رؤیای شیرین صادرات

گلایه صادرکنندگان از بخشنامه‌های خلق‌الساعه و قوانین خودساخته‌ای که روزبه‌روز بر مشقت امور بازرگانی می‌افزایند، چیز جدیدی نیست. افول سهم کالاهای ساخته شده و مصرفی از مجموع ارزش صادرات غیرنفتی نیز سالهاست که به یک اصل تبدیل شده، خصوصاً بعدازاینکه در دولت محمود احمدی‌نژاد، صادرات میعانات نفتی و محصولات پتروشیمی را در ردیف کالاهای غیرنفتی دسته‌بندی کرد تا آنچه به نام صادرات غیرنفتی مشهور است، بیش‌ازپیش بوی نفت بگیرد. در این میان البته وقتی بازار ارز متشنج شد و صرفه اقتصادی صادرات باوجود همه مشقت‌ها افزایش یافت، صادرات کالا از ایران به قیمت کسری رد بازار داخل شتاب گرفت تا جایی که وزارت صنعت مجبور شد شب‌به‌شب بخش‌نامه‌هایی برای ممنوعیت صادرات گوجه فرنگی، پیاز، سیب‌زمینی، رب گوجه‌فرنگی و... صادر کند تا مگر کمکی به تأمین نیازهای مردم کرده باشد. همه اینها ناشی از این است که در ایران هیچ‌گاه تولیدکننده مورد توجه قرار نگرفته و توان تولید رقابت‌پذیر افزایش نیافته است. در نتیجه همه سیاست‌های ضد‌تولید، کار به‌جایی رسیده که باوجود بازار هزار میلیارد دلاری کشورهای همسایه ایران، بخش بسیار اندکی از این بازار به‌دست کالاهای ایرانی فتح شده است. البته اگر بازار عراق و افغانستان و مبادلات با ترکیه و امارات را از فهرست مناسبات ایران و همسایگان حذف کنیم، سهم ایران از این بازارها تقریباً هیچ است. در این وضعیت حسین مدرس خیابانی، قائم‌مقام وزیر صنعت، معدن و تجارت در امور بازرگانی از هدف‌گذاری تأمین 5درصد از نیازهای کالایی کشورهای همسایه خبر می‌دهد که البته با توجه به وضع موجود فقط می‌تواند یک رؤیای شیرین قلمداد شود. او می‌گوید: هدف‌گذاری ما این است که بتوانیم ۵ درصد از واردات سالانه هزار میلیارد دلاری کشورهای همسایه یعنی رقمی بالغ‌بر ۵۰ میلیارد دلار را تأمین کنیم و امیدواریم تا سال 1400این هدف‌گذاری محقق شود. البته دورنمای 1400سال‌هاست که به سررسید برنامه‌ریزی‌های کشور تبدیل شده است. سالی که زمانی بعید و دور به‌نظر می‌رسید اما حالا فقط 1.5سال با ما فاصله دارد.