میراث
بناهای تاریخی شیراز پس از ثبت ملی رها می‌شوند
سازمان میراث فرهنگی برای حمایت از مجموعه‌داران حکم مجموعه‌داری رسمی به کسانی می‌دهد که آثار فرهنگی و هنری را نگهداری می‌کنند
چندی پیش با حضور «محمدحسن طالبیان» معاون میراث فرهنگی سازمان میراث فرهنگی، آب‌انبار وکیل که به «موزه-گالری آب» تبدیل شده بود پس از تعطیلی چندین‌باره، بازگشایی شد و به فردی از بخش خصوصی واگذار شد. اما حالا بار دیگر درهای این بنای تاریخی که دارای ثبت ملی در مجموعه زندیه شیراز است، به‌روی گردشگران بسته شد.
به گزار ش مهر، این در حالی است که در مراسم بازگشایی آب‌انبار وکیل، «مصیب امیری» مدیر کل میراث فرهنگی فارس، از فعالیت دوباره این بنا گفت و در جمع خبرنگاران اطمینان داد که این بنا برای برگزاری نمایشگاه ابزار و ادوات دوره سلجوقی مرتبط با آب‌رسانی ادامه حیات خواهد داد.
«موزه-گالری آب» باز نشده بسته شد
از سویی، طالبیان، معاون میراث فرهنگی کشور، هم با ابراز خرسندی از بازگشایی این بنا، از استقبال بخش خصوصی برای مجموعه‌داری حمایت کرده و گفته بود که سازمان میراث فرهنگی برای حمایت از مجموعه‌داران حکم مجموعه‌داری رسمی به کسانی می‌دهد که آثار فرهنگی و هنری را نگهداری می‌کنند. برای همین هم بود که دو نفر از مجموعه‌داران شیرازی در مراسمی حکم مجموعه‌داری خویش را از دست معاون میراث فرهنگی کشور دریافت کردند.
با وجود چنین رویدادی پس از این‌که فردی در آب‌انبار وکیل به عنوان موزه-گالری آب نمایشگاهی از مجموعه شیرآلات و ابزارهای مرتبط با آب‌رسانی دوره سلجوقی را برگزار کرد این موزه بار دیگر بسته شد.
پس از این بود که طی نامه‌ای از سوی «علی‌اصغر مونسان» معاون رئیس جمهوری و رئیس سازمان میراث فرهنگی، به استاندار فارس اعلام شد که عمارت جبه‌خانه و سیلوی قدیم شیراز جزو آثار ثبت ملی است و در زمره آثار میراث فرهنگی به شمار می‌رود که نیاز به حفظ و نگهداری دارد.
این در حالی است که طی چند سال اخیر، همواره از سیلوی قدیم شیراز به عنوان محل ساخت تالار مرکزی شهر شیراز نام برده می‌شود و در مرحله فونداسیون و ساخت‌و‌ساز قرار دارد.
بلاتکلیفی «عکاسخانه مانی»
از سویی، به محض این‌که بنای تاریخی «عکاسخانه مانی» که در خیابان آیت‌الله طالقانی قرار دارد، به ثبت ملی رسید اقدامی برای مرمت و بازسازی انجام نپذیرفت.
جمهوریت «بانک استقراض»
همچنین ساختمان اسبق بانک استقراضی روسیه همچنان در غبار فراموشی زیر ورق‌های فلز ایرانیت پوشیده شده و متولی آن که اتفاقاً مدعی راه‌اندازی موزه عکاسی شیراز است، با وجود دریافت وام هنوز اقدامی برای مرمت این بنا نکرده
است.
او ادعا می‌کند که پس از مدت‌ها پیگیری، موفق به جلب رضایت مالکان برای در اختیار گرفتن عکاسخانه مانی به مدت ۱۷ سال شده است و امید دارد در آینده‌ای نزدیک علاوه بر راه‌اندازی موزه، از ۸۰ هزار نگاتیو و تجهیزات به‌جای‌مانده همین عکاسخانه رونمایی و عکاسی به سبک قدیم را دوباره احیا کند.
بنای بانک استقراضی روسیه و عکاسخانه مانی، ساختمانی سه‌طبقه و روبه‌روی اداره امور اقتصادی و دارایی فارس، ساختمانی است که سال ۱۲۹۵ احداث شد و تا ۱۳۱۰ بانک بود و بعد از آن به عکاسخانه بدل شد.
عمارت بانک استقراضی روسیه بعدها به دومین عکاسخانه منطقه فارس تبدیل شد؛ جایی که حدود ۸۰ هزار نگاتیو از تصاویر شهروندان سالیان دور شیراز در لابه‌لای آرشیو گرد و خاک گرفته آن وجود دارد؛ نگاتیوهایی که در کنار هزاران شیشه عکس قدیمی از تاریخ مصور فارس بخشی از پیشینه این سرزمین است.
حال که بسیاری از ساختمان‌ها، بناها، مراکز فرهنگی و حتی کتاب‌فروشی‌هایی که اثری تاریخی به شمار می‌روند و نمونه آن کتاب‌فروشی بلادی است که چندی است تعطیل شده، پرسشی که مطرح می‌شود این است که ثبت ملی آثار تاریخی فضیلت است یا بهانه‌ای برای به حال خود رها کردن میراث گذشتگان.
این در حالی است که رئیس کمیسیون فرهنگی شورای شهر شیراز می‌گوید: شورای شهر در بودجه سال جاری شهرداری یک میلیارد و 200 میلیون ریال برای احیای محور زندیه و عرفان اختصاص داده است تا خاطره جمعی شیراز زنده نگه داشته شود.
به گفته «احمد تنوری»، بهتر است که شهرداری شیراز برای حفظ و نگهداری بناهای تاریخی همت کند و در راستای شعار خود که شهر انسان‌محور است، نگاهی هم به حفظ آنچه شهروندان به آن علاقه دارند بکوشد.
یک سال تا پایان مرمت جبه‌خانه باقی است
یکی از نمونه‌های خوبی که می‌توان الگوی حرکت دلسوزانه بخش خصوصی در احیا و مرمت میراث فرهنگی برشمرد بنای تاریخی جبه‌خانه است که در جوار بازار وکیل در مجموعه زندیه قرار دارد و مرمت و بازسازی آن از سال ۱۳۹۵ با همت هیات امنای بازار وکیل و بخش خصوصی آغاز شده است و گفته می‌شود تا یک سال دیگر به‌روی گردشگران بازگشایی خواهد شد.
این بنای تاریخی که به‌تازگی از سوی سازمان میراث فرهنگی کشور ثبت ملی شده، به گواه کارشناسان، سال‌ها پیش به خاطر قرار گرفتن در مجموعه زندیه ثبت ملی با درجه یک بوده است.
بنای جبه‌خانه که سال‌ها در مالکیت یکی از بانک‌های دولتی قرار داشته، توسط بخش خصوصی خریداری شده و بازسازی آن با استفاده از طرح مرمت ۲۰۰ صفحه‌ای در حال انجام است.
مجموعه زندیه شامل چند کاروانسرا، حمام وکیل، بازار وکیل، مسجد، ضراب‌خانه و جبه‌خانه است که دارای حریم است و هر گونه ساخت‌و‌ساز در این محدوده با نظارت میراث فرهنگی باید انجام گیرد و دست بردن در کالبد و الحاقات آن، حتی درخت‌های این محدوده، جرم محسوب می‌شود.
