استخراج بیت‌کوین از جیب مازندرانی‌ها

اشکان جهان‌آرای | ساری-خبرنگار


مصرف بالای برق آن هم در فصل گرم سال معمولا باعث قطعی یا افت فشار می‌شود. این موضوع به‌ویژه در استان‌های گرمسیر و مناطق معتدل و مرطوب به دلیل استفاده از وسایل سرمایشی بیشتر رخ می‌دهد.

 مازندران یکی از همین استان‌هاست که سالانه به دلیل افزایش تعداد وسایل سرمایشی در آن رکورد استانی مصرف برق شکسته می‌شود. هر سال مسئولان اعلام می‌کنند که صرفه‌جویی در مصرف برق مشترکان خانگی و صنعتی می‌تواند به حل این مشکل کمک کند، اما امسال برق در این استان مانند بسیاری از مناطق دیگر کشور توسط برخی سودجویان به صورت غیرقانونی برای نوعی فعالیت اقتصادی مجازی مورد استفاده قرار می‌گیرد که گفته می‌شود به شکل عجیبی مصرف برق را افزایش می‌دهد. 

 استخراج ارز رمزنگاری شده یا ارز مجازی که در دنیا به نام بیت‌کوین معروف است، در حال حاضر یکی از پرمصرف‌ترین فعالیت‌ها دنیاست. 

خبرگزاری رویترز جمعه گذشته اعلام کرد که طبق بررسی‌های دانشگاه کمبریج مصرف سالانه برق شبکه بیت‌کوین به بیش از 1/64تریلیون وات ساعت رسیده که بیشتر از مصرف برق یک سال کشور سوئیس است.

 بیت‌کوین در چند سال اخیر به عنوان ارز مجازی در برخی فعالیت‌های اقتصادی مورد استفاده قرار گرفته است.


مزارع بیت‌کوین

استخراج بیت‌کوین به دلیل روشن بودن دائم ماینرها یا همان دستگاه‌های استخراج بیت‌کوین برای یافتن رمزهای بیت‌کوین به برق صنعتی نیاز دارد. دائم روشن ماندن ماینرها باعث بالا رفتن دمای این دستگاه‌ها می‌شود، به همین دلیل فن‌هایی برای خنک کردن دستگاه‌ها روی آنها وجود دارد.

 علاوه بر آن باید دمای محیط فعالیت نیز با دستگاه‌های سرمایشی پایش شود. به همین دلیل معمولا مناطق سردسیر بیشتر برای نصب این دستگاه‌ها انتخاب می‌شوند. 

ضمن این‌که برای نصب ماینرها به دلیل به صرفه بودن نصب تعداد بالای این دستگاه‌ها و نیاز به برق فشار قوی، مکان‌هایی مناسب‌تر هستند که از برق یارانه‌ای و فشار قوی استفاده می‌کنند.

 این موضوع سبب شده که برخی فعالان حوزه پول الکترونیک برای استخراج ارزهای رمزنگاری شده مجازی، به سمت استفاده از برق صنایع، اماکن عمومی و حتی ادارات روی بیاورند یا اقدام به سرقت برق کنند. 

طبق اعلام «همایون حائری» معاون برق و انرژی وزیر نیرو، معدنکاران بیت‌کوین در ایران حتی از برق مساجد که رایگان است نیز سوءاستفاده کرده‌اند. افزایش فعالیت در این زمینه نیز سبب شده که میزان مصرف برق در ایران طی چند ماه اخیر به شکل قابل توجهی افزایش یابد.

 طبق آمارهای رسمی و برخی برآوردها تولید هر واحد بیت‌کوین یا به عبارت بهتر استخراج آن، به اندازه مصرف برق 24 سال یک خانه برق مصرف می‌کند. 

«مصطفی رجبی مشهدی» سخنگوی صنعت برق کشور نیز از برآورد مصرف روزانه 500 مگاوات برق توسط مجموعه‌های استخراج بیت‌کوین در ایران خبر داد که معادل برق تولیدی یک نیروگاه سیکل‌ ترکیبی بزرگ است. 

این افراد با استفاده از برق یارانه‌ای در واحدهای صنعتی، عمومی یا خدماتی و اداری، به ازای هر کیلووات ‌ساعت برق مصرفی بین 70 تا 80 تومان می‌پردازند و استخراج هر واحد بیت‌کوین برای آنها حدود 100 میلیون تومان درآمد دارد. 

گسترش این فعالیت‌ها سبب شده وزارت نیرو به فکر در نظر گرفتن تعرفه مستقل برای واحدهای استخراج بیت‌کوین باشد.


سودجویان ارز دیجیتال در مازندران

چندی پیش مدیرعامل شرکت توزیع برق مازندران از کشف 19 مورد استخراج بیت‌کوین در مازندران خبر داد که نشان می‌دهد سوءاستفاده‌ها از برق یارانه‌ای در مازندران برای استخراج ارز مجازی نیز آغاز شده است. 

