دست خالی نگهبانان طبیعت

۱۵ میلیون هکتار عرصه طبیعی خراسان جنوبی که 2 میلیون هکتار آن عرصه‌های تحت مدیریت حفاظت محیط ‌زیست است فقط ۵۰ محیط‌بان دارد که اکثریت آنها درگیر مشکلات استخدامی خود هستند. به گزارش مهر، خراسان جنوبی ۱۵ میلیون هکتار عرصه طبیعی دارد که 2 میلیون هکتار از این عرصه‌ها حفاظت‌شده، شکارممنوع و پناهگاه‌های حیات وحش است و به لحاظ نیروی حفاظتی و محیط‌بانی در مضیقه است به طوری که در این عرصه فقط ۵۰ محیط‌بان مشغول حفاظت از ‌زیست‌بوم استان هستند. چند سالی است که در تقویم ایران روز میلاد امام هشتم (ع) روز محیط‌بان نامیده می‌شود. این روز بهانه‌ای برای نشستن پای صحبت کسانی شد که می‌خواهند ضامن حفاظت محیط‌زیست از گزند آسیب باشند. 


سرباز محیط‌زیست

«محمدرضا رجبی» یکی از محیط‌بانان باسابقه خراسان‌ جنوبی با اشاره به این‌که از سال ۸۴ وارد اداره حفاظت محیط‌ زیست شده است، گفت: در ابتدای امر تجربه کافی نداشتم ولی به ‌مرور عاشق محیط ‌زیست شدم. وی بیان کرد: کار کردن در محیط طبیعی و زیستگاه‌های طبیعی به جای اتاق‌های کسل‌کننده یکی از زیبایی‌های کار محیط‌بانی است که در کمتر شغل و حرفه دیگری می‌توان آن را مشاهده کرد. این محیط‌بان خراسان ‌جنوبی ادامه داد: البته این‌که گاه در سرما و یخبندان شدید برای انجام تعهد و مسئولیتی که در قبال حیات وحش پذیرفته‌ایم باید مسافت‌های زیادی را بپیماییم نیز از جمله سختی‌های کار است. رجبی افزود: یک محیط‌بان همچون یک سرباز در حال خدمت همواره گوش به فرمان مسئول یگان مربوطه است تا هرگاه خطری ‌زیست حیات وحش را تهدید ‌کند، مأموریت خود را در این زمینه انجام دهد. 


محیط‌بانی ساعت کار معین ندارد

این محیط‌بان گفت: با توجه به همه این موارد می‌توان گفت کار محیط‌بانی ساعت و زمان مشخص و معینی ندارد و همواره یک محیط‌بان در حال آماده‌باش است. رجبی با اشاره به این‌که در سال‌های اخیر تجهیزات بسیاری برای محیط‌بانان تأمین شده است، افزود: تا زمانی که فرهنگ تعامل با محیط‌ زیست و حیات وحش وجود نداشته باشد مشکلات محیط‌بانان کاهش نمی‌یابد. به یاد دارم روزی که جلیقه‌های ضد گلوله را در تهران تحویل گرفتیم در مسیر برگشت به بیرجند برای استراحت توقف کردیم که در همان لحظه از رسانه ملی خبر توزیع این جلیقه‌ها پخش شد. نکته جالب این است که بلافاصله بعد از بیان خبر توزیع جلیقه‌ها یک نفر که گویا شکارچی غیرمجاز بود بیان کرد جلیقه هم استفاده کنند به جای قلب به مغزشان می‌زنیم! و این جملات یعنی تا فرهنگ نباشد هیچ مشکلی حل نمی‌شود. وی یادآور شد: از طرف دیگر جلیقه‌های ضد گلوله محیط‌بانان هرچند از جلیقه‌های عزیزان نیروی انتظامی سبک‌تر است، اما باز هم قدرت مانور محیط‌بان را کاهش می‌دهد و پوشیدن آن در هوای گرم تابستان مشکل است. این محیط‌بان خراسان جنوبی توضیح داد: وجود اسلحه شکاری در یک خانواده بدون این‌که به مردم درباره حق حیات حیوانات و حفاظت از محیط‌ زیست آموزش صحیح داده شده باشد بی‌شک آسیب‌زاست. 


نگران محیط ‌زیست هستیم

«رضا محمدپور» از دیگر محیط‌بانان خراسان ‌جنوبی نیز به خبرنگار مهر گفت: از سال ۸۷ یعنی حدود ۱۱ سال است که وارد مجموعه محیط ‌زیست و شغل محیط‌بانی شده‌ام. وی با اشاره به این‌که تلخ‌ترین لحظه برای یک محیط‌بان لحظه برخورد او با یک شکارچی متخلف است، خاطرنشان کرد: این تلخی نه به دلیل ترس از دست دادن جان خویش بلکه به دلیل تهدیدی است که علیه طبیعت شده است. «مسعود مستقیم» فرمانده یگان حفاظت محیط‌ زیست خراسان‌ جنوبی نیز درباره سختی‌ها و شیرینی‌های کار محیط‌بانی توضیح داد: چند شب شیفت بودن بسیار سخت است، اما ارزش کار کردن برای حفظ ذخایر ژنتیکی منطقه را دارد. وی یادآور شد: کار در طبیعت به معنای مشاهده جلوه‌های متعددی از قدرت خداوندی و شگفتی‌های طبیعت است. دیدن آن کوکر (نام یک پرنده خاص) که حتی تا مرز در خطر بودن جانش از روی تخم‌هایش بلند نمی‌شود تا آن کبکی که براساس غریزه مادری نهایت تلاشش را برای حفاظت از جوجه‌هایش می‌کند بسیار لذت‌بخش است. 


