بوم‌گردی
سرمایه‌های کاهگلی سوادکوه
6 روستای هدف برای رونق بوم‌گردی در سوادکوه انتخاب شد
معظمه نقی‌پور | ساری-خبرنگار
ایجاد اقامتگاه‌های بوم‌گردی در کشورمان عمر چندانی ندارد، ولی در همین مدت اندک توانسته به سرعت در چرخه اقتصاد روستاهای مستعد و البته با پشتوانه، نقش پررنگی ایفا و جرقه‌هایی برای مهاجرت معکوس ایجاد کند. هفته گذشته به مناسبت هفته دولت چندین طرح گردشگری در مازندران به بهره‌برداری رسید که در بین آنها اقامتگاه‌های بوم‌گردی هم دیده می‌شود. یکی از آنها در روستای «اِساس» سوادکوه ایجاد شده که می‌تواند نقطه عطفی برای رونق گردشگری روستایی در این روستای زیبا باشد.رئیس اداره میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری سوادکوه شرایط و ضوابط پیچیده صدور مجوز را عاملی در کاهش استقبال مردم برای توسعه بوم‌گردی دانست و گفت: باتوجه به این‌که نگاه دولت در حوزه گردشگری به دلیل تنوع فرهنگ‌ها در نقاط مختلف کشور به سمت تقویت بوم‌گردی است، باید شرایط طوری فراهم شود که سرمایه‌گذار برای آغاز فعالیت با مشکل روبه‌رو نشود و برای تغییر چهره گردشگری در منطقه میزبان با آسودگی خاطر گام بردارد.
«محمد حمزهنژاد» با بیان این‌که حمایت‌ها صرفا مالی نیستند و پشتیبانی‌های اداری نیز نقش بسزایی در ایجاد انگیزه برای سرمایه‌گذاران و بومیان دارد، افزود: برخی بوروکراسی‌های اداری پیچ و خم‌هایی برای صدور مجوز به منظور ایجاد اقامتگاه‌های بوم‌گردی ایجاد می‌کنند، همین موضوع استقبال مردم برای توسعه این حوزه را کمرنگ می‌کند. وی ادامه داد: مهم‌ترین نکته در بوم‌گردی، موضوع انگیزشی است. شعار ما در بوم‌گردی شکل‌گیری مهاجرت معکوس است. بنابراین وقتی به دنبال مهاجرت معکوس هستیم باید زمینه‌های آن را نیز فراهم کنیم.
حمایت از گردشگری روستایی
وی افزود: شعار دولت در زمینه گردشگری، حمایت از بافت‌های روستایی و پشتیبانی از بوم‌گردی است که در آن فرهنگ هم دیده می‌شود. درواقع با بوم‌گردی می‌خواهیم گذری به گذشته داشته باشیم و فرهنگ واقعی، شرایط بومی و اقلیمی خودمان را به تصویر بکشیم که مستلزم حمایت است.رئیس اداره میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری سوادکوه تصریح کرد: راه توسعه گردشگری در شهرستان سوادکوه تقویت بوم‌گردی است. سوادکوه باتوجه به اقلیم کوهستانی و روستاهای متعددش ظرفیت مناسبی برای تقویت بوم‌گردی دارد و لازم است که بخش زیادی از اعتبارات گردشگری به سمت بوم‌گردی برود. این مسئول ادامه داد: به این منظور پیگیری‌هایی میراث فرهنگی استان برای تعامل بانک‌های عامل و استانداری انجام داده است که لازم است به منظور پررنگ شدن توسعه در این حوزه، بانک‌ها و استانداری نیز حمایت کنند.حمزهنژاد بیان کرد: اداره میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری حلقه واسط بین دستگاه‌های اثرگذار با فعالان و علاقه‌مندان این بخش است.
در واقع باید همه دستگاه‌ها از جمله جهاد کشاورزی، راه و شهرسازی، راهداری، حمل‌و‌نقل جاده‌ای، حفاظت محیط‌زیست و سایر نهادها پای کار بیایند تا بتوان اتفاقی در حوزه گردشگری رقم زد. رئیس اداره میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری سوادکوه افزود: سوادکوه دارای طبیعتی کم‌نظیر و ظرفیت بالقوه فرهنگی برای رونق گردشگری روستایی و بوم‌گردی است. برای بالفعل شدن این ظرفیت، نیاز به اتحاد همه متولیان است. مهم‌ترین موضوع در این زمینه، مباحث مالی است.وی با بیان این‌که روستاهای مستعد زیادی در این منطقه وجود دارد، گفت: برای توسعه بوم‌گردی و گردشگری باید مقصد را معرفی کنیم که این کار درحال انجام است. علاوه بر روستای اِساس که یک اقامتگاه بوم‌گردی در آن افتتاح کردیم، روستاهایی همچون ارفع‌ده، دراسله، جمشیدآباد و مناطق دیگر نیز این قابلیت را دارند که اکنون به علت جاذبه‌های روستایی، بدون برپایی اقامتگاه بوم‌گردی به مقصد سفر بسیاری از مسافران تبدیل شوند.حمزهنژاد با بیان این‌که برای توسعه گردشگری باید مقصد گردشگری را تعریف کنیم، افزود: پس از شناسایی و تعریف مقاصد گردشگری باید جلساتی با مردم در روستاهای مقصد داشته باشیم. همچنین باید ظرفیتهای روستاها در زمینه بوم‌گردی و خانه‌هایی که می‌توانند چنین قابلیتی داشته باشند، مورد بررسی قرار گیرد تا بتوانیم اتفاقات خوبی رقم بزنیم.
