نجات ارگ بهارستان

ارگ تاریخی بهارستان بیرجند که سال‌ها در کش و قوس مناقصات و مکاتبات اداری روزگارش رو به زوال سپری می‌شد، اکنون در مراحل نهایی خرید برای بازسازی و راه‌اندازی گنجینه آب است. به گزارش مهر، ارگ بهارستان بنایی تاریخی و به جا مانده از دوره افشاریه است که در فهرست آثار ملی کشور ثبت شده است. این بنا در طول سال‌ها و در سایه بی‌توجهی‌ مسئولان ذره‌ذره تخریب شده است. بارها درباره وضعیت این ارگ هشدار داده شد و دوستداران میراث فرهنگی خواستار رسیدگی به وضعیت نابسامان این بنای تاریخی شدند. اکنون خبرهایی از بهبود وضعیت ارگ بهارستان بیرجند به گوش می‌رسد. 

چهاردیواری بهارستان سال‌هاست در تنهایی خود ترک خورده و دست روزگار از آن همه زیبایی فقط تلی از خاک را به جای گذاشته است. تماشای پیکر در هم شکسته و دیوارهای مخروبه دل هر بیننده را می‌خراشد و بی‌توجهی مسئولان را یادآور می‌شود. کلاهک‌هایی که روزگاری پیش در امنیت جامعه نقش بسزایی ایفا می‌کردند امروز بستری برای پذیرش آسیب‌های اجتماعی شده و چشم‌انتظار نسخه شفابخش مسئولان است. این زیبای خفته در بیرجند از سال‌ها پیش در کش ‌و قوس‌های اداری و واگذاری‌ها احاطه شده بود و روز به روز ویران‌تر می‌شد. 

وضعیت این بنای تاریخی بارها و بارها محور گفت‌وگوهای رسانه‌ای و اداری بوده است که یکی از مهم‌ترین آنها نشست شورای اسلامی شهر بیرجند در تاریخ ۲۹ دی سال ۹۷ بود. در این نشست «رجبعلی طالقانی»، مدیر کل بنیاد مستضعفان خراسان ‌جنوبی، در پاسخ به انتقادات گفت: برای واگذاری ارگ بهارستان بیرجند در 3 مرحله تلاش کردیم که به نتیجه مطلوب نرسید. وی بیان کرد: در چند مرحله برای خریداری آن توسط شهرداری، میراث فرهنگی و راه و شهرسازی مذاکره کردیم، اما هیچ اقدامی نشد. در شرایط فعلی شورای راهبردی این سازمان در تهران تعیین تکلیف را به شخص رئیس سازمان واگذار کرده است تا موضوع بازسازی ارگ بهارستان در تهران پیگیری می‌شود. 


اعتباری که شهرداری باید پرداخت کند

«محمدعلی جاوید»، شهردار بیرجند، در ۲۸ آبان ۹۷ در نشست علنی شورای اسلامی شهر بیرجند با اشاره به مخروبه شدن ارگ بهارستان گفت: اگر شهرداری متولی این میراث شهر باشد، از همین فردا یک میلیارد تومان اعتبار صرف آن می‌شود تا آن را تبدیل به احسن کنیم و در اختیار مردم قرار دهیم. وی همچنین در گفت‌وگویی با رسانه‌ها اظهار کرد: در صورتی که بنای ارگ به شهرداری واگذار شود، در بودجه ۹۸ اعتباری برای آن پیش‌بینی می‌شود و مرمت و بازسازی آن را شروع می‌کنیم. بنا به گفته جاوید، با توجه به حجم تخریب‌ها به نظر می‌رسد اعتبار مورد نیاز کمتر از ۱۰ میلیارد تومان نباشد ولی شهرداری برای تملک این بنا اعتباری نمی‌دهد. گفت‌وگوهای مسئولان درباره سرنوشت بهارستان همچنان ادامه داشت و خزان این بنای تاریخی روز به روز بیشتر مشهود می‌شد تا این‌که فرماندار بیرجند با اعلام خبری مبنی بر واگذاری بهارستان به شرکت آب منطقه‌ای بیرجند روزهای روشن این میراث تاریخی را مژده داد. 


واگذاری ارگ بهارستان

فرماندار بیرجند با اشاره به آخرین وضعیت ارگ بهارستان توضیح داد: طبق تفاهم‌نامه‌ای که میان شرکت آب منطقه‌ای و بنیاد مستضعفان منعقد شده است، شرکت آب منطقه‌ای این بنا را خریداری کرده و براساس استانداردهای میراث فرهنگی آن را ترمیم خواهد کرد. «علی ناصری» افزود: با این اتفاق مالکیت ارگ بهارستان‌ در اختیار شرکت آب منطقه‌ای قرار می‌گیرد تا موزه آب در آن راه‌اندازی ‌شود. وی خاطرنشان کرد: مهلت کمی به میراث فرهنگی داده شده است که استانداردهای مرمت را به شرکت آب منطقه‌ای اعلام کند تا کار با سرعت بیشتری پیش رود. فرماندار بیرجند با بیان این‌که در حال حاضر مسافران و گردشگران ارگ‌ بهارستان را که در لیست دیدنی‌ها قرار دارد پیدا نمی‌کنند، گفت: اکنون ارگ بهارستان ظاهر خوبی ندارد تا گردشگران از آن بازدید کنند و نیازمند توجه است. ناصری یادآور شد: فرایند‌های حاکم بر بنیاد مستضعفان مرمت بنا را به تعویق انداخته است و امیدواریم هرچه زودتر از وضعیت کنونی خارج شود. 


راه‌اندازی گنجینه آب در ارگ

مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای خراسان جنوبی اظهار کرد: ارگ بهارستان میراث گرانبهای تاریخی بیرجند است که مرمت آن در توسعه گردشگری نقش بسزایی دارد. «حسین امامی» ادامه داد: به منظور شناساندن فرهنگ آبی و سازه‌های آبی تاریخی متعدد استان، با مشورت میراث فرهنگی مقرر شد با توجه به موقعیت مناسب ارگ بهارستان در بافت تاریخی بیرجند به منظور استقرار گنجینه آب در بخشی از آن این بنا از بنیاد مستضعفان خریداری شود. وی از راه‌اندازی گنجینه آب در این ارگ خبر داد و گفت: مراحل نهایی خرید در حال انجام است اما هنوز ارگ بهارستان به شرکت آب منطقه‌ای تحویل نشده است.

مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای خراسان جنوبی افزود: طبق تفاهم‌نامه با میراث فرهنگی، بعد از تحویل ارگ به شرکت آب منطقه‌ای با همکاری میراث فرهنگی عملیات مرمت و بازسازی آن ادامه پیدا می‌کند. امامی در پاسخ به سوالی مبنی بر این‌که استقرار گنجینه آب در بهارستان تا چه زمانی محقق خواهد شد، اعلام کرد: اکنون میراث فرهنگی در حال مرمت بناست اما زمان استقرار گنجینه آب هم بستگی به پایان مرمت ارگ دارد. بدون شک ترمیم زخم‌های چندین ساله این بنای تاریخی هزینه‌های میلیاردی را می‌طلبد. شاید اگر مرمت این بنا پیش از این مورد توجه قرار می‌گرفت به سرنوشت کنونی دچار نمی‌شد. شاید با اندکی تامل و تدبر می‌توانستیم آوارستان امروزی را به بهارستان دیروزی بدل کنیم. اکنون امیدواریم برنامه پیش رو بتواند نسخه خوبی برای درمان این اثر تاریخی فراموش‌شده باشد.