دیدگاه
توطئه‌ای خطرناک که خنثی شد
علی‌اصغر زرگر/ کارشناس مسائل منطقه‌ای
براساس یک اقدام هماهنگ دولت‌های آمریکا و انگلیس، نیروهای نظامی دولت محلی و دست‌نشانده انگلیس در جبل‌الطارق حدود 45روز پیش ابر نفتکش ایرانی گریس 1 (آدریان دریا) را در آب‌های ساحلی تنگه جبل‌الطارق توقیف کردند. بهانه توقیف، طرح این ادعا بود که مقصد نفتکش سوریه است و لذا تحریم‌های اتحادیه اروپا علیه آن کشور را نقض کرده است. پیرو این توقیف دادگاه محلی ضمن تأیید آن به‌مدت یک‌ماه این توقیف را تمدید کرد. عکس‌العمل دولت و مقامات عالی‌رتبه جمهوری اسلامی ایران نسبت به این اقدام انگلیسی‌ها بسیار شدید بود و آن را یک دزدی و راهزنی دریایی نامیدند و انگلیسی‌ها را شروع‌کننده و مسئول ناامنی دریایی خطاب کردند.
اما نیروهای دریایی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، مسئول امنیت منطقه تنگه هرمز، نفتکش انگلیسی را حین عبور از تنگه هرمز و ارتکاب نقض قوانین دریایی توقیف و به آب‌های ساحلی ایران هدایت کردند. علت توقیف، نقض مقررات دریانوردی و بی‌توجهی به اخطارهای مقامات سازمان بنادر و دریانوردی جمهوری اسلامی عنوان شد. در واقع اقدام جسورانه نیروهای دریایی ایران ارسال این پیام روشن به دولت انگلستان بود.
دولت انگلستان که خود در چنبره مشکلات داخلی تغییر نخست‌وزیر و مسائل برگزیت گرفتار بود با وجود اعتراضاتی چند به اقدام ایران، پا را از اعتراضات دیپلماتیک و رسانه‌ای فراتر ننهاد و نخست‌وزیر جدید این کشور اعلام کرد که خواهان هیچ نوع درگیری با ایران نیست و خواهان حل و فصل مسالمت‌آمیز موضوع است. دولت‌های اروپایی عضو اتحادیه نیز از بریتانیا در این مسئله پشتیبانی نکردند.
سرانجام دادگاه عالی منطقه جبل‌الطارق روز پنجشنبه 24مرداد طی حکمی دستور رفع توقیف آدریان دریا را صادر و اعلام کرد دیگر دلیلی برای نگه‌داشتن این نفتکش وجود ندارد. این حکم رفع توقیف با وجود اقدامات مقامات آمریکایی بود که تلاش کردند مانع رفع توقیف شوند و خواستار جلوگیری از حرکت آن بودند. سرانجام روز یکشنبه 27مرداد دادگاه عالی جبل‌الطارق با درخواست آمریکا مخالفت و آن‌را رد کرد و با توجه به هماهنگی و آماده‌سازی نفتکش، روز دوشنبه 28مرداد کشتی از منطقه جبل‌الطارق خارج و وارد آب‌های بین‌المللی شد.
با آزادسازی و رفع توقیف آدریان دریا، توطئه‌ای خطرناک خنثی شد. این توطئه چه بود؟ دولت آمریکا که در به صفر رساندن صادرات نفت ایران ناموفق بوده است در صدد بود که راه‌های دور زدن تحریم نفتی توسط ایران را سد نموده و خصوصا درصدور نفت ایران توسط نفتکش‌های ایرانی کارشکنی کند. این سیاست تحریمی می‌بایست در جایی به دور از دسترسی نیروهای دریایی ایران به اجرا درمی‌آمد، تا در صورت موفقیت در اجرای آن بدعتی شود که بتوان آن را در سایر بنادر و گلوگاه‌های دریایی به اجرا گذاشت. در واقع این سیاست تحریمی می‌توانست جایگزین محاصره دریایی صارات نفتی ایران شود که خطر برخورد نظامی و بسته شدن تنگه هرمز را در بر داشت. همچنین در صورت توفیق آمریکا در اجرای این سیاست تحریمی می‌توانست سایر کشورهای متحد و تحت نفوذ آمریکا را در یک موضع تهاجمی نسبت به ایران قرارداده و جسارت توقیف نفتکش‌های ایرانی و یا حاوی نفت ایران را به‌خود دهند.
ولی با رفع توقیف آدریان دریا و رد درخواست آمریکا از جانب دادگاه و مقامات منطقه جبل‌الطارق برای عدم رفع توقیف و مصادره آن به نفع آمریکا، این توطئه خطرناک خنثی شد. خنثی‌سازی این توطئه نتیجه مستقیم مقاومت دولت ایران و اقدام بموقع نیروهای دریایی جمهوری اسلامی ایران بود. در واقع درک درست و صحیح از وضعیت بین‌المللی و داخلی کشورهای معاند و دشمن و عکس‌العمل بموقع و بجای اقدامات دیپلماتیک و نظامی، نتیجه مطلوب را به بار آورد و شایسته است که همین روند در روابط سیاسی با دنیای غرب در سایر موارد نیز تداوم یابد.
