صنایع دستی
درخت‌های روزی‌رسان
مجری طرح ملی آبادانی قلعه‌گنج: هزار نفر از زنان قلعه‌گنج برای تولید انواع بافته‌های حصیری از بوته درخت داز استفاده می‌کنند که به جز بازار داخلی به کشورهای منطقه‌ای و اروپایی هم صادر می‌شود
زنان در مناطق جنوبی کرمان به‌ویژه در روستاهای شهرستان‌های جنوبی به حصیربافی می‌پردازند.
این در حالی است که این صنایع دستی فقط در برخی نقاط مانند قلعه‌گنج به درآمدزایی مناسب رسیده است. در بسیاری از نقاط نبود بازار فروش سبب نابودی و فراموشی این هنر دستی شده است.
به گزارش همشهری یکی از حصیربافان استان می‌گوید: بیشترین مشکل ما در بخش فروش است. بازاریابی مناسبی در این زمینه انجام نمی‌شود. از طرفی بیشتر تولیدکنندگان بیمه نیستند و همین عامل دلسردی آن‌هاست. اما در برخی روستاها به ویژه در قلعه‌گنج روستاییان در این زمینه به درآمدزایی رسیده‌اند.
«محمود علیزاده» می‌افزاید: در شهرهای بزرگ‌تر به‌ویژه در تهران، مردم به صنایع دستی علاقه‌‌مند هستند اما باید تولیدات ما مورد پسند و به‌روز باشد و بازاریابی خوبی هم داشته باشد.
یک کارشناس گردشگری هم می‌گوید: حصیربافی مانند دیگر صنایع دستی نیست که مواد اولیه آن در دسترس نباشد یا حتی گران تمام شود چون مواد اولیه آن درخت داز است تهیه می‌شود که در روستاهای جنوب استان به‌ویژه قلعه‌گنج این نوع درخت به وفور یافت می‌شود.
«مریم اعلایی» می‌افزاید: بنابراین مشکل تامین مواد اولیه وجود ندارد؛ اما باید به زنان و روستاییان آموزش‌هایی داده شود تا در طرح‌های خود تغییراتی ایجاد و آن را به‌روز و بازارپسند کنند؛ زیرا فقط با چنین کاری از این صنعت سودی عایدشان می‌شود. وی ادامه می‌دهد: حصیربافی فقط ساخت زیرانداز نیست. در این میان نقش میراث فرهنگی مهم است زیرا می‌تواند دوره‌های آموزشی بیشتری برگزار کند تا حصیربافی در بازار هدف جایگاهی مناسب پیدا کند. محصولات تولیدی نیز باید برای مردم به جز زیبایی، کارایی هم داشته باشد.
قلعه‌گنج به قطب حصیربافی کشور تبدیل می‌شود
مجری طرح ملی آبادانی و پیشرفت شهرستان قلعه‌گنج می‌گوید: بیش از هزار نفر در شهرستان قلعه‌گنج با همکاری بنیاد مستضعفان در تولید صنایع دستی بومی این منطقه مشارکت دارند.
«مسعود حیدروند» می‌افزاید: بیش از هزار نفر از زنان روستایی شهرستان قلعه‌گنج با حضور در دوره‌های آموزشی صنایع دستی در تولید انواع بافته‌های حصیری از بوته درخت داز مشارکت می‌کنند و هنر دست زنان قلعه‌گنج علاوه بر بازار داخلی در برخی نمایشگاه‌های صنایع دستی در کشورهای منطقه‌ای و اروپایی عرضه می‌شود.
حیدروند می‌افزاید: آموزش تولید صنایع دستی بومی منطقه جنوب استان کرمان نخستین بار با آغاز طرح پیشرفت و آبادانی شهرستان قلعه‌گنج در دستور کار بنیاد مستضعفان قرار گرفت و طی این طرح با همکاری بنیاد مستضعفان و سازمان فنی و حرفه‌ای کشور زنان روستایی قلعه‌گنج دوره‌های آموزشی مرتبط را سپری کردند.
مجری طرح ملی آبادانی و پیشرفت شهرستان قلعه‌گنج در خصوص این طرح می‌گوید: در شهرستان قلعه‌گنج تا پیش از سال ۹۳ یک نفر در رشته‌های فنی و حرفه‌ای مرتبط با صنایع دستی آموزش داده نشده بود، اما اکنون بیش از هزار نفر در این شهرستان آموزش‌های مهارتی را در رشته‌های مختلف صنایع دستی فرا گرفته‌اند و تقریباً همگی آن‌ها اکنون در تولید صنایع دستی نقش دارند و کم‌کم منطقه قلعه‌گنج به قطب حصیربافی کشور تبدیل می‌شود.
