سرنگ چگونه سرنگ شد

سرنگ از آن دست ابزار پزشکی و درمانی است که بیشتر ما نسبت به آن نوعی ترس و واهمه داریم. با وجود این، اختراع سرنگ، انقلابی در صنعت پزشکی به‌وجود آورد و جلوی بسیاری از مرگ‌ومیرها را به آسانی گرفت. اگر بدانیم -که می‌دانیم- سرنگ چه تأثیر شگرفی در بهبود بیماری‌ها دارد، درد و سوزش تزریق برای‌مان شیرین‌تر از عسل خواهد بود!

  نمونه‌های اولیه
موضوع اینجاست که دقیقا نمی‌شود گفت که نخستین بار سرنگ توسط چه‌کسی درست شده است. این وسیله به‌دلیل کارآمد بودن آن در صنعت پزشکی خیلی زود در وسایل پزشکان قرار گرفت و به‌همین دلیل نمی‌شود تاریخ درستی از اختراع نمونه‌های نخستین آن داد؛ نمونه‌هایی که سوزن نداشتند یا سوزن آنها، سوزن‌هایی میان‌تهی نبود. گفته شده حدود 200سال پیش از میلاد مسیح(ع)، جالینوس -پزشک یونانی- توانست شکلی از سرنگ را اختراع کند که البته کاربرد امروزی را نداشت. در واقع سرنگ او سوزن نداشت و بیشتر هنگام تشریح جنازه مردگان می‌توانست خون را به درون رگ‌های مغز آنان تزریق کند و از این راه آزمایش‌هایی در راه پیشبرد علم پزشکی انجام دهد.

  ابداع سوزن مخصوص
به گزارش همشهری، یکی از اجزای مهم سرنگ، سوزن آن است. این سوزن پوست را می‌شکافد و داخل عضله یا رگ می‌شود. سپس داروی مورد نظر از طریق این سوزن که میان‌تهی است وارد بدن فرد بیمار می‌شود. بنابراین، ابداع چنین سوزنی، یک گام مهم و رو به جلو برای تکمیل آمپول بوده است. فرانسیس رایند -پزشک ایرلندی- در سال1844 توانست این اختراع را به‌نام خود به ثبت برساند. البته سوزنی که او ابداع کرد، توانست نخستین تزریق‌های زیرپوستی را انجام دهد، اما نه به‌وسیله سرنگ.

  اختراع سرنگ
سال1853 بود که دکتر الکساندر وود، توانست سرنگی درست کند که از آن می‌شد برای تزریق‌های زیرپوستی استفاده کرد. او که در آن سال‌ها دبیر کاخ سلطنتی ادینبورگ نیز بود، با قرار دادن یک سوزن میان‌تهی در انتهای یک پیستون فلزی، توانست سرنگ را اختراع کند. او در همان سال در مجله پزشکی مقاله کوتاهی با عنوان «روشی تازه برای درمان نورالژی با استفاده مستقیم از مخدرها در نقاط دردناک» به چاپ رساند. او در این مقاله به این مطلب اشاره کرده بود که اختراعش می‌تواند برای تزریق سایر داروها هم مورد استفاده قرار گیرد و منحصر به تزریق مخدرها نیست. در واقع وود، سرنگ میان‌تهی مخصوص تزریق زیرجلدی را اختراع کرد و سپس محفظه‌ای را با یک پیستون به آن متصل کرد.

  الکساندر وود
وود دهم دسامبر1817 در کوپار اسکاتلند متولد شد. او فرزند دکتر جیمز وود و مری وود، دختر عموی پدرش بود. الکساندر تحصیلات عالیه خود را در آکادمی و دانشگاه ادینبورگ به پایان برد. توماس براون، برادر ناتنی و کسی که زندگینامه وود را نوشت، می‌گوید که او برای ساخت سرنگ از زنبور الهام گرفته است. او در سال1958  رئیس کالج سلطنتی ادینبورگ شد. شایعه شده بود که ربکا می‌زی، همسر الکساندر وود، نخستین معتاد تزریقی مورفین بود که به‌دلیل اوور دوز، جان خود را به‌خاطر اختراع شوهرش از دست داد. با این حال این موضوع افسانه‌ای بیش نبود و چند شاهد معتبر آن را رد کردند. ریچارد دیون‌پورت- هاینس، مورخ بزرگ بریتانیایی این موضوع را کذب محض دانست و نوشت که ربکا می‌زی معتاد نبود و تا سال1894 در قید حیات بود. السکاندر وود در 26فوریه 1884و در 67سالگی دار فانی را وداع گفت. الکس و همسرش در قبرستان تاریخی دین سمتری ادینوبرگ دفن شده‌اند.

  چالرز پراوا
همزمان با وود، یک پزشک فرانسوی به‌نام چالرز گابریل پراوا که یک ارتوپد بود توانست سرنگ مشابهی را تولید کند. او هم با الهام از سوزن میان‌تهی رایند، سرنگ خود را درست کرد. پراوا در سال1853 از دنیا رفت و راهش را یک جراح فرانسوی به نام لویی- ژولیه بهیر ادامه داد و اختراع پراوا را به‌تمام اروپا معرفی کرد.

  ادامه راه
سرنگ در طول زمان به‌مرور پیشرفت کرد و مدل‌های کامل‌تر و بهتری از آن روانه بازار شد. در سال1955، سرنگ پلاستیکی یک‌بار مصرف تولید شد. سوزن‌های میان‌تهی با پیشرفت فناوری، باریک‌تر و تیزتر شدند تا ‌هنگام شکافتن پوست، کمترین درد را متوجه بیمار کنند.