باغداری
هجوم مگس‌های مدیترانه‌ای به باغ‌های مرکبات مازندران
مدیر حفظ نباتات سازمان جهاد کشاورزی مازندران: جمعیت مگس مدیترانه‌ای امسال بالاست و احتمال خسارت به نارنگی‌های پیش‌رس زیاد است / مدیر حفظ نباتات سازمان جهاد کشاورزی مازندران: طعمه‌پاشی باید تا پیش از زرد شدن و رسیدن کامل نارنگی‌ها هر هفته انجام شود
ناکشا یاران | ساری-خبرنگار
فصل برداشت مرکبات نزدیک است و باغداران مازندران کم‌کم برای چیدن محصولات یا فروش سردرختی‌ها به واسطه‌ها آماده می‌شوند. بین میوه‌های موجود در بازار و میوه‌فروشی‌ها، نارنگی‌های سبز نیز به چشم می‌آیند و خبر از ورود رسمی مرکبات امسال مازندران به بازار می‌دهند. استان قطب تولید مرکبات کشور است و هر سال نیمی از نیاز کشور را تامین می‌کند. حجم تولید مرکبات در مازندران 5/2میلیون تن است. این میزان تولید، مازندران را در رتبه دهم تولید مرکبات دنیا قرار داده است. حدود 80 درصد این محصولات را هم پرتقال و نارنگی تشکیل می‌دهند که هر سال در معرض تهدیدهای مختلفی مانند سرما و برف یا ضعف در عرضه به بازار مصرف قرار می‌گیرند. حاصل این تهدیدها از بین رفتن بخش مهمی از این میوه‌های پاییزی است. امسال گفته می‌شود که مهم‌ترین تهدید برای مرکبات مازندران و به ویژه نارنگی، مگس مدیترانه‌ای است که از ماه‌ها پیش در باغ‌ها دیده شده و خسارت‌های قابل توجهی به میوه‌های تابستانی زده است.
افزایش تولید
در شرایطی که میزان تولید مرکبات و به‌ویژه نارنگی در مازندران، امسال بهتر از سال‌های گذشته ارزیابی می‌شود، مشاهده مگس مدیترانه‌ای در باغ‌ها باعث شده که باغداران از حالا نگران سلامت محصولات خود به ویژه نارنگی‌های پیش‌رس باشند. به گفته مدیر باغبانی سازمان جهاد کشاورزی مازندران، بارندگی خوب امسال سبب شده که درختان مرکبات، باردهی بهتری نسبت به سال‌های قبل داشته باشند و میزان تولید مرکبات در سال جاری با رشدی 10 درصدی نسبت به سال قبل احتمالا تا 2 میلیون و 650 هزار تن نیز افزایش یابد.«هادی ایزدی» با اشاره به وجود 112 هزار هکتار باغ مرکبات در مازندران گفت: 30 هزار هکتار از این باغ‌ها به کشت ارقام گوناگون نارنگی اختصاص دارد. باغداران از 15 شهریور برداشت ارقام زودرس نارنگی را آغاز کرده‌اند و نارنگی‌ها به بازار عرضه شده است. برداشت این محصول کم‌کم بیشتر می‌شود و شاهد افزایش نارنگی در بازار میوه استان خواهیم بود.
برداشت نارنگی از باغ‌های مرکبات مازندران بسته به رقم آن تا پایان آبان ادامه دارد. نارنگی‌های پیش‌رس که برداشتشان آغاز شده در حال حاضر با توجه به پایان فصل میوه‌های تابستانی، بهترین منبع تغذیه برای مگس‌های مدیترانه‌ای هستند. نزدیک شدن فصل برداشت میوه‌های تابستانی به میوه‌های پاییزی به دلیل کاشت درختان مختلف در باغ و ایجاد باغ‌های مخلوط و همچنین ارقام پیش‌رس نارنگی از عوامل سرایت آفت مگس مدیترانه‌ای به محصولات مرکبات مازندران هستند. مسئولان جهاد کشاورزی استان از اوایل مرداد امسال به طور جدی به باغداران برای آمادگی در برابر این آفت خطرناک و پرخسارت هشدار دادند و دوره‌های آموزشی مختلفی برگزار کردند، اما همچنان گفته می‌شود که مگس مدیترانه‌ای در کمین نارنگی‌های مازندران است و می‌تواند خسارت‌های زیادی به باغداران مازندران وارد کند.
