احیای سفره‌های زیرزمینی با حفر چاه ‌های جذبی

تجربه حدود 3 دهه کم‌بارشی، خشکسالی و خسارت جبران‌ناپذیر آن به سفره‌های زیرزمینی و آب‌های سطحی موضوعی مهم است که در این سال‌ها برخی دستگاه‌های اجرایی مانند شرکت آب منطقه‌ای البرز و شهرداری کرج را به تکاپو برای اتخاذ راهکارهای عملی و استفاده بهینه از بارش‌ها و سیلاب‌ها وادار کرده است.
به گزارش ایرنا، بارش‌های مناسب و البته خسارت‌بار سال زراعی ۹۸- ۹۷ اگر چه روزنه امیدی برای تامین بخشی از آب‌های ازدست‌رفته کشور بود، اما واقعیت امر این بود که به دلیل نداشتن برنامه ازپیش تعیین‌شده و طرح‌های کلان مهار آب نتوانستیم از این نزول رحمت الهی به‌خوبی بهره ببریم.


یک ابتکار عمل

شرکت آب منطقه‌ای استان البرز فروردین امسال با همکاری سایر دستگاه‌های اجرایی در طرحی ضربتی، آب رودخانه خروشان کردان را به سمت تعدادی شن‌چاله و معادن ماسه در شهرستان ساوجبلاغ این استان هدایت کرد.
اجرای این طرح ضربتی موجب شد تا از بروز خسارت سیلاب به مناطق شهری و روستایی پایین‌دست جلوگیری به عمل آمده، ضمن آن‌که حدود 4 میلیون مترمکعب آب به شن‌چاله‌ها هدایت شد.
به موازات این اقدام، طرح‌های دیگری برای مهار سیلاب‌ها اکنون در دشت‌های ساوجبلاغ و نظرآباد استان البرز در دست انجام است که اگر به سرانجام برسند، می‌توان به احیای بخشی از سفره‌های زیرزمینی استان البرز امیدوار بود.
این دست اقدامات اکنون با کمک دستگاه‌های اجرایی در استان البرز با جدیت دنبال می‌شود، تلاش‌هایی که باید آب‌های ازدست‌رفته را دوباره به سفره‌های نیمه‌خالی استان بازگرداند.
مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای البرز عنوان کرد: سرازیر شدن سیلاب‌ها در مواقع بارندگی سبب فرسایش خاک و مشکلات دیگر می‌شود که مهار این سیلاب‌ها در ابعاد مختلف اثربخش خواهد بود.

«داود نجفیان» گفت: طی ۲ سال گذشته یک میلیارد و ۴۰۰ میلیون مترمکعب از منابع آبی آبخوان‌های استان البرز خالی شد که باید این مقدار آب به آبخوان‌ها بازگردانده شود.
وی افزود: اکنون رفتار و الگوی مصرف در البرز بیش از حد نیاز و بیشتر از حد استاندارد است که اگر بخواهیم آبخوان‌ها را به عنوان ثروت ملی به حساب آوریم، بدون مشارکت مردم این اقدام امکان‌پذیر نیست.
این مسئول با اشاره به این‌که مردم ذینفعان اصلی در بحث آبخوان‌ها هستند، بیان کرد: باید برای رفع این مشکل فرهنگ‌سازی انجام شود.
به گفته وی، طی ۲۰ سال گذشته سطح آب سفره‌های زیرزمینی البرز ۹۰ متر کاهش یافته است.
نجفیان اشاره‌ای به اقدامات صورت‌گرفته آب منطقه‌ای البرز برای نجات آبخوان‌ها کرد و گفت: طرح تعادل‌بخشی برای نجات آبخوان‌ها تدوین شده که شامل ۱۵ پروژه است.
وی ادامه داد: در اجرای این طرح، دستگاه‌های مختلف وظایفی دارند و در این میان جهاد کشاورزی باید به سمت روش‌های مدرن آبیاری پیش برود.
 

طرحی برای خلاصی از آبگرفتگی معابر و به نفع سفره‌ها

در میان اقدامات صورت‌گرفته طرحی برای مهار سیلاب این بار نه‌فقط برای خلاصی از دست آبگرفتگی معابر، بلکه برای کمک به تقویت سفره‌های زیرزمینی در کلان‌شهر کرج کلید خورد.
این اقدام پس از آن شروع شد که برخی از کلکتورها (مجاری هدایت آب) در کرج جواب ندادند و معابر شهر با کمترین بارندگی دچار آبگرفتگی می‌شدند.
در این حال آبگرفتگی تقاطع‌های زیرگذر شهر کرج از مواردی بود که بارها با انتقاد و گلایه شهروندان همراه شد که ایده احداث چاه‌های جذبی به کمک مدیریت شهری آمد، طرحی که ضمن خلاصی از دست آبگرفتگی، نگاه‌ها را به تقویت سفره‌های زیرزمینی معطوف داشت.
این اقدام مدیریت شهری رهیافتی برای استفاده بهینه از آب شد؛ طرحی عملی که تحسین کارشناسان و مسئولان شرکت آب منطقه‌ای استان البرز را در پی داشت.
البرز و کلان‌شهر کرج از جمله مناطقی است که به جهت شیب‌دار بودن مناطق و محله‌های شمالی آن در زمان بارندگی‌ها و بارش برف دچار مشکلات تردد و آبگرفتگی می‌شود که در بیشتر مواقع کلافگی شهروندان را به دنبال دارد.
وقوع بارش‌های رگباری و جاری شدن سیلاب در برخی مناطق البرز با این‌که گاهی با خسارت و آبگرفتگی معابر همراه است، اما مدیریت شهری را بر آن داشت تا چاره‌جویی اساسی کند.

