هر شهروند، یک درخت

مهدی بیات | عکاس:

صبح روزی که از شب قبلش بارش سنگین برف شهر تهران را فراگرفت، شهردار تهران در توییتی از جوانان شهر خواست که هر فرد دست‌کم برف درختان مقابل خانه، مغازه و یا خیابان‌های محل زندگی خود را بتکاند. همان روز این موضوع به سوژه صفحات مختلف در شبکه‌های مجازی تبدیل شد و توییت برفی شهردار تهران به سرعت در فضای مجازی بازنشر پیدا کرد و هشتک‌هایی نیز برای آن درست شد که با استقبال تهرانی‌ها همراه بود و بسیاری را با شور و نشاط با این کمپین همراه کرد. البته برخی نیز به نقد و طنزپردازی پرداختند، تا جایی که یکی از نمایندگان سرشناس تهران در مجلس هم به عملکرد شهردار و مجموعه تحت مدیریتش در شب برفی انتقاد کرد. در نگاه اول شاید اینطور به‌نظر برسد که آقای شهردار، سعی داشته بار مسئولیت را از روی شانه‌های خود و همکارانش برداشته و وظایف ذاتی سازمان شهرداری در قبال درختان و فضاهای سبز را به شهروندان تحمیل کند.

آن روز برفی اگر از خانه بیرون رفته باشیم دست‌کم با چند مورد از فرو افتادن درختان در خیابان‌ها و معابر، به‌دلیل بار سنگین برف روی تنه و شاخه‌هایشان مواجه و متاثر شده‌ایم. درنظر بگیرید درختی را که دست‌کم ۲۰ سال و یا بیشتر از عمر آن می‌گذرد و تا دیروز حین گذر از کوچه و خیابان آن را استوار و پابرجا دیده‌ایم، فردا روزی سقوط کرده و از بین برود؛ این موضوع تصورش هم دردناک است و همین نشان از اهمیت پیام و درخواست شهردار تهران دارد. در حقیقت این درخواست بیشتر یک اقدام عاجل برای نجات درختان شهر به‌عنوان مهم‌ترین و شاید تنها سرمایه زیست‌محیطی تهران از خطر سقوط به‌دلیل سنگینی برف بوده تا شانه خالی کردن شهردار و شهرداری از زیر بار مسئولیت.

وسعت ابر شهر تهران و در نتیجه گستردگی کار و کم بودن تعداد نیروی انسانی مورد نیاز برای این مهم در شهرداری، سبب شد تا نجفی نهایتا مردم تهران یعنی صاحبان اصلی شهر را برای نجات ساکنان سبز شهر به استمداد بطلبد. مگر نه آنکه هر انسان یک درخت، آرمان زیست‌محیطی ماست. ممکن است این پرسش در ذهن ما شکل بگیرد که چرا از آن همه مشکل که برف سنگین برای تهران به‌وجود آورده شهردار فقط درختان را مورد توجه قرار داده است؟ واقعیت این است که از بین تمامی مواردی که شهرداری متولی نگهداشت آنهاست تنها درختان با آسیب جدی و غیرقابل جبران مواجه بودند که درصورت شکستن و سقوط بازگشت دوباره به حیات برایشان امکان پذیر نبود، دیگر این که حتی ممکن بود سقوط درختان جان عابران را نیز به مخاطره بیندازد و یا موجب وارد آمدن خسارت به‌خودروهای شهروندان شود. البته در برخی کشورها قوانینی وجود دارد که به موجب آنها شهروندان ملزم به نگهداری، مراقبت و نظافت محیط پیرامون خانه و محل کسب خود هستند.

نجفی با شعار و رویکرد «شهر انسان محور» پا به عرصه مدیریت شهری گذاشت. از توییت برفی‌اش می‌توان اینطور فهمید که او انسان را در هر 2حیطه؛ فعالیت‌های شهرداری در شهر و تعامل شهرداری با شهروندان محور اصلی می‌داند، یعنی هم لحاظ کردن شرایط متفاوت انسان‌ها (شهروندان) در اقدامات عمرانی و زیر بنایی شهرداری و هم دخیل کردن آنها در اداره و پیشبرد امور شهر.

چه آنکه به محض ورود به شهرداری تهران از بی‌توجهی به وضعیت افراد دارای شرایط خاص (معلولان و نابینایان) و لحاظ نکردن شرایط آنان در معماری شهری و اقدمات عمرانی شهرداری تهران در دوره گذشته، انتقاد کرده بود. این پیام نجفی در حقیقت تعامل بین شهرداری و شهروندان در مقوله مدیریت شهری و سهیم کردن شهروندان در اداره امور شهر است که پیش‌تر آن را در ایستگاه‌های مترو به رأی گذاشته بود.

اتفاقا نجفی با این توییت نشان داد که برخلاف سلف پیشین خود برای اداره شهر به نگاه از بالا و «همه با من» اعتقاد ندارد و حل مشکلات شهر را در مشارکت گسترده ساکنان آن و به تعبیری «همه با هم» می‌داند. بنابراین تنها داشته ارزشمند نجفی برای مدیریت ابر شهر تهران می‌تواند افزایش انگیزه مشارکت شهروندان باشد. از این‌رو است که وی تلاش کرده حس مسئولیت پذیری را در همشهریانش تقویت کند تا در این وانفسا برای اداره تهران به کمک او بشتابند.