مگس میوه‌خوار
مگس مدیترانه‌ای با نفوذ به داخل میوه، به‌ویژه در میوه‌ای که بافت نرم‌تری دارد، تخمگذاری می‌کند. لاروهای مگس نیز پس از متولد شدن، از گوشت میوه تغذیه می‌کنند که این فرایند باعث پوسیدگی میوه و جدا شدن زودهنگام آن از درخت می‌شود. مگس مدیترانه‌ای یکی از آفت‌های زیان‌بار در دنیاست که با دامنه میزبانی گسترده‌تر نسبت به سایر گونه‌های مگس، امکان زاد و ولد بالا و زنده ماندن تا 6 ماه و جابه‌جایی به وسیله باد در مناطق مختلف می‌تواند خسارت‌های زیادی را به باغ‌های میوه وارد کند. طی 2 ماه گذشته مسئولان و کارشناسان جهاد کشاورزی اعلام کردند که در صورت برداشت نکردن میوه‌هایی مانند هلو، شلیل، سیب، گلابی و انجیر از روی درخت، با توجه به نزدیکی پایان فصل برداشت این محصولات و آغاز فصل برداشت نارنگی‌های پیش‌رس، احتمال سرایت این مگس‌ها به نارنگی هم وجود دارد. در حال حاضر نیز این احتمال وجود دارد که با توجه به پیوسته بودن زمان برداشت انواع مرکبات، مگس‌ها به سایر محصولات مرکبات استان هم خسارت وارد کنند. به اعتقاد کارشناسان در سال‌های اخیر، کاشت درخت‌های متفرقه میوه‌های تابستانی در باغ‌های مرکبات برای تامین میوه تابستانی مورد نیاز مالکان سبب شده که این مگس‌ها شرایط مناسبی برای حضور در باغ‌های استان داشته باشند.
روش‌های مبارزه
مدیر حفظ نباتات سازمان جهاد کشاورزی مازندران خنکی هوا و بارندگی در روزهای اخیر را برخلاف برخی باورهای رایج در باغداران، در کاهش جمعیت مگس‌های مدیترانه‌ای بی‌تاثیر دانست و گفت: روش‌های مبارزه با این آفت باید تا زمان پایان برداشت محصول ادامه داشته باشد. اقداماتی مانند طعمه‌پاشی و تله‌گذاری، توجه به بهداشت باغ، شخم زدن زیر درختان در زمستان و دفن کردن میوه‌های پوسیده و افتاده در عمق 40 تا 50 سانتی‌متری زیر درخت از مواردی هستند که باغداران باید برای مقابله با این آفت مورد توجه قرار دهند.«عبدالرحمن زاغی» با بیان این‌که توجه به مبارزه اصولی و درست با این آفت میوه‌خوار به وسیله طعمه‌پاشی در باغ‌های نارنگی اجتناب‌ناپذیر است، اظهار کرد: جمعیت مگس مدیترانه‌ای امسال بالاست و احتمال خسارت به نارنگی‌های پیش‌رس نیز زیاد است.
بنابراین توجه به طعمه‌پاشی طبق دستورالعمل سازمان جهاد کشاورزی و تلفیق آن با سایر روش‌های مورد تایید باید مورد توجه باغداران قرار بگیرد.وی افزود: توصیه ما این است که باغداران تله‌های آغشته به پروتئین‌های تایید شده را بدون افزودن حشره‌کش در باغ‌ها قرار دهند تا حشره‌های بیشتری شکار شوند. در حال حاضر نارنگی پیش‌رس به خاطر رنگ و بویی که دارد بیشتر مورد توجه مگس‌های مدیترانه‌ای قرار می‌گیرد. بنابراین نصب این تله‌ها یا کارت‌های زرد آغشته به پروتئین روی 30 درصد درختان باغ‌ها را توصیه می‌کنیم.مدیر حفظ نباتات سازمان جهاد کشاورزی مازندران ادامه داد: طعمه‌پاشی باید تا پیش از زرد شدن و رسیدن کامل نارنگی‌ها هر هفته انجام شود. ضمن این‌که باغداران باید میوه‌های رسیده را بدون معطلی برداشت کنند. این مسئول افزود: باقی ماندن میوه رسیده روی درخت خطر هجوم مگس مدیترانه‌ای را بیشتر می‌کند. کارشناسان باغبانی در مراکز خدمات کشاورزی مازندران آمادگی دارند تا به باغداران سراسر استان مشورت‌های لازم را برای مبارزه با این آفت میوه‌خوار ارائه کنند.
هجوم سالانه
مگس مدیترانه‌ای که از سال 1354 در مشهد و سپس در تهران و مازندران هم مشاهده شده بود، در دهه 60 به طور کامل پاک‌سازی شد، اما از دهه 70 به بعد حضور این آفت در باغ‌های شمال رو به افزایش رفت. روند رو به افزایش حضور مگس‌های مدیترانه‌ای در باغ‌های مازندران در دهه 80 به شکل محسوسی ادامه یافت و تا سال 1387 تقریبا در تمام شهرستان‌های استان این مگس مشاهده شد. حالا چند سال است که مگس‌های مدیترانه‌ای به تهدیدهای هر ساله باغ‌های مازندران تبدیل شده‌اند و امسال خطر حضورشان گریبان باغ‌های مرکبات را بیشتر از سال‌های قبل گرفته است؛ آفتی که در صورت کنترل نشدن می‌تواند خسارت زیادی به یکی از پایه‌های اقتصادی مازندران، یعنی تولید مرکبات وارد کند.
در همینه زمینه :