بوم‌گردی یک ظرفیت است
فرماندار سوادکوه از عملکرد اداره میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری در این حوزه رضایت چندانی ندارد و برای رونق گردشگری سازگار با محیط‌زیست و فرهنگ منطقه، باتوجه به ظرفیتهای موجود دستور ایجاد چند اقامتگاه بوم‌گردی دیگر در مدت زمان کوتاه را صادر کرد. «سعید یزدانی»، این شهرستان را با وجود استعداد بالا در بوم‌گردی، در این زمینه فقیر دانست و گفت: روستایی که یک خانه قدیمی کاهگلی دارد، اطلاعاتی در زمینه بوم‌گردی ندارد. موظف هستیم وارد روستاها شویم و فهرست بگیریم و بر اساس ظرفیت و برنامه‌ها اعتبار اختصاص دهیم. بوم‌گردی یک ظرفیت است برای این‌که کاری کنیم تا از خانه‌های روستایی بهره‌برداری مناسبی صورت بگیرد.وی با بیان این‌که چند روستا را در شهرستان به عنوان روستای هدف به میراث فرهنگی معرفی کردیم، افزود: تمام روستاهای سوادکوه و خانه‌های قدیمی قابلیت بازسازی دارند ولی ما ۶ روستا را به عنوان روستای هدف به میراث فرهنگی معرفی کردیم. این مقام مسئول ادامه داد: روستاهای بایکلا، شورمست، اِساس و بهمنان در بین همین روستاها قرار دارند. که به رئیس اداره میراث فرهنگی شهرستان ماموریت دادیم با تهیه برنامه‌هایی، بوم‌گردی در روستاهای هدف را توسعه دهد و با شورا و مردم روستا جلساتی برگزار کند تا روستاییان توجیه شوند خانه‌هایشان به نوعی سرمایه هستند.
نارضایتی فرماندار
نماینده عالی دولت در سوادکوه کارهای صورت گرفته از سوی میراث فرهنگی را رضایت‌بخش ندانست و اظهار کرد: باتوجه به ظرفیتهای موجود، کارهای صورت گرفته تاکنون در بخش بوم‌گردی این شهرستان راضی‌کننده نبوده و معتقدم میراث فرهنگی نتوانسته ظرفیت‌ها را کامل معرفی کند. باید با مردم، شورا و دهیار روستاها و مالکان خانه‌های قدیمی جلساتی گذاشت. ظرفیت وجود دارد، ولی بهره‌برداری از آن اراده و همت می‌خواهد. زمان آن رسیده که انقلابی در حوزه بوم‌گردی در سوادکوه شاهد باشیم.یزدانی توسعه‌یافتگی سوادکوه را در گرو رونق بوم‌گردی و بهره‌مندی از ظرفیتهای فرهنگی و بومی روستاها در صنعت گردشگری دانست و افزود: صنایع ما وضعیت مناسبی ندارند و بسیاری از واحدهای صنعتی شهرستان در رکود و تعطیلی به سر می‌برند. اکنون سرمایه ما، خانه‌های کاهگلی و روستاهای شهرستان است که باید از آنها برای بوم‌گردی و توسعه بهره ببریم.
فرصت تحقق مهاجرت معکوس
اشتغال و زیرساخت‌ها مهم‌ترین عوامل حفظ جمعیت یک منطقه به شمار می‌آیند، اما سوادکوه به دلیل ضعف در این 2 بخش، دچار ضربه جمعیتی و مهاجرت نسل جوان شده است. بوم‌گردی فرصتی طلایی برای تحقق مهاجرت معکوس، حفظ نسل جوان و بیداری روستاها، افزایش جمعیت آنها و توسعه اقتصادی است. البته حفظ بافت قدیمی و فرهنگ اصیل و سنت‌ها نیز در این مسیر از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. گردشگر باید بداند وقتی وارد روستایی می‌شود به فرهنگ بومی و اصالت و سنت آن ضرورت دارد احترام بگذارد و عرف فرهنگی روستاها را رعایت کند. فقط در این شرایط می‌توان بوم‌گردی موفقی رقم زد. حضور در بافت قدیمی، لمس سنت و اصالت در کنار زندگی اصیل، مشاهده شغل‌های روستایی و پوشش بومی در کنار شنیدن گویش‌های متنوع روستایی می‌تواند جاذبه‌ای پر هیجان برای هر گردشگر باشد.
