استارتاپ
نیازهای استارتاپی برای آسان‌کردن اجاره خانه
مقام‌های وزارت راه از تلاش برای کمک گرفتن از استارتاپ‌ها جهت سامان دادن به بازار رهن و اجاره خانه گفته‌اند. کارشناسان حوزه استارتاپ در گفت‌وگو با همشهری جزئیات ورود کسب‌وکارهای نوپا به حوزه مسکن را بررسی کرده‌اند
اشکان خسروپور/خبر‌نگار
اخیرا و در پی نابسامانی‌های بازار مسکن به‌ویژه برای رهن و اجاره وزارت راه اعلام کرده، چشم‌به راه استارتاپ‌هاست تا بتوانند با حضورشان این بازار را ترمیم کنند. محمد اسلامی، وزیر راه و شهرسازی به تازگی اعلام کرد که مذاکرات اولیه برای فعالیت استارتاپ معاملات مسکن با معاونت علمی ریاست جمهوری و وزارت ارتباطات با هدف برقراری ارتباط مناسب میان مالک و مستأجر صورت گرفته است. عباس فرهادیه، مدیرکل اقتصاد مسکن وزارت راه و شهرسازی هم اخیرا از ورود استارتاپ‌ها به حوزه مسکن گفته و اعلام کرده: «از استارتاپ‌ها خواسته‌ایم که در 5حوزه این موضوع ورود جدی داشته باشند.» این 5 حوزه مشارکت در ساخت مسکن، پیش‌خرید مسکن، خرید، فروش، رهن، اجاره و درنهایت نظام اجاره‌داری مسکن، حوزه‌هایی هستند که فرهادیه گفته استارتاپ‌ها قرار است در آنها نقش ایفا کنند. مدتی است خیلی از مسئولان، به‌خصوص در بخش دولتی استارتاپ‌ها را در حد قهرمانان شگفت‌انگیز و افسانه‌ای نگاه می‌کنند. استارتاپ‌ها می‌توانند خیلی از مشکلات را با راه‌حل نوآورانه حل کنند و زندگی را برای مردم آسان‌تر کنند اما این ماجرا نیاز به مجموعه‌ای از زیرساخت‌ها و قوانین دارد.
در یک آگهی مسکن در فرانسه، به جز قیمت مسکن، مشخصات ملک مثل تعداد اتاق‌‌ها، میزان مالیات، شارژ ماهانه، مالیات بر خرید، مراکز مهم نزدیک، چشم‌انداز خانه، بازدهی انرژی و... درج شده است.
سرگیجه استارتاپ‌ها
گیج شدن استارتاپ‌ها در بازار باعث شده عملا خیلی از همین سامانه‌های فعلی هم توانایی انجام کار نداشته باشند. دستورالعمل‌های گوناگون، مجوزهای فراوان و دست‌اندازهای قانونی و مداوم باعث گیج شدن استارتاپ‌ها می‌شود. در موردی مشابه، مدتی پیش استارتاپ‌های حوزه آگهی از قرار دادن قیمت‌هایشان منع شده بودند. از طرفی، مشاورین املاک آنلاین که نقشه سه‌بعدی مسکن را ارائه می‌دادند و بخشی از هزینه‌های بنگاه‌داری سنتی را حذف می‌کردند، به‌خاطر مشکلاتی که برای حریم خصوصی پیش می‌آوردند، بدون ارائه راهکار جایگزین دچار مشکلات جدی برای ادامه کار شدند. عطا خلیقی می‌گوید: «از طرفی بعضی‌ها می‌گویند استارتاپ‌ها باید کمک کنند اما از آن‌طرف برخی دیگر می‌گویند که اینها اشتباه می‌کنند و حق کار ندارند. این برخورد دوگانه اکوسیستم در هر حوزه‌ای را گیج کرده است.»