وی می‌گوید: بنیاد مستضعفان برای ترغیب زنان محلی برای تولید صنایع دستی تسهیلات ۲۰ میلیون تومانی در اختیار متقاضیان قرار می‌دهد تا بتوانند در رشته مورد علاقه خود فعالیت کنند. قالی‌بافی، گلیم‌بافی، سوزن‌دوزی و زیح‌دوزی از دیگر هنر‌های فراموش‌شده‌ای است که پس از رونق صنایع دستی حصیری، بار دیگر در روستاهای قلعه‌گنج مورد توجه قرار گرفته است.
وی با اشاره به نقش هتل کپری قلعه‌گنج در رونق فروش صنایع دستی این منطقه می‌گوید: هتل کپری قلعه‌گنج که بعد از اجرای طرح آبادانی و پیشرفت این شهرستان ساخته شد، اکنون با رونق گرفتن صنایع دستی حصیری در روستاهای این شهرستان به زنجیره بازار کشور وصل شده و هنر دست زنان روستا در این هتل خریداری و به سراسر کشور ارسال می‌شود.
رونق بازار صنایع حصیری
یک فعال گردشگری هم می‌گوید: از سال ۹۵ با همت بانوان بومی منطقه، رونق بازار صنایع حصیری را در دستور کار قرار دادیم.
«اکرم قلندری» می‌افزاید: حصیربافی سالیان سال هنر دست بانوان این منطقه بوده است؛ بنابراین ضرورت دارد که ما به این صنایع دستی قالب و شکل جدیدی بدهیم تا عموم‌پسند و بازارپسند شود.
وی می‌گوید: هم‌اینک ۲۰۰ نفر بافنده صنایع حصیری در قلعه‌گنج داریم که در طرح‌ها و نقش‌های مختلف، حصیر، سبد و زیراندازهای کوچک حصیری می‌بافند.
قلندری می‌گوید: به کمک بانوان خلاق و هنرمند حصیرباف در روستاهای قلعه‌گنج توانسته‌ایم بخش بزرگی از بازار حصیربافی ایران را به دست بگیریم.
وی می‌گوید: ما صنایع حصیری قلعه‌گنج را علاوه بر استان‌های شمالی و مرکزی به کشورهای خارجی مانند کشور قطر نیز صادر کرده‌ایم.
قلندری می‌گوید: از کشور قطر طرح دریافت می‌کنیم و آموزش‌های لازم را همراه با نقشه به بانوان و بافندگان روستایی می‌دهیم و از آن‌ها حمایت می‌کنیم، صنایع بافتنی را از آن‌ها می‌خریم و به قطر می‌فرستیم.
این فعال اقتصادی می‌گوید: بانوان روستایی قلعه‌گنج حالا دیگر دغدغه فروش و بازاریابی محصولات حصیری را ندارند و ما به آن‌ها گفته‌ایم هر چقدر تهیه کنید ما از شما می‌خریم.
وی ادامه می‌دهد: از سال ۹۵ تاکنون یک میلیارد تومان صنایع حصیری از بانوان قلعه‌گنجی خریده و به بازارهای داخلی و خارجی صادر کرده‌ایم.
حصیر؛ نخستین زیرانداز بشر
صنایع دستی سنتی جنوب کرمان جلوه‌ای از هنر، فرهنگ و تمدن کهن ایران‌زمین است که روح هر بیننده‌ای را در نقوش و ظرافت خود غرق می‌سازد. صنایع دستی سنتی به دست آمده از برگ درخت خرما یکی از بهترین سوغات فرهنگی این منطقه محسوب می‌شود.
پروفسور آرتور پوپ، کسی که معماری ایران را به مردم جهان معرفی کرد، معتقد است نخستین زیراندازهای بشری از نی و گیاهانی که در باتلاق‌های سفلای بین‌النهرین روییده، تهیه شده و به هم انداختن ساق گیاهان و در آوردن بافته‌ای حصیرمانند، اولین قدم در راه دستیابی انسان به شیوه‌های تولید قالی بوده است؛ از این رو با قاطعیت می‌توان اظهار کرد نخستین زیراندازهای تهیه‌شده توسط انسان، بافته‌های حصیری بوده و اولین سرپناه‌ها نیز به کمک حصیر و نی پدید آمده است.
در همینه زمینه :
