شهری
سد معبر میوه‌فروشان در اراک
یک فعال محیط زیست: خیابان امام خمینیره و قائم‌مقام با وجود میوه‌فروشی‌ها به یک مرکز خرید برای شهروندان تبدیل شده است
مریم جباری| اراک- خبرنگار:
یکی از مهم‌ترین و اصلی‌ترین مواردی که سبب ترافیک سنگین در مرکز شهر اراک و به‌خصوص از ابتدای خیابان حصار تا ابتدای خیابان قائم‌مقام می‌شود وجود میوه‌فروشانی است که هم پیاده‌روها و هم خیابان را در مالکیت خود قرار داده‌اند. شورای شهر و شهرداری، بهداشت و پلیس راهنمایی و رانندگی مسأله به این سادگی را که موجب ترافیک، زد و خوردهای فیزیکی و لفظی و... می‌شود را پشت گوش انداخته‌اند، شهرداری در سد معبر هیچ اقدامی نمی‌کند، پلیس راهنمایی و رانندگی در مورد خودروهایی که متعلق به میوه‌فروشان یا خریداران میوه است جدی نیست و بهداشت که تقریباً حضور ندارد. ماهی‌فروشان و دل و جگر فروشان هم در کنار خیابان و پیاده‌رو بدون هیچ نظارتی مشغول فروش هستند.
با آن‌که این مسأله بارها و بارها توسط مدیریت شهری در دوران مختلف مطرح‌شده و گفته‌اند برای رفاه حال شهروندان و جلوگیری از رفت و آمد غیرضروری در نقاط مختلف شهر بازارچه میوه ایجاد خواهند کرد، اما هنوز شاهد هیچ اقدام تأثیرگذار و ملموسی نبودیم. مردم چاره‌ای ندارند که برای رفع نیازهایشان به مرکز شهر بروند و در این میان هم شاهد افزایش و ازدحام جمعیت در این منطقه باشند و هم علاوه بر ترافیک، آلودگی هوای بیشتری را تجربه کنند. البته ایجاد میادین میوه و تره‌بار در مناطق پنج‌گانه شهرداری اراک از سال گذشته در دستور کار شهرداری و شورای شهر قرار گرفته تا از حجم تردد در شهر کاسته شود.
حال باید دید شهرداری و شورای شهر تا چه اندازه می‌توانند رضایت شهروندان را در این بخش جلب کند.
نیاز به ایجاد بازارچه‌های میوه در مناطق پنج‌گانه
یک کارشناس حوزه شهری می‌گوید: این مسأله که ایجاد بازارهای کوچک در محله‌های مختلف شهر می‌تواند به کاهش بار ترافیک و رفت و آمد در مرکز شهر کمک کند یک مسأله غیرقابل انکار است، اما باید دید ارائه محصولات در این بازارچه‌ها از نظر کیفیت و قیمت تا چه اندازه می‌تواند مورد رضایت شهروندان قرار گیرد. «محمد اتابکی» بیان می‌کند: اگر توزیع همه امکانات در شهر به صورت عادلانه و با کیفیت مناسب و مطلوب انجام شود قطعاً حجم بسیار زیادی از مراجعات به مرکز شهر کاهش پیدا می‌کند و شاهد روان شدن ترافیک و به دنبال آن کاهش آلودگی هوای شهر اراک خواهیم بود.
وی ادامه می‌دهد: ایجاد بازارچه‌های میوه و تره‌بار در همه محله‌های شهر اراک به شرط این‌که فروشندگان بتوانند محصولات خود را بدون واسطه و با قیمت مناسب عرضه کنند، علاوه بر این‌که به نفع مردم است خود فروشندگان نیز می‌توانند از این کار منتفع شوند. این کارشناس حوزه شهری می‌افزاید: خروج این شهر از تک‌هسته‌ای و تبدیل آن به چند هسته باید یکی از اولویت‌های مدیریت شهری باشد تا این باور غلط که شهروندان برای تأمین همه نیازهای خود باید به مرکز شهر مراجعه کنند اصلاح شود. البته این به شرطی محقق خواهد شد که امکانات لازم برای آنها در محله‌ها مهیا شود.
آلودگی هوا و تردد بیش از حد خودروها
یک فعال محیط‌زیست و استاد دانشگاه نیز با اشاره به این‌که خیابان امام خمینی(ره) و قائم‌مقام با وجود میوه‌فروشی‌ها به عنوان یک مرکز خرید برای شهروندان تبدیل شده است می‌گوید: همین مسأله و شلوغ شدن این مسیر در ساعاتی از روز و این‌که این منطقه به یک بازار رقابتی برای خرید ارزان قیمت تبدیل شده یکی از چالش‌های جدی برای مدیریت شهری این شهر است. «سیاوش آقاخانی» بیان می‌کند: بیشتر شهروندان برای خرید مناسب و ارزان با توجه به شرایط اقتصادی موجود به شهر می‌آیند که همین مسأله با تردد بیش از اندازه خودروها سبب آلودگی محیط زیست و نازیبا شدن نما و منظر شهری می‌شود.
