سفره‌ پرورش ماهی در اردبیل باز است

پوپک قاسمی| اردبیل - خبرنگار:


استان اردبیل به دلیل دارا بودن منابع آبی متعدد، از استان‌های مستعد کشور برای پرورش انواع ماهیان سردآبی و گرم‌آبی است و به گفته کارشناسان، این استان ظرفیت بالقوه تولید سالانه 100 هزار تن انواع ماهی را دارد. 

هرچند در گذشته به این ظرفیت توجه چندانی نشده است اما در سال‌های اخیر شاهد گسترش مزارع پرورش ماهی در استان هستیم که اگر به جایگاه مطلوب خود برسد می‌تواند نقش مهمی در اشتغال‌زایی، تولید و توسعه اقتصادی استان ایفا کند. 

تولیدات ماهی سردآبی از جمله قزل‌آلا هم به دلیل نوع آب و هوای استان در کیفیت کم‌نظیر است و این ظرفیت باعث شده بیشترین میزان آبزی‌پروری استان را به خود اختصاص دهد. با شروع فصل پاییز که به عنوان بهترین زمان صید این ماهی‌ها مطرح است، فعالان این حوزه به دنبال فراهم کردن شرایط عرضه محصولات باکیفیت استان در حوزه شیلات هستند. 


پرورش ماهی، سرمایه‌گذاری زودبازده 

به گفته کارشناسان آبزی‌پروری کیفیت ماهی‌های سردآبی استان اردبیل مانند قزل‌آلا کم‌نظیر هستند و فصل پاییز مناسب‌ترین فصل صید این ماهیان است. «رحیم اجاقی»، از پرورش‌دهندگان ماهی، می‌گوید: در مزرعه ما سالانه حدود 40 تن ماهی تولید می‌شود و برای 10 نفر به طور مستقیم اشتغال‌زایی شده است. وی با اشاره به سابقه 12 ساله پرورش ماهی در اردبیل عنوان می‌کند: این کار را با علاقه انجام می‌دهم و در کنار کار لذت هم می‌برم. 

اجاقی در مورد بازار فروش محصولات خود بیان می‌کند: ماهی محصولی نیست که مشکلی برای فروش آن داشته باشیم و از نظر بازاریابی دغدغه‌ای نداریم. اگر گاهی کسادی بازار باشد مثل همه محصولات غذایی به دلیل شرایط اقتصادی تقاضا کاهش می‌یابد که ما سعی می‌کنیم عرضه را با تقاضا هماهنگ کنیم.  این تولیدکننده در مورد کیفیت ماهی‌های سردآبی در مزارع اردبیل می‌گوید: 9 ماه زمان برای وزن‌گیری و رشد مطلوب ماهی لازم است و معمولاً فصل پاییز بهترین زمان صید این ماهی‌هاست که در طعم و رنگ کم‌نظیر هستند. 

به گفته اجاقی پرورش ماهی از تولیدات زودبازده است و پرورش‌دهندگان ماهی با سرمایه‌گذاری اندک و در مدت زمان کمی می‌توانند علاوه بر کسب سرمایه اولیه، به سوددهی برسند. وی تاکید می‌کند: در واقع توسعه استخرهای پرورش ماهی گام زیربنایی برای اشتغال‌زایی پایدار است و پرورش‌دهندگان ماهی علاوه بر اشتغال‌زایی برای خود، می‌توانند برای چندین نفر دیگر هم شغل ایجاد کنند. 


برای رونق آبزی‌پروری، آب بیشتری نیاز نیست 

کارشناس کشاورزی استان هم معتقد است با ایجاد استخرهای کوچک پرورش ماهی در کنار زمین‌های زراعی و سپس استفاده از آن برای آبیاری، از آب موجود استفاده دوجانبه و بهتری شود. آنها می‌گویند عملی شدن این ایده ضمن کمک به اقتصاد خانوار، موجب غنی‌سازی آب کشاورزی و افزایش محصولات زراعی و باغی می‌شود. 

«شهرام هاشمی» می‌گوید: برای اجرای ایده راه‌اندازی استخرهای پرورش ماهی در کنار زمین‌های کشاورزی، به آب بیشتر نیاز نداریم بلکه از منابع آبی موجود به نحو احسن استفاده می‌شود. بسترهای اجرایی شدن این ایده هم کاملاً فراهم است. 

هاشمی عنوان می‌کند: کشاورزان و فرزندان بیکار آنها هم نیروی کار لازم برای اجرای این ایده هستند و تنها چیزی که لازم است، همت لازم برای آموزش و اطلاع‌رسانی به کشاورزان است که بر عهده مسئولان شیلات و جهاد کشاورزی است و البته سیستم بانکی هم باید کمک حال کشاورزان علاقه‌‌مند باشد. 


سهم 60 درصدی ماهیان سردآبی از آبزی‌پروری 

مدیر کل امور شیلات استان اردبیل هم می‌گوید: استان اردبیل با داشتن 540 مزرعه پرورش ماهی و ایجاد 1500 نفر اشتغال‌زایی مستقیم و 3 هزار نفر اشتغال غیرمستقیم یکی از استان‌های فعال در زمینه آبزی‌پروری است. 

«میرآرمان واعظی» با اشاره به کیفیت بی‌نظیر ماهیان سردآبی استان به دلیل دمای خاص آب و هوا عنوان می‌کند: از نظر بیماری‌ها اردبیل جزو استان‌های سبز کشور است و کمترین میزان شیوع بیماری در میان ماهی‌ها به‌ویژه ماهی سردآبی را دارد؛ به همین دلیل ۶۰ درصد تولیدات آبزیان استان اردبیل مربوط به ماهیان سردآبی است و اردبیل از قطب‌های مهم پرورش و تولید ماهیان سردآبی در کشور محسوب می‌شود. 

