راه‌دشوار کسب درآمد از صنایع دستی

علی فلاحی‌گلباغی |  البرز - خبرنگار


صنایع دستی به عنوان آثاری زیبا و کاربردی که با استفاده از ابزاری ساده و از طریق به‌کارگیری خلاقیت و هنر تولید می‌شوند، از گذشته‌های دور تا به امروز از جایگاه ویژه‌ای در زندگی ما برخوردار بوده است. محصولاتی که هر چند امروزه بیش از جنبه‌های کاربردی به عنوان آرایه‌های زینتی مورد استفاده قرار می‌گیرند، اما ارزش آنها به قوت خود باقی است و همچنان به عنوان بهترین سوغات و نشانه هنر و فرهنگ مردم بومی هر دیاری شناخته می‌شوند.  البرز استانی غنی از هنرمندان خوب صنایع‌ دستی است که نیازمند حمایت هستند. «علی نیک‌مرد نمین» متولد 56 در شهر قزوین دیده به جهان گشود و از ۱۷سالگی به تناسب شغل پدری به کرج مهاجرت کرد. نیک‌مرد از هنرمندان جوان استان البرز در رشته هنرهای دستی است که در فستیوال‌های گوناگون در کشورهای مختلف شرکت داشته و مقام‌های استانی و کشوری بسیاری کسب کرده است. به این بهانه پای صحبت‌های این هنرمند ساکن البرز می‌نشینیم.


چگونه به ساخت صنایع علاقه مند شدید؟

از کودکی علاقه بسیاری به ساخت کاردستی‌ها و عروسک‌سازی داشتم، تا جایی که بیشتر هم‌کلاسی‌هایم برای درس کاردستی و زنگ هنر دست به دامان من بودند. من هم با کمال میل و اشتیاق این کار را به نحو شایسته انجام می‌دادم. دوران کودکی را در شهر قزوین سپری کردم، وقتی که به بازار قدیم این شهر می‌رفتم، قسمت مسگران بازار بخش جذابی برای من بود ‌و با شوق و دقت به کار آنها نگاه می‌کردم و آرزو داشتم که یک روز من هم این هنر را یاد بگیریم. قزوین آثار تاریخی فراوانی دارد، خانه ما نیز در قسمت تاریخی آن قرار داشت و هر روز محو این آثار که در کنار خانه ما بود می‌شدم. این بود که کم‌کم به هنر و مخصوصا ساخت صنایع ‌دستی آشنا و علاقه‌‌مند شدم.

از فعالیت‌های هنری خود در کرج بگویید؟

کرج شهر هنرمندپروری است و هنرمندان بنام زیادی در آن زندگی می‌کنند و به همین خاطر است که کار کردن در این شهر در قسمت هنری سخت و البته دوست‌داشتنی است. در سال‌های اخیر جشنواره‌های مختلفی برای ارائه هنرهای دستی برگزار شده و این مساله باعث ایجاد حس رقابت در بین هنرمندان و در نهایت خلق آثار خوب شده است.

تاکنون چه عناوینی به دست آورده‌اید ؟

مقام اول جشنواره دستان هنرمند استان البرز، مقام سوم مسابقات هنرهای دستی کشوری و مقام اول جشنواره هنرهای بومی- محلی استان قزوین از جمله افتخاراتی است که به دست آورده‌ام.

مسئولان هنری شهر تا چه اندازه از هنرمندان حمایت می‌کنند؟

صادقانه بگویم که تلاش‌هایی می‌شود، ولی بسیار کمرنگ است و قابل توجه نیست. صنایع‌ دستی تنها هنری است که یک سازمان به نام آن وجود دارد و از این نظر از دیگر هنرها متمایز است. ولی با این وجود آن کاری که می‌توانست انجام شود انجام نشده است. در جهان به این هنر توجه ویژه‌ای می‌شود، چون اشتغال‌زایی بالایی دارد. اگر مسئولان این موضوع را درک کنند، خیلی از معضلات را که ناشی از بیکاری جوانان است، می‌توان حل کرد.

آینده کاری خود در این رشته را چطور می‌بینید؟

در هر حال خدا را شکر می‌کنم که در راه هنر قدم گذاشته‌ام، ولی از لحاظ درآمدی در کشورمان اوضاع خوبی ندارد. هر چند هنرمندان اصفهان، شیراز و همدان در این عرصه موفق بوده‌اند و یکی از شغل‌های پردرآمد آن شهرهاست، ولی معدودی از هنرمندان از آن بهره می‌برند. آینده همیشه به امید و تلاش ما بستگی دارد. امیدوارم برای همه خوب پیش بیاید و برای من نیز این‌گونه باشد.

در هنرهای دستی به چه رشته‌ای بیشتر گرایش دارید؟

کار با چوب و گچ را خیلی دوست دارم، حس خوبی به من می‌دهد. وقتی از یک شیء بی‌جان با زحمت فراوان و عشق، یک اثر هنری می‌سازید، حس خیلی خوب و شوق بسیاری دارد.

بازار فروش آثارتان چطور است و آیا شرایط اقتصادی حاکم بر جامعه تاثیری بر فروش شما گذاشته یا خیر؟

 بازار فروش محصولات هنری که هیچ‌وقت خوب نبوده است. چون مردم اول به فکر رفع نیازهای اولیه خودشان هستند و بعد به خرید آثار هنری هنرمندان می‌پردازند، که واقعا جای حمایت دولت از هنرمندان خالی است. همان‌طور که می‌دانید این بازه زمانی که وضع اقتصادی جامعه خوب نیست، مسلما تاثیر منفی بر فروش ما داشته که در چند سال اخیر بی‌نظیر بوده است.

صادرات گره‌گشای این مشکل نیست؟

یکی از راه‌های خوب برای خروج از این وضعیت صادرات است، ولی آن هم به این سادگی نیست و خیلی سخت می‌توان وارد این عرصه شد. به امید این‌که دولتمردان برای بازار هدف و موانعی که در خروج کالا در گمرک دارد راه‌حل خوبی بیندیشند.

خروجی محصولات شما بیشتر در کدام بخش است؟

بیشترین کاری که ما انجام می‌دهیم وسایل تزیینی ساخته‌شده از چوب و آیینه‌کاری است که به صورت بشقاب، میز‌های عسلی، قاب عکس‌ها و ترمیم درهای قدیمی است.

شاگردانی برای نسل آینده تربیت کرده‌اید؟

به مقوله آموزش علاقه خاصی دارم، ولی به صورت گسترده در این رابطه فعالیت نکرده‌ام. اگر کسی مشتاق به این هنر باشد، مخصوصا کار با چوب، با کمال میل در خدمتشان هستم.


حمایت از هنرمندان 

علی نیک مرد نمین: امیدوارم به هنرمندان بیش از پیش بها داده شود. مسئولان حالی بپرسند از هنرمندانی که با جان و دل کار می‌کنند. هنرمند برای انجام کارهای هنری نیاز به حمایت مادی و معنوی دارد که ما همواره از این نوع حمایت‌ها بی‌بهره بوده‌ایم. همیشه با امید دیده شدن کار کرده‌ایم، اما این اتفاق نیفتاده است. امیدواریم مردم نیز بیشتر ما را حمایت کنند تا بتوانیم به راهمان ادامه دهیم و به هدفمان  برسیم.