کوچ شاغلان از روستا به شهر

تحولات بازار کار در فصل بهار امسال از کاهش چشمگیر و البته غیرمترقبه نرخ بیکاری در کشور حکایت دارد؛ اما بررسی‌های جزئی‌تر نشان می‌دهد در این فصل همه شاخص‌ها به مدد اعداد و ارقام استخراج شده از وضعیت بازار کار شهری ترقی کرده و اوضاع در روستاها چندان مساعد نبوده است.
به گزارش همشهری، نتایج تازه‌ترین طرح آمارگیری از وضعیت نیروی کار کشور نشان می‌دهد که در فصل بهار امسال، باوجود اضافه‌شدن حدود 800هزار نفر به جمعیت 10ساله و بیشتر کشور، جمعیت فعال اقتصادی (اعم از شاغل و بیکار) 0.5درصد، معادل 43هزار و 500نفر کمتر شده است. اتفاقی که برخلاف سنت چند سال اخیر، ورودی بازار کار را منفی کرده و زمینه را برای کاهش تعداد بیکاران فراهم آورده است.

بهبود اشتغال صنعتی
طبق اطلاعات منتشر شده از سوی مرکز آمار ایران، در بهار امسال نرخ بیکاری کل کشور به 10.8درصد رسیده که 1.3درصد نسبت به بهار سال قبل کاهش نشان می‌دهد. در اثر این اتفاق، حدود 364هزار و 789نفر از جمعیت بیکاران کشور کم شده که 43هزار و 497نفر از آنها به‌واسطه کاهش نرخ مشارکت اقتصادی کلاً از بازار کار خارج شده‌اند و 321هزار و 293نفر در سه حوزه صنعت، کشاورزی و خدمات مشغول کار شده‌اند. ازجمله اتفاقات قابل‌توجه در تحولات بازار کار بهار امسال، پیشتازی بخش صنعت در ایجاد اشتغال جدید و جذب شاغلان بوده به‌گونه‌ای که 51.76درصد از کل اشتغال جدید فصل بهار در حوزه صنعت ایجاد شده است. در رتبه دوم، بخش کشاورزی با سهم 35.78درصدی از اشتغال ایجاد شده قرار دارد و در پایان حوزه خدمات با سهم 12.45درصدی از اشتغال جدید قرار گرفته است. از دیگر نکات جالب در بازار کار فصل بهار، افت 0.5درصدی سهم بخش خدمات از بازار کار کشور بوده که باعث شده سهم خدمات از 50.1درصد در بهار97 به 49.6درصد در بهار امسال کاهش پیدا کند. براساس آخرین تغییرات در نقشه بازار کار ایران، بعد از بخش خدمات، بخش صنعت با سهم 31.5درصد در رتبه دوم و بخش کشاورزی با سهم 18.9درصدی از کل اشتغال کشور در رتبه سوم قرار دارد.

اشتغال روستایی آب رفت
در شرایطی که طبق آمارهای رسمی، در بهار امسال بالغ‌بر 800هزار نفر به جمعیت 10ساله و بیشتر در کشور افزوده شده است، جمعیت 10ساله و بیشتر در مناطق روستایی با کاهش حدود 57هزارنفری روبه‌رو بوده و جمعیت فعال اقتصادی روستایی (اعم از شاغل و بیکار) نیز 155هزار نفر کمتر شده است. در این شرایط هرچند نرخ بیکاری در مناطق روستایی با کاهش 55هزار و 700نفر از بیکاران به 7.3درصد رسیده اما همزمان نزدیک به 99هزار نفر از آمار شاغلان مناطق روستایی نیز ناپدید شده است. طبق اعلام مرکز آمار ایران، در فصل بهار امسال در مناطق روستایی کشور 25هزار و 100نفر از شاغلان بخش کشاورزی، 16هزار و 400نفر از شاغلان بخش صنعت و 57هزار و 300نفر از شاغلان بخش خدمات کاسته شده است.