امید به حل مشکلات محیط‌بانان 

فرمانده یگان حفاظت محیط‌ زیست خراسان‌ جنوبی با اشاره به شهادت و جانباز شدن بسیاری از محیط‌بانان بیان کرد: هفته گذشته قانون حمایت قضایی از حقوق محیط‌بانان به تصویب رسید. این قانون در صورت تأیید نهایی توسط شورای ‌نگهبان تا حد زیادی مشکلاتی را که محیط‌بانان برای استفاده از سلاح داشتند کاهش می‌دهد. مستقیم ادامه داد: در حال حاضر محیط‌بان جز برای استفاده از جان خود نمی‌تواند از سلاح استفاده کند و چون در جدال محیط‌بان و شکارچی شاهدی وجود ندارد اثبات این موضوع در محاکم قضایی بسیار سخت است. وی با اشاره به تحویل ۵۲ قلم تجهیزات حفاظتی به محیط‌بانان خراسان‌جنوبی براساس قرارداد سازمان حفاظت محیط زیست، وزارت دفاع و سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی افزود: در کنار همه این موارد نکته اساسی و مهم این است که روزی به آگاهی و بینشی برسیم که همه اعضای جامعه در برابر حیات وحش و محیط‌زیست احساس مسئولیت کنند. 


بدون ارتقای فرهنگ، جریمه بی‌فایده است

فرمانده یگان حفاظت محیط‌ زیست خراسان ‌جنوبی گفت: باید به روزی برسیم که اعضای یک جامعه بدانند که همه مخلوقات خداوند و کوچک‌ترین موجود زنده نیز یک حریم و حق ‌زیست در محیط دارد. در خراسان ‌جنوبی با توجه به سرانه‌ها باید اکنون ۲۵۰ محیط‌بان فعال داشته باشیم اما تعداد محیط‌بانان فعلی یک‌پنجم این مقدار است. مستقیم با اشاره به جریمه‌های اعمال‌شده برای شکار غیرقانونی توضیح داد: به نظر می‌رسد باید ریشه‌ای در مورد این مساله کار کنیم و بدانیم که اگر نگاه‌ها به موضوع محیط ‌زیست درست نشود، اعمال جریمه‌ها تعداد شکارچیان غیرقانونی را کم نخواهد کرد. 


15 پاسگاه فعال

حسن اکبری، مدیر کل حفاظت محیط‌ زیست خراسان جنوبی، ابراز کرد: کار حفاظت از محیط‌زیست را از طریق ۱۵ پاسگاه محیط‌بانی فعال مدیریت می‌کنیم که در خط مقدم آن ۵۰ محیط‌بان حضور دارند. وی با اشاره به این‌که در خراسان ‌جنوبی باید الان ۲۵۰ محیط‌بان فعال داشته باشیم، اما تعداد محیط‌بانان ما به این عدد نمی‌رسد، گفت: این کمبود را با کمک همکاران محیط‌بانی و همیاران و دوستداران محیط ‌زیست جبران می‌کنیم. مدیر کل حفاظت محیط ‌زیست خراسان‌ جنوبی ادامه داد: از طرف دیگر ۵۰ درصد محیط‌بانان فعلی نیز از نظر وضعیت اقتصادی نیروی رسمی و پیمانی نیستند که این مساله امکان رسیدگی به آنان را کاهش می‌دهد. اکبری با اشاره به تصویب قانون حمایت قضایی از محیط‌بانان در مجلس افزود: با توجه به کم بودن تعداد محیط‌بانان، سختی کار آنان و مسئولیت‌های متعددی که دارند بیش از تغییر این قوانین، تغییر نگاه به حیات وحش و محیط ‌زیست زمینه‌ساز کاهش مشکلات و موجب حفظ ذخایر طبیعی خواهد بود. 


خونی که برای حفاظت از محیط‌زیست ریخته شد

مدیر کل حفاظت محیط ‌زیست خراسان‌ جنوبی با اشاره به شهادت بیش از ۱۲۰ محیط‌بان در کشور گفت: خون این محیط‌بانان بی‌گناه جز برای حفظ محیط طبیعی و ذخایر طبیعی این کشور ریخته نشد و از طرف دیگر بیش از این میزان شکارچی جان خود را از دست دادند. اکبری یادآور شد: همه این موارد تأکید دارد چه برای حفظ جان محیط‌بانان عزیز و چه شکارچیانی که در هر حال هم‌وطن ما هستند باید در زمینه فرهنگ‌سازی و تغییر نگرش‌ها اقدامات بسیاری انجام داد.