وجود چندین تقاطع غیرهمسطح در کرج و آبگرفتگی این نقاط در زمان بارش‌ طی چند سال گذشته مدیریت‌های بحران و شهری را به آماده‌باش کامل وامی‌داشت که در این بین شهرداری کرج با حفر چاه‌های جذبی و ایجاد کلکتور در نقاط مختلف شهر تا حدودی این مشکل را مرتفع کرده است.
بنا به گفته برخی از مسئولان شهری، تاکنون در مناطق مختلف کرج حدود ۵۴۰ حلقه چاه جذبی حفر شده که علاوه بر پیشگیری از جاری شدن سیلاب در مواقع بارش‌، سفره‌های زیرزمینی را بی‌نصیب نمی‌گذارد.
مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای البرز جمع‌آوری آب‌های سطحی را نجات‌بخش آبخوان‌های استان دانست و گفت: اقدام شهرداری کرج در حفر چاه‌های جذبی آب ستودنی است.
به گفته نجفیان، هدایت آب باران به سمت چاه‌های جذبی از شدت سیلاب‌ها می‌کاهد و از هدرروی آب جلوگیری می‌کند. وی اقدام شهرداری کرج در برهه کنونی را که آبخوان‌ها دچار بحران کم‌آبی هستند حرکت مبارکی دانست و افزود: شرکت آب منطقه‌ای البرز برای توسعه این طرح‌ها در سطح کرج و استان آماده همکاری با شهرداری‌ هاست.
نجفیان عنوان کرد: این برنامه‌ها می‌توانند به عنوان الگو برای شهرداری‌های دیگر البرز در دستور کار قرار گیرند.


برتری کرج در اجرای طرح تغذیه سفره‌های زیرزمینی

‌ معاون فنی و عمرانی شهردار کرج در این باره عنوان کرد: طرح حفاری چاه‌های جذبی از سال ۹۳ در این کلان‌شهر آغاز شده و تاکنون بیش از ۵۰۰ حلقه چاه برای مهار سیلاب‌ها، حفاری و به کار گرفته شده است.
«عسکر نصیری» ادامه داد: برای اجرای طرح مدیریت جامع آب‌های سطحی کرج به 1۵۰۰ میلیارد ریال اعتبار نیاز است. نصیری گفت: مطالعات طرح جامع آب‌های سطحی کرج انجام شده و در صورت تخصیص این اعتبار اجرا خواهد شد.
معاون فنی و عمرانی شهردار کرج اظهار کرد: این شهرداری در بحث مدیریت منابع آبی و تغذیه سفره‌های زیرزمینی سال گذشته به عنوان شهر برتر کشور شناخته شده است.
این مسئول گفت: برای حفر چاه‌های جذبی نیازمند اجرای طرح‌های موقت و دائم هستیم.


توسعه حفاری چاه‌های جذبی 

معاون خدمات شهری شهردار کرج با بیان این‌که باید از مدت‌ها پیش حفاری چاه‌های جذبی را در برنامه کاری قرار می‌دادیم، گفت: توسعه چنین طرح‌هایی برای سفره‌های آب زیرزمینی نجات‌بخش است.
«محمدرضا زین‌العابدینی» افزود: در منطقه عظیمیه کرج حدود ۲۱۰ نقطه چاه جذبی حفر خواهد شد تا بتوان سیلاب‌ها را کنترل و به سفره‌های زیرزمینی هدایت کرد.
به گفته وی، بافت خاک کرج طوری است که هر چه آب‌ها را جذب کنیم هیچ مشکلی برای آن به وجود نخواهد آمد.
این مسئول بیان کرد: جمع‌آوری آب‌های سطحی کار ملی و خداپسندانه‌ای است و آب در حوضه آبخیز جانمایی می‌شود و اگر در عظیمیه و جهانشهر کرج چاه‌های جذبی فراوانی حفاری شود، به سفره‌های زیرزمینی استان البرز کمک شایانی می‌شود.
وی بیان داشت: اکنون اعتبارات اختصاصی برای حفر چاه جذبی در منطقه ۲ کرج بیشتر از سایر مناطق است.