یادداشت
سایه تهدید زباله‌ها همچنان بر سر هیرکان
گلبهار کیامنش | خبرنگار
روزگار تلخ هیرکان از50 سال پیش آغاز شد.جنگلی که، سرماهای سخت و تندآب‌های ویرانگر را میلیون‌ها سال تاب آورده بود ، ناگهان دربرابرهجوم زباله‌ها،به نفس تنگی و روزمرگی دچارآمد.
انباشت میلیون‌ها تن زباله درقلب این جنگل‌ها و شیرابه‌های که به اعماق خاک وآب فرو می‌روند، سمومی رادرعمق وسطح این مناطق پراکنده است که امکان تنفس را برای هیرکان باستانی ، سخت و سخت‌ترکرده است.
گفته می‌شود روزانه پنج ونیم‌میلیون‌تن زباله درگستره ای به طول 800کیلومتر ازسوی هشت میلیون ساکن این مناطق تولید می‌شود.درحالی که تولید هرزباله بمبی است که حیات وزندگی درختان را نشانه رفته است و این رویداد،سال‌های سال است که بی وقفه ادامه یافته است.
کاهش اخلاق زیستی برخی ازشهروندان وفقدان ساختارهای که توجه و ضرورت دفن زباله را به تکلیف و الزام زندگی شهری وروستایی تبدیل کند، سایه‌ای از تهدید در نزدیکی هردرخت نشانده است.
اسفبارترآنکه دربیشترشهرهای شمالی، محل دفن استاندارد پسماندها اساسا پیش‌بینی نشده است. ادامه این وضعیت به انباشت وسیع پسماندها درپای هر درختی درگوشه وکنار شهرها روستا ها انجامیده است. برای نمونه 27 نقطه استان مازندران محل انباشت پسماند پیش‌بینی شده است که هیچ یک ازآنها اصولی نیست.
درحالی‌که انباشت غیراصولی زباله‌ها ،صدمات بسیاری برای محیط زیست ولاجرم درختان جنگلی به همراه داشته است. به طوری هم‌اکنون حجم آلودگی‌ها درسواحل ورودخانه‌های این منطقه کاملا مشهود است. مهم‌تر آنکه این پسماندها به منابع آبی،اعم ازسطحی و زیر زمینی نیزسرایت کرده‌اند.
گفته می‌شود درمازندران روزانه نزدیک3150 تن زباله تولید می‌شود که 1145 تن این زباله‌ها فقط ازسوی روستاییان منطقه تولید می‌شود. درواقع شهرهای این استان روزانه 2 هزارتن پسماند درگوشه و کنار شهرقرار می‌دهند. رقم تولید زباله درگیلان معادل 2 هزار تن در روز برآورد شده است.
هر چند که روزانه یک هزار تن زباله در گوشه و کنار گلستان تولید می‌شود. اما باید دانست که تولید پسماند، به خودی خود،مشکل نیست. بلکه نبود سایت‌های استاندارد بازیافت و امحای علمی زباله‌ها،این دور ریزهای بشری را به تهدیدی موثربرای محیط زیست تبدیل کرده است.
ازسوی دیگرگفته می‌شود که ازهر تن زباله حدود ۵۰۰ لیتر شیرابه بیرون می‌آید. در این صورت با توجه به حجم وسیع پسماندهای که روزانه در استان‌های شمالی پراکنده و یا دفن می‌شود، می‌توان برآورد کردکه آب ، خاک و جنگل‌های 3 استان شمالی با چه میزان خطر و تهدید روبرو هستند.
برای نمونه روزانه 753 هزار لیتر شیرابه زباله‌ای فقط در مازندران، از زباله‌ها جریان می‌یابد و پس از گذر از آب و خاک، به سوی ریشه‌ها و منافذ تنفسی جنگل‌های هیرکانی سرازیر می‌شود. جریان مداوم این شیرابه‌ها در سال‌های گذشته به مرگ فاجعه‌آمیز ماهیان بسیاری انجامیده است.
حتی شیرابه‌های یاد شده در برخی موارد به انسداد شبکه‌های تولید ماهی‌های خاویاری انجامیده است. درحالی که تولید خاویار در این استان ، یکی از منابع مهم درآمدی به شمار می‌آید.
با این وجود خبر خوش این است که هیرکانی به ثبت جهانی رسیده است. اما این رویداد،آیا به پاکیزکی مجاری تنفسی این جنگل‌های باستانی در روزهای نزدیک خواهد انجامید؟...