نقش مهم در اطلاع‌رسانی
بنابر آن‌چیزی که اعلام شده، استارتاپ‌ها قرار است در حوزه‌های بزرگ مرتبط با مسکن وارد شوند تا بتوانند روی قیمت و شرایط تأثیر بگذارند. اما همین میدان دادن هم اگر بی‌محابا باشد، تأثیرش را از دست می‌دهد. خلیقی تأکید می‌کند: «وقتی همه کارها به یک گروه و سیستم سپرده شود، عملا آن سیستم ذی‌نفع محسوب شده و بازار را به شیوه خودش به‌دست می‌گیرد. در نهایت ممکن است همین ذینفع‌ها بازار را دچار التهاب کنند. مشکل قیمت از سمت دیگری باید درست شده و رقابتی که بین استارتاپ‌ها شکل می‌گیرد، صرفا در زمینه بازاریابی و جذب مشتری بیشتر باشد.» برای جذب مشتری بیشتر، استارتاپ‌ها و سامانه‌های آنلاین مرتبط با بازار مسکن در جهان، آگهی‌هایی با جزئیات فراوان منتشر می‌کنند. با این حساب، آگاهی‌رسانی به خریدار باعث می‌شود عملا امکان کلاهبرداری یا قیمت‌گذاری غیرمنصفانه گرفته شود. در این آگهی‌ها، به جز قیمت مسکن، مشخصات ملک مثل تعداد اتاق‌‌ها، میزان مالیات، شارژ ماهانه، مالیات بر خرید، مراکز مهم نزدیک، چشم‌انداز خانه و... نیز درج می‌شود. در بعضی آگهی‌ها شرایط محلی مثل شلوغ و خلوت بودن محله، احتمال حضور فستیوال‌های هفتگی و ماهانه و شلوغی‌های احتمالی نیز به مشتری گفته می‌شود. این در حالی است که استارتاپ‌های حوزه آگهی برای درج اطلاعات ساده‌ای مثل قیمت مسکن یا اجاره با چالش‌هایی مواجه شده‌اند چون اعتقاد بر این است که این قیمت‌ها می‌تواند روی بازار تأثیر بگذارد.
نیاز به زیرساخت قانونی
فارغ از اینکه قیمت‌ها در چه پلتفرم آنلاینی ارائه شود، هنوز کانال نهایی تأییدشده‌ای که قیمت در آن تعیین می‌شود، بازار آفلاین و سنتی است. با این حساب، حتی اگر قیمت در سایت‌های آگهی‌دهنده ارائه نشود یا قیمت منصفانه‌ای در آنها درج شده باشد، خریدار در زمان حضور در آژانس املاک یا دفترخانه می‌تواند بهای بیشتری را طلب کند. عطا خلیقی، مشاور سازمان فناوری اطلاعات ایران در گفت‌وگو با همشهری، به تجربه‌های موفق کشورهای دیگر اشاره می‌کند: «در کانادا یک سایت دولتی قیمت‌ها را ثبت می‌کند و اطلاعاتش را به رایگان در اختیار دیگران می‌گذارد تا بتوانند سرویس‌هایشان را پیاده کنند. هرکس بخواهد خدمات استارتاپی ارائه کند باید داده‌هایش را از روی آن سایت بردارد.
در نهایت، رقابت بر سر نوع بازاریابی است.جایی که قرارداد را ثبت می‌کند، باید اطلاعاتش را در این مرکز قانونی ثبت کند. هر معامله‌ای که در این سامانه نباشد، قانونی نیست. در این شیوه قیمت‌ها ثابت و کنترل شده است.» او با انتقاد از نگاهی که هم‌اکنون به استارتاپ‌ها وجود دارد، می‌گوید: «اینکه فرض کنیم در بازار خراب و آشفته، یک سوپرمن به نام استارتاپ قرار است همه مشکلات دولت را حل کند، فکر بعیدی است. از طرفی، نگاه به استارتاپ‌ها باید تصحیح شود.
تجربه نشان داده، کمک کردن استارتاپ‌ها به دولت، از نظر بسیاری از مسئولان به‌معنای این است که یک شرکت باید وجود داشته باشد که به حرف دولت گوش کرده و دستورالعمل‌هایش را اجرا کند. درحالی‌که اولا استارتاپ‌ها دولتی‌محور نیستند و دوما، خودشان راه‌حل ارائه می‌کنند؛ به‌عبارتی، اجرا‌کننده راه‌حل دیگران نیستند.»
Mofang چین
این استارتاپ آپارتمان‌های تازه‌تعمیر شده را برای فروش عرضه می‌کند؛ خانه‌هایی ارزان‌تر که مشتری‌های خاص خودشان را دارند.
Open Door آمریکا
تمام فرآیندهای قانونی مربوط به خرید مسکن در این سامانه جمع شده‌اند؛ سیستمی که باعث می‌شود کارهای اداری مربوط به خرید مسکن در چند روز به سرانجام برسند.
Xiaozho چین
یک پلتفرم آنلاین که صاحبخانه و مستأجران را به هم متصل می‌کند تا درباره مشخصات خانه، قیمت و... با هم بحث کرده و توافق کنند.
در همینه زمینه :