افزایش 3.9درصدی سهم فارغ‌التحصیلان از جمعیت بیکاران
در بهار امسال نرخ بیکاری جمعیت فارغ‌التحصیلان آموزش عالی در کشور با افت 1.2درصدی به 16.6درصد رسیده است اما همچنان بررسی‌ها نشان می‌دهد در این فصل 40.3درصد، یعنی حدود یک‌میلیون و 192هزار نفر از کل بیکاران کشور فارغ‌التحصیلان دانشگاهی بوده‌اند که رقم قابل‌توجهی است. کارشناسان بارها عدم‌تناسب میان آموخته‌های نظام آموزش عالی با نیاز بازار کار را عامل اصلی جذب نشدن تحصیلکرده‌ها به بازار کار کشور عنوان کرده‌اند. به گزارش همشهری در فصل بهار امسال نرخ بیکاری جمعیت جوانان 15تا 24ساله کشور 26.5درصد و نرخ بیکاری جوانان 15تا 29ساله 23.7درصد برآورد شده که هرچند نسبت به فصل بهار پارسال با کاهش 1.8درصدی مواجه بوده اما همچنان رقم بالایی محسوب می‌شود.

اشتغال زنان کمتر شد
در فصل بهار امسال هرچند نرخ بیکاری زنان کشور با کاهش 1.9درصدی مواجه شده و 137هزار و 705نفر از جمعیت بانوان بیکار کاسته شده است اما همزمان 32هزار و 416نفر از بانوان شاغل نیز از بازار کار خارج شده‌اند و درمجموع 170هزار و 121نفر از زنان کشور از حضور در فعالیت‌های اقتصادی انصراف داده‌اند. این در حالی است که در آمارهای مربوط به مردان، 353هزار 709نفر از مردان موفق به اشتغال شده‌اند که 126هزار و 624نفر از آنها در فصل بهار به جمعیت فعال مرد افزوده شده بودند و 227هزار و 84نفر از آنها از جمعیت بیکار کشور خط خورده‌اند.

آمارسازی یا آمارگیری
اگر آمارهای منتشر شده از وضعیت بازار کار در سال‌های اخیر را که همواره بر رشد جمعیت بیکاران دلالت داشته است ملاک بررسی آمارهای فصل بهار امسال بدانیم، احتمال آمارسازی تقویت می‌شود آن‌هم در شرایطی که از یک‌سو فعالیت بنگاه‌های اقتصادی با چالش‌های جدی مواجه شده و ظرفیت اشتغال جدید وجود ندارد و از سوی دیگر به‌واسطه تنگنای معیشتی افراد بیشتری محتاج ورود به بازار کار هستند. بر این اساس در فصل بهار امسال انتظار می‌رفت نرخ مشارکت اقتصادی کشور افزایشی باشد و حتی با فرض ایجاد اشتغال جدید در بنگاه‌های اقتصادی، نرخ بیکاری کاهش پیدا نکند. نکته دیگری که می‌تواند یک ایراد اساسی در آمار بیکاری مرکز آمار تلقی شود، تایپی بودن جداول آن است که باعث شده از یک‌سو منجر به بروز اشتباهات فاحش در اعداد و ارقام شده و از سوی دیگر تناسب برخی از آمارها را به هم ریخته است. بارزترین اشتباه جداول آماری این گزارش، مربوط به نرخ بیکاری مردان در فصل بهار امسال است که به‌جای 9.2درصد، 902درصد تایپ شده و به همین واسطه، رشد نرخ بیکاری مردان در این فصل 891.7درصد ثبت شده است.

  نرخ بیکاری در 12 استان رشد کرد
بررسی آمارهای منتشر شده از تحولات بازار کار کشور در بهار امسال نشان می‌دهد در نخستین فصل امسال نرخ بیکاری در 19استان کاهشی بوده اما همزمان نرخ بیکاری در 12 استان کشور شامل آذربایجان شرقی، اردبیل، خراسان جنوبی، خوزستان، زنجان، سمنان، قم، کرمان، گلستان، لرستان، مازندران و هرمزگان رشد کرده است. براساس آمارها فصل بهار امسال بیشترین نرخ بیکاری معادل 16.7درصد به استان چهارمحال و بختیاری تعلق داشته و حتی کاهش 6.1درصدی نرخ بیکاری در بهار امسال نسبت به سال قبل نیز نتوانسته است وضعیت بیکاری این استان را به نرخ میانگین کشور نزدیک کند. در مقابل استان ‌همدان با نرخ بیکاری 6.1درصدی بهترین وضعیت را در بازار کار تجربه کرده و نسبت به بهار 97با کاهش 2.1درصدی نرخ بیکاری مواجه شده است.