وی ادامه می‌دهد: مدیریت شهری اراک باید در زمینه ساماندهی این صنوف با ایجاد بازارچه‌های مختلف در همه مناطق شهر و به صورت عادلانه تدابیری بیندیشد و از ظرفیت مرکز شهر که در کنار بازار تاریخی اراک قرار دارد برای عرضه فرهنگ و هنر شهر استفاده کند. این فعال محیط‌زیست و استاد دانشگاه می‌افزاید: در ساعات نزدیک به پایان شب اصناف این بخش با ریختن پسماندهای خود چهره مرکز اصلی شهر را بسیار نازیبا می‌کنند که هیچ پاسخ‌گویی هم در این زمینه وجود ندارد.
ایجاد 5 مرکز میوه و تره‌بار در اراک
رئیس سازمان ساماندهی مشاغل شهری و فراورده‌های کشاورزی شهرداری اراک در این زمینه با اشاره به طرح مطالعاتی مکان‌یابی برای ایجاد مراکز میوه و تره‌بار در 5 نقطه از شهر اراک می‌گوید: یکی از این مناطق میدان فراهان است که به زودی مزایده واگذاری آن انجام خواهد شد و در سایر مناطق نیز بحث تأمین زمین انجام شده و سرمایه‌گذار هم آماده است و اقدامات عملیاتی به زودی آغاز خواهد شد. «منصور اسفندانی» بیان می‌کند: اجرای این طرح در زمینه خارج شدن شهر اراک از تک‌هسته‌ای شدن انجام شده و یکی از اصلی‌ترین اهداف آن دسترسی آسان شهروندان به میادین میوه و تره‌بار و در نهایت کاهش بار ترافیکی در هسته مرکزی شهر و آلودگی هواست.
وی ادامه می‌دهد: علاوه بر ایجاد 5 نقطه از شهر برای ایجاد میادین میوه و تره‌بار برای ساماندهی دستفروشان روزبازارها نیز در نظر گرفته شده است. همچنین 3 بازارچه ثابت و 10 بازارچه به صورت غرفه و کانکس در شهر فعال هستند.
رئیس سازمان ساماندهی مشاغل شهری و فراورده‌های کشاورزی شهرداری اراک می‌افزاید: میادین میوه و تره‌بار و همچنین بازارچه‌هایی که در محله‌های مختلف از جمله 5 منطقه مورد نظر شورای شهر در دستور کار قرار گرفته، به منظور ارائه خدمات مطلوب به شهروندان ایجاد می‌شوند که در این زمینه نظارت‌های لازم نیز انجام خواهد شد.
اسفندانی اظهار می‌کند: تلاش مدیریت شهری و شورای شهر این است که بتوانند با ایجاد این میادین و حتی در بازارچه‌هایی که اکنون فعالیت دارند توزیع محصولات با قیمت مناسب و کیفیت مطلوب انجام شود و مردم بتوانند مایحتاج ضروری خود را با قیمت مناسبی تهیه کنند.
بی‌توجهی به مؤلفه‌های بومی درتوسعه شهر
دبیر شورای شهر اراک نیز در این زمینه با بیان این‌که اراک به عنوان شهری تک‌هسته‌ای از مسائل و مشکلات متعددی رنج می‌برد می‌گوید: تک‌هسته‌ای بودن شهر اراک و تمرکز ناموزون در مرکز شهر سبب شده تا توسعه این شهر بر پایه مؤلفه‌های بومی و تاریخی شکل نگیرد. «فرزانه رحمتی» بیان می‌کند: نقشه اولیه شهر اراک که به صورت شطرنجی است در سال‌های گذشته به دلیل بی‌برنامگی‌ها در حوزه شهری و مدیریت‌های ناکارآمد دستخوش تغییرات نامیمونی شد.
همین مسأله سبب شده مرکز شهر اراک که بیشترین تمرکز عناصر هویتی تاریخی در آن وجود دارد به محل تردد انواع خودرو و نیز استقرار واحدهای صنفی ترافیک‌زا تبدیل شود. وی ادامه می‌دهد: امروزه در شهرهای توسعه‌یافته به‌ویژه شهرهایی که برای هویت تاریخی خود ارزش قائل هستند، هسته مرکزی شهر به پیاده‌راه و محلی برای دیدار و گفتمان شهروندان تبدیل شده، اما چهره اراک به سبب تمرکز فعالیت نامتوازن اصناف در نقاط مرکزی شهر و خودرو محوری در معابر این هسته، نازیبا، خشن و تهی از نمادهای فرهنگی شده و هسته مرکزی این شهر بسیار زشت و نازیباست.
