هندسه انتخابات زودهنگام تونس

با تأیید صلاحیت 26نامزد، رقابت بر سر انتخابات زودهنگام ریاست‌جمهوری در تونس آغاز شده است.تونس، مروارید بهار عربی و تنها کشور عربی که بعد از انقلاب‌های سال 2011به هر قیمتی توانسته تجربه دمکراسی خود را بدون وقوع جنگ یا کودتا ادامه دهد، حالا بار دیگر به آزمونی مهم برای دمکراسی‌اش نزدیک می‌شود؛ انتخابات زودهنگام ریاست‌جمهوری. پارلمان تونس بعد از وفات قاید السبسی، آخرین رئیس‌جمهور این کشور در 92سالگی ناچار به اعلام انتخابات زودهنگام شد و حالا با گذشت نزدیک به یک‌ماه از آن حادثه، به‌نظر می‌رسد هندسه اصلی انتخابات پیش روی تونس با مشارکت بخش اعظم احزاب و گروه‌های سیاسی مؤثر در این کشور، از سکولارها گرفته تا اسلامگرایان شکل گرفته است.

نامزدهای اصلی
براساس بیانیه کمیته عالی انتخابات تونس از میان 97شخصیتی که برای شرکت در انتخابات ثبت‌نام کرده‌اند، نامزدی 26نفر تأیید شده است. اگرچه از هم‌اکنون مشخص است که رقابت اصلی میان 5نامزد اصلی انتخابات که مورد حمایت احزاب بزرگ هستند خواهد بود و بر این اساس می‌توان پیش‌بینی کرد تعداد 26نامزد طی روزهای آینده کاهش یابد.




یوسف الشاهد: نـخست‌ وزیر کنونی تونس و ازجـمله سیاستـمـداران تکنوکرات که با گرایش‌های لیبرال و سکولار شناخته می‌شود و در دوران نخست‌وزیری در دولت قاید السبسی، حزب خود را با عنوان تحیا تونس (زنده‌باد تونس) تاسیس کرد و بر این اساس نیز قابل پیش‌بینی بود که برای انتخابات سال 2019به‌طور مستقل نامزد شود.



منصف المرزوقی: نخستین رئیس‌جمهور غیرمنتخب تونس که بعد از سقوط دولت زین‌العابدین بن‌علی در چارچوب دولت موقت، قدرت را تا سال 2014در اختیار گرفت. المرزوقی در حوزه سیاست‌های منطقه‌ای کاملا به قطر و ترکیه نزدیک بوده و همواره انتقادات تندی را علیه امارات مطرح کرده است. وی به‌عنوان رئیس حزب اراده تونس در انتخابات شرکت می‌کند.




 عبدالفتاح مورو: رئیس کنونی پارلمان تونس و از رهبران حزب اسلامگرای النهضه که با حمایت مستقیم راشد الغنوشی، رئیس این حزب وارد کارزار انتخابات شده است. نامزدی وی به‌معنای تغییر سیاست حزب النهضه و ورود مستقیم به معادلات سیاسی بعد تونس است و بر این اساس حاشیه‌های زیادی را به همراه داشته است.




عبدالکریم الزبیدی: اصلی‌ترین نامزد جریان سکولار تونس که از حزب قاید السبسی (ندای تونس) نامزدی خود را اعلام کرده است. او در دولت موقت به‌مدت 3سال وزیر دفاع بود و بعد از آن نیز با بازگشت جریان ندای تونس به قدرت (نخست‌وزیری یوسف الشاهد) بار دیگر در همین منصب به‌کار خود ادامه داد.




 نبیل القروی: اگرچه سابقه سیاسی وی از سایر نامزدها کمتر است اما به باور رسانه‌ها فرصت جدی برای رقابت در انتخابات دارد. القروی یکی از بزرگ‌ترین تجار تونس است که نقش مهمی در ساختار رسانه‌ای این کشور نیز دارد. در زمانه‌ای که سرمایه‌داران در سرتاسر دنیا پا به عرصه سیاست گذاشته‌اند باید دید تجربه نبیل القروی در کارزار ریاست‌جمهوری تونس چگونه خواهد بود؟


معادلات پنهان انتخابات
مانند تمام دمکراسی‌های جهان، در تونس هم همه‌‌چیز به تبلیغات رسمی رسانه‌ها ختم نمی‌شود و بخش دیگری از واقعیت، دور از چشم افکار عمومی است؛ واقعیتی که به سرمایه‌های پنهان و البته مؤثر در معادلات انتخاباتی مربوط می‌شود. این در حالی است که تحولات سیاسی در تونس تا پیش از انقلاب همواره در فضای امنیتی بوده و بعد از آن هم بحران‌های سیاسی پیاپی مجالی برای شکل‌گیری لابی‌های اقتصادی در معادلات سیاسی نگذاشته است؛ حالا اما با ثبات تدریجی ساختار دمکراتیک حکومت، کم‌کم صدای پای پول‌های ناشناس در محافل سیاسی تونس به گوش می‌رسد. منصف المرزوقی، نخستین رئیس‌جمهور بعد از انقلاب در تونس به فاصله کوتاهی پیش از ثبت‌نام در انتخابات نسبت به این مسئله هشدار داد و گفت: به‌نظر می‌رسد جریاناتی به‌دنبال استفاده از پول‌های کثیف برای اثرگذاری در معادلات سیاسی تونس هستند. شبکه الجزیره نیز در گزارش خود، انگشت اتهام را تلویحا به سوی عربستان و امارات گرفته و می‌نویسد: نگرانی از روی کار آمدن رئیس‌جمهوری نزدیک به جریانات اسلامی در تونس می‌تواند انگیزه‌ای کافی برای مداخله در انتخابات تونس باشد.