندگی می‌کنیم و رو به دوربین می‌کند و چشمکی می‌زند.
 ما اگر بخواهیم یک پاسخ واقع گرایانه به این پرسش ساده بدهیم، باید بگوییم هم جوکر و هم افرادی در جامعه به سمت خشونت بیشتر حرکت می‌کنند. آرتور فلک در فیلم جوکر در حالی به تصویر کشیده شده که دارد کنترل خود بر مغز و اعصابش را از دست می‌دهد. این در حالی است که در دنیای بیرونی نیز بی‌قانونی، نابرابری و فساد موج می‌زند.
داستان فیلم جوکر در دهه 1980رخ می‌دهد، اما وضعیت جامعه به‌نظر به‌طور عامدانه با دنیای دیوانه امروزی که ما در آن زندگی می‌کنیم تطابق داده شده است.
درحالی‌که جوکر را بسیاری در عرصه سینما هم از نگاه هنری و نگاه منتقدان و هم از جنبه تجاری یک موفقیت ارزیابی کرده‌اند، اما نگرانی‌های زیادی درباره فیلمنامه آن ایجاد شده است.
نسخه‌هایی از فیلمنامه اولیه جوکر به بیرون درز یافته به‌ویژه آن قسمت‌هایی که شخصیت آرتور فلک (با بازی خواکین فونیکس) به‌عنوان مردی که نتوانسته در جایگاه یک استند آپ کمدین موفق ظاهر شود و شغلش را از دست داده و از تنهایی رنج می‌برد، توصیف شده و همه اینها به‌عنوان دلایل بروز نشانه‌های بروز تدریجی دیوانگی در وی برشمرده شده است. این موارد سبب شده است تا این فیلم در رده فیلم‌های مروج فرهنگ زن گریزی (مردان مجرد و عزبی که به‌دلیل شکست و تنهایی تبدیل به افرادی عصبانی و خشن و زن‌گریز می‌شوند) قرار گیرد. استفانی زاکارک منتقد تایم نوشته است: پیش‌تر نیز منتقدان در نقدهای اولیه نگرانی خود را از پیامی که فیلم جوکر به جامعه انتقال می‌دهد و اینکه جوکر باعث بروز چه رفتارهایی در میان جوانان خواهد شد، بیان کرده بودند. امروز افرادی نظیر آرتور فلک(شخصیتی که بعدا تبدیل به جوکر می‌شود) تقریبا هر هفته یک‌بار مرتکب خشونت و اعمال جنایاتی نظیر کشتار جمعی با استفاده از سلاح گرم می‌شوند.
زاکارک در نقد خود همچنین به این مسئله اشاره دارد که نگران صحنه‌هایی از فیلم است که در آن عشق یک طرفه جوکر به همسایه‌اش زازی بیتز به تصویر کشیده شده و این عشق نافرجام منشا و مبنای جنایات و خشونت‌های بعدی جوکر می‌شود.
 رابی کالین منتقد تلگراف نیز نوشته است: اشتباه نکنید، این فیلمی است که نمایش آن در سالن‌های سینما در نهایت منجر به افزایش خشونت‌ها و مشکلات در جامعه می‌شود.
 این منتقد گفته که بعد از دیدن این فیلم فکر کرد که باید فیلم را در یک گاو صندوق قرار داد و در آن را قفل کرد و نباید اجازه داد که فیلم جوکر در معرض دید تماشاگران قرار گیرد و باید از انتشار آن جلوگیری کرد. خبرنگار تلگراف در یک مصاحبه‌ای که اخیرا با خواکین فونیکس(ایفاگر نقش جوکر) انجام داده از وی پرسیده بود: نگران آن نیستید که این فیلم منبع الهام افرادی نظیر جوکر در جامعه شده و به بار‌آمدن نتایج فاجعه‌بار را منجرشود؟ به گفته این خبرنگار، فونیکس بدون پاسخ به این سؤال از جای خود بلند و از اتاق خارج شد.
تادفیلیپس کارگردان جوکر اخیرا در واکنش به انتقاد  منتقدان در مطبوعات آمریکا مبنی بر اینکه فیلم جوکر می‌تواند باعث ترویج خشونت در جامعه شود، در گفت‌وگو با ورایتی فیلم گفت: بگذارید خود فیلم حرفش را بزند. فیلم جوکر را در قالب یک اثر هنری ببینید و آن را نقد کنید. اگر از فیلم خوش‌تان آمد حتما به دوستان‌تان دیدنش را توصیه کنید. به اندازه کافی در این چند وقت اخیر  مطبوعات ما را آزار داده‌اند.