اعظمی از قابل افزایش بودن تولید ماهی با روش‌های جدید و مکانیزه خبر می‌دهد و می‌افزاید: تلاش می‌کنیم با ترویج پرورش مکانیزه ماهی در استان اردبیل، زمینه صرفه‌جویی و مصرف بهینه آب و افزایش تولید ماهی فراهم شود. وی با تاکید بر برنامه اداره شیلات به حمایت از تولیدکنندگان و سرمایه‌گذاران می‌افزاید: برای استفاده از ظرفیت آبزی‌پروری در استان و توسعه آن از متقاضیان پرورش ماهی با ارائه تسهیلات بانکی به میزان 70 درصد سرمایه‌گذاری و 30 درصد آورده شخصی حمایت می‌شود. 

این مسئول بیان می‌کند: بازدیدهای رایگان برای ارائه راهنمایی و مشاوره به پرورش‌دهندگان ماهی و برگزاری دوره‌های آموزشی رایگان برای پرورش‌دهندگان از جمله حمایت‌های این اداره کل از تولیدکنندگان است. به گفته مدیر کل امور شیلات استان در حال حاضر بیش از 5 هزار تن ماهی سردآبی در استان تولید می‌شود و استان اردبیل ظرفیت تولید بسیار بیشتری از این میزان دارد که با حمایت‌ها و ارائه الگوهای موفق می‌توان به ظرفیت حداکثری نزدیک‌تر شد. 


افزایش سرانه مصرف ماهی تا پایان سال 

با وجود تمام ظرفیت‌های استان برای تولید ماهی مصرف انواع آبزیان در استان اردبیل 5 کیلوگرم کمتر از سرانه جهانی و یک کیلوگرم کمتر از سرانه کشوری است. این سرانه در استان حدود 5/10 کیلوگرم است که به گفته مدیر کل شیلات استان اردبیل این میزان با افزایش سطح تولید، تا آخر امسال به ۱۱ کیلوگرم می‌رسد. بر اساس اعلام اداره کل شیلات سرانه مصرف ماهی در اردبیل این استان را در رتبه سوم استان‌های غیرساحلی در مصرف ماهی و غذاهای دریایی قرار داده است. این تقاضا باعث می‌شود سرمایه‌گذاری برای عرضه از ریسک کمتری برخوردار باشد. 

واعظی مصرف آبزیان را از جمله شاخص‌های توسعه عنوان می‌کند و می‌گوید: مصرف انواع آبزیان علاوه بر مزایای غذایی، موجب ارتقای سطح سلامت در جامعه می‌شود. وی با اشاره به اعلام آمادگی 3 سرمایه‌گذار برای احداث بازار ماهیان در شهر اردبیل عنوان می‌کند: خواستار همکاری شهرداری در اعطای مجوز و زمین مناسب برای راه‌اندازی این بازار هستیم. 

اعظمی با بیان این‌که امسال ۱۰ هزار و ۵۰۰ تن انواع ماهی سردآبی و گرم‌آبی در ۵۴۰ مزرعه پرورش انواع ماهی این استان تولید و روانه بازار مصرف می‌شود، اظهار می‌کند: ۵۰۰ تن انواع ماهیان سردآبی تولید شده در استان اردبیل به جمهوری آذربایجان صادر می‌شود. همچنین شاه‌میگوی دریاچه شورابیل به صورت تولید در قفس در حال پرورش است و پیش‌بینی می‌شود امسال یک تن شاه‌میگو در این دریاچه تولید و به خارج از کشور صادر شود. 


ظرفیت‌های آبزی‌پروری در استان

استان اردبیل یکی از قطب‌های مهم تولید قزل‌آلا در کشور به شمار می‌رود که به دلیل آب و هوای مناسب ماهی قزل‌آلای این استان از بازارپسندی مناسبی هم برخوردار است. به طوری که در صورت استفاده از تمامی ظرفیت‌های موجود کل ظرفیت آبزی‌پروری استان اردبیل در سال به بیش از 30 هزار تن می‌رسد. 

اقلیم استان اردبیل به طور عمده به 4 عامل ارتفاع، عرض جغرافیایی، منابع آبی و توده‌های هوای مهاجر بستگی دارد که در همین رابطه عوامل دیگری نیز نظیر آب‌های جاری و روان در فعالیت‌های کشاورزی و پرورش آبزیان در مقیاس کوچک بر اقلیم تاثیر بسزایی دارد. 

به گفته مسئولان شیلات استان هم‌اکنون پرورش انواع ماهیان گرم‌آبی و سردآبی، زینتی و خاویاری از اولویت ویژه‌ای در استان برخوردار است و از نظر اقلیم شهرستان‌های اردبیل، مشگین‌شهر، نیر، نمین، سرعین و گرمی برای تکثیر و پرورش ماهیان سردآبی و سایر شهرهای استان از جمله پارس‌آباد و بیله‌سوار برای پرورش ماهیان گرم‌آبی و خاویاری و پرورش ماهیان سردآبی در نیمسال دوم سال مناسب هستند؛ همچنین در حاشیه رودخانه قزل‌اوزن از شهرستان خلخال و رودخانه گیوی‌چای در شهرستان کوثر سایت‌هایی به منظور پرورش ماهیان گرم‌آبی و سردآبی راه‌اندازی شده است.