به گفته «رضا غفاری» برق این اماکن قطع شده و از روز غیرعادی شدن مصرف برق، با تعرفه سایر مصارف محاسبه می‌شود. 

ضمن این‌که برق این واحدها تا تعیین تکلیف از سوی وزارت نیرو و شرکت توانیر حتی پس از پرداخت بدهی محاسبه شده با تعرفه سایر مصارف نیز وصل نخواهد شد.

مدیرعامل شرکت توزیع برق مازندران در گفت‌وگو با همشهری با بیان این‌که تنها راه شناسایی فعلا مشاهده نمودار مصرف مشترکان است، گفت: جز از روی پایش نمودار مصرف یا مشاهده عینی و گزارش مردمی نمی‌توان به محل نصب ماینرها دسترسی پیدا کرد. 

امسال پس از مقایسه میزان برق مصرفی واحدهای صنعتی مازندران در 3 ماه نخست سال نسبت به مدت مشابه سال گذشته به این موضوع مشکوک شدیم.

غفاری اظهار کرد: طبق روال مرسوم برای پایش میزان مصرف، از معاونت امور مشترکان شرکت خواستم که آمار مقایسه‌ای مصرف برق مشترکان صنعتی این شرکت در بهار امسال نسبت به بهار سال گذشته را استخراج کند. در آمار با افزایش 3.5 درصدی مصرف برق در این مشترکان مواجه شدیم که غیرعادی به نظر می‌رسید. 

این مسئول ادامه داد: با بررسی نمودار مصرف مشخص شد که میزان برق مصرفی برخی مشترکان به صورت جهشی افزایش یافته است.

 با توجه به مطرح بودن موضوع در کشور به استخراج بیت‌کوین در این واحدها مشکوک شدیم و همکاران را به این واحدها اعزام کردیم. 

پس از مراجعه مشخص شد که مدت‌هاست این واحدهای صنعتی تعطیل هستند و فعالیتی ندارند، اما از فضا و برقشان که مشمول یارانه صنعتی یا مصارف خدماتی دیگر می‌شد برای استخراج بیت‌کوین استفاده می‌شود.


صدای عجیب ماینرها

عفاری اظهار کرد: بیرون از محوطه این واحدها صدای فعالیت ماینرها کاملا به گوش می‌رسید و اثبات شد که در این واحدها دستگاه‌های استخراج بیت‌کوین نصب شده است. 

بلافاصله برق این واحدها قطع شد و از روز تغییر میزان مصرف، برقشان با تعرفه سایر مصارف یعنی هر کیلووات 280 تومان محاسبه می‌شود. 

این مسئول یکی از چالش‌های موجود در مسیر شناسایی این واحدها را جمع کردن دستگاه‌ها پیش از ورود برای بازرسی عنوان کرد و گفت: اقدامات شرکت برق سبب شده که فعالان و سودجویان استخراج ارز الکترونیک به فکر تغییر مقطعی محل نصب ماینرها بیفتند. 

به همین دلیل گاهی ممکن است هنگام مراجعه به واحدهایی که مشخص شده مصرف بالایی دارند و به آنها مشکوک می‌شویم، با شرایط عادی مواجه شویم. 

یعنی ممکن است فرد ماینرها را از یک اشتراک صنعتی، خدماتی، کشاورزی، عمومی یا هر نوع اشتراک یارانه‌ای در یک نقطه از استان، به شهر یا استانی دیگر منتقل کند. بنابراین در شناسایی این فعالیت‌ها به کمک مردم در سراسر استان نیاز داریم.


قطع برق در صورت کسب اطلاع دقیق

مدیرعامل شرکت توزیع برق مازندران با بیان این‌که تا یقین پیدا کردن از فعالیت و نصب ماینر در واحدها نمی‌توانیم برقشان را قطع کنیم، تصریح کرد: از همه شهروندان می‌خواهیم در صورتی که صدای متفاوتی از برخی واحدهای صنعتی یا مجموعه‌های دیگر شنیدند، موضوع را بلافاصله به شماره 121 اتفاقات برق اطلاع دهند تا همکاران ما برای رصد و بازدید اقدام کنند. 

این مقام مسئول گفت: اهمیت ورود شهروندان به این دلیل است که فعالیت این دستگاه‌ها سبب افزایش شدید مصرف برق و افزایش خاموشی‌ها می‌شود. 

ضمن این‌که به دلیل یارانه‌ای بودن برق این اماکن، در واقع بخش مهمی از هزینه برق توسط دولت پرداخت می‌شود که در اصل پول مردم است.

غفاری در مورد 19 واحد کشف شده و وضعیت کنونی آنها بیان کرد: با توجه به این‌که مشترکان این واحدها خارج از تعهدشان عمل کردند، جریمه می‌شوند و تمام برق مصرفی‌شان با تعرفه سایر مصارف محاسبه و دریافت می‌شود. 

ضمن این‌که فعلا برای نصب مجدد برق این واحدها مجاز نیستیم. شرکت توانیر در حال تعیین سازوکاری برای تعیین تکلیف این واحدهاست و پس از آن با دستور مقامات برق واحدها وصل خواهد شد.


احتمالات

طبق گفته‌های «رضا غفاری» مدیرعامل شرکت توزیع برق مازندران با توجه به این‌که واحدهای زیادی از بخش صنعت مازندران طی سال‌های اخیر به سمت تعطیلی یا کاهش نیرو حرکت کردند و بیش از 50 درصد ظرفیت صنایع مازندران خاموش است، احتمال این‌که از برق این واحدها برای استخراج بیت‌کوین استفاده شود، زیاد است. 

ضمن این‌که مناطق کوهستانی مازندران به دلیل دمای پایین‌تر و دور بودن از مناطق پرجمعیت می‌توانند اماکن مناسبی برای استفاده از برق یارانه‌ای باشند. 

این موضوع می‌طلبد نظارت و پایش میزان مصرف این اماکن و همچنین حساسیت جوامع محلی به حضور معدنکاران بیت‌کوین بیشتر شود. 

 

نخستین پول الکترونیکی 

 

نخستین پول الکترونیکی سال 2009 در ژاپن تولید شد و با توجه به این‌که مالیاتی به آن تعلق نمی‌گرفت و مالکیت دارنده نیز در هیچ جایی مشخص و ثبت نمی‌شد، به سرعت مورد استقبال قرار گرفت. 

این پول به دلیل این‌که قابلیت ردیابی ندارد، برای بسیاری از فعالیت‌های غیرقانونی مانند پولشویی و انتقال غیرقانونی مورد استفاده قرار می‌گیرد. امروز در دنیا بیش از 2 هزار و 500 نوع ارز الکترونیک وجود دارد که فقط تعدادی از آنها ارزش و اعتبار قابل توجهی دارند. 

بیت‌کوین معروف‌ترین و پرطرفدارترین این ارزهاست که البته از آن به عنوان ارزِ در حال پیر شدن یاد می‌شود. ارزهای الکترونیکی از رمزهایی عددی تشکیل شده‌اند که توسط دستگاه‌های الکترونیکی مختلف قابلیت استخراج دارند. 


بیت‌کوین که ارز الکترونیک پرطرفدار دنیا شناخته می‌شود، تا 21 میلیون واحد قابلیت استخراج دارد و گفته می‌شود به دلیل محدود بودن الگوریتم‌های طراحی شده برای تولید بیت‌کوین، حداکثر امکان استخراج 21 میلیون بیت‌کوین وجود دارد. 

ضمن این‌که تاکنون حدود 75 درصد بیت‌کوین‌های ممکن استخراج شده و به جریان افتاده است. 

به دستگاه‌های استخراج بیت‌کوین یا سایر ارزهای الکترونیکی ماینر گفته می‌شود که در چند سال اخیر کوچک‌تر و سریع‌تر شده‌اند. این دستگاه‌ها دائم در حال فعالیت هستند تا رمزهای جدید ارز الکترونیکی را استخراج کنند.

 این عملیات با توجه به وجود میلیون‌ها احتمال ممکن است گاهی برای پیدا کردن هر یک واحد ارز مجازی چند هفته نیز طول بکشد، اما در مقابل، قیمت هر واحد بیت‌کوین حدود 10 هزار دلار برآورد می‌شود که بخشی از آن در اختیار فرد استخراج‌کننده قرار می‌گیرد. 

حجم بالای فعالیت در دنیا برای استخراج ارزهای مجازی سبب شده که استخراج این ارزها روز به روز دشوارتر شود. به همین دلیل نصب یک دستگاه ماینر نمی‌تواند چندان مقرون‌ به‌ صرفه باشد و فعالان استخراج ارز مجازی اقدام به خرید شخصی یا مشارکتی چندین ماینر می‌کنند و با اجاره یک سوله در اصطلاح مزرعه ارز مجازی ایجاد می‌کنند تا احتمال یافتن ارزهای مجازی بالاتر برود.

 پایین بودن قیمت انرژی در ایران و به‌ویژه استفاده از برق یارانه‌ای در بسیاری از واحدهای صنعتی، همگانی و خدماتی سبب شده که در یکی، 2 سال اخیر این فعالیت در کشورمان بیشتر شود. نکته قابل توجه این‌ است که بیشتر این دستگاه‌ها از چین وارد می‌شوند.