رویداد
آپارتاید اقلیمی
درحالی‌که ثروتمندان نقشی اساسی در تخریب محیط‌زیست دارند، این فقرا هستند که قربانیان اصلی تغییرات اقلیمی می‌شوند
جواد نصرتی/خبرنگار
تغییرات اقلیمی، شکاف موجود میان فقرا و اغنیا را عمیق‌تر می‌کند و درنهایت به یک «آپارتاید اقلیمی» منجر خواهد شد؛ شرایطی که پولدارها می‌توانند با ثروتشان از قحطی و گرسنگی فرار کنند و بقیه دنیا در معرض رنج و سختی قرار بگیرند.
به‌گزارش بی‌بی‌سی، براساس یک گزارش که توسط سازمان ملل ارائه شده، شرایط آنقدر وحشتناک است که حتی اگر اهداف تعریف‌شده فعلی هم محقق شوند، «میلیون‌ها نفر فقیرتر خواهند شد». این گزارش توسط فیلیپ آلستون گزارشگر ویژه سازمان ملل در موضوع فقر مطلق تهیه شده است. او در گزارش خود، از اقداماتی که توسط سازمان ملل انجام شده هم انتقاد کرده و آنها را ناکافی خوانده است.
این گزارش در شرایطی منتشر شده که خبرهای بدی درباره همین اقدامات تعریف‌شده می‌رسد و 3رویداد ناخوشایند، امیدها را هم برای اقدامات فوری در این زمینه کمرنگ کرده است. آلستون در گزارش خود آورده است: «انجام اقدامات تعریف‌شده نه بشریت و نه سیاره زمین را از این فاجعه در حال گسترش نجات نخواهد داد.»
این کارشناس استرالیایی عضوی از گروه کارشناسان مستقل سازمان ملل است و گزارش خود را به شورای حقوق بشر سازمان ملل تسلیم کرده است.
نابرابری اقلیمی
یک هشدار اصلی در این گزارش این است که فقرا احتمالا بیشتر از بقیه انسان‌ها از افزایش دما، قحطی احتمالی و مناقشات متعاقب آنها آسیب خواهند دید. بر این اساس، کشورهای در حال توسعه احتمالا 75درصد هزینه‌های تغییرات اقلیمی را متحمل خواهند شد. این در حالی است که نیمه فقیرتر دنیا، مسئول انتشار تنها 10درصد از گازهای مخرب هستند؛ «آنهایی که کمترین نقش را در انتشار این گازها داشته‌اند کسانی هستند که بیشترین آسیب را خواهند دید.»
آلستون در گزارش خود هشدار داده که تغییرات اقلیمی می‌تواند 50سال پیشرفت در مبارزه با فقر و بهبود تحصیلات در سراسر دنیا را به خطر بیندازد.
در مقابل این نیمه فقیر و بی‌پناه، اقلیت محض ثروتمندان قرار دارند که می‌توانند با پول و امکانات خود، با شرایط حاد آب‌وهوایی به مقابله برخیزند. یک نمونه مشهور، سال2012 و زمانی است که طوفان اقیانوسی سندی به نیویورک رسید. در آن واقعه، بیشتر شهروندان یکی از بزرگ‌ترین و مشهورترین شهرهای دنیا جریان برق نداشتند اما دفتر مرکزی بانک سرشناس گلدمن ساکس با ده‌ها هزار گونی شن محافظت می‌شد و برقش هم توسط ژنراتورهای متعلق به خودش جریان داشت. یک نمونه دیگر، استفاده از آتش‌نشان‌های خصوصی موسوم به «دستکش سفید» هستند که در موارد آتش‌سوزی ویلاهای افراد ثروتمند برای اطفای آتش به‌کار گرفته می‌شوند. آلستون در گزارش خود به این مسئله اشاره کرده که اتکای بیش از اندازه به بخش خصوصی احتمالا به حالتی منجر خواهد شد که او آن را «آپارتاید اقلیمی» خوانده است؛ در این شرایط، ثروتمندان می‌توانند با اتکا به منابع مالی فراوان خود، از گرمای بیش از حد، گرسنگی و مناقشات مربوط به آنها در امان بمانند. آلستون در گزارش خود به هشدارهای آشکار در این زمینه اشاره کرده و از کمبود اقدامات در سال‌های اخیر به‌شدت انتقاد کرده است.
روزهای سیاه پیش روی زمین
این گزارش در حالی بر برداشتن گام‌های جدی برای حفظ محیط‌زیست تأکید کرده که در روزهای اخیر، خبرهای بدی در این زمینه منتشر شده است؛ در اجلاس محیط‌زیستی بن در آلمان که امروز به پایان می‌رسد، کشورهایی که بیشترین منافع را از سوخت‌های فسیلی می‌برند، به رهبری عربستان سعودی نتایج علمی پنل بین‌دولی تغییر اقلیم را به چالش کشیده‌اند و با مهم‌ترین توصیه آن، یعنی کاهش شدید گازهای گلخانه‌ای مخالفت کرده‌اند. در کنار این، اتحادیه اروپا همچنان نتوانسته است بر سر اهداف تعریف‌شده برای به صفر رساندن گازهای گلخانه‌ای به توافق برسد. و از همه ناامیدکننده‌تر، پیش‌نویس توافق نهایی رهبران گروه20 چندان به تعهدات کشورها برای مقابله با گرمایش زمین نپرداخته است.
این 3خبر بد، در کنار گزارش تکان‌دهنده آلستون، چشم‌انداز تیره‌ای از شرایط زیست‌محیطی ارائه می‌دهند که می‌تواند میلیون‌ها قربانی فقیر داشته باشد.
عربستان علیه محیط‌زیست
نشست بن، در واقع ادامه مباحث نشست لهستان است که پاییز برگزار شد. در آن اجلاس، دانشمندان این بحث را پیش کشیدند که ثابت نگه داشتن گرمایش جهانی تا حد 1.5درجه، منافع زیادی دارد و اینکه با اقدامات عاجل و ضربتی می‌توان به این هدف رسید. این ایده با مخالفت کشورهایی مانند عربستان، روسیه، کویت و آمریکا مواجه شد.
مبارزه بر سر میزان 1.5درجه حالا از کاتوویک لهستان به بن آلمان رسیده و این‌بار عربستان و کویت دوباره به مخالفت با آن برخاسته‌اند. کشورهایی که منافع زیادی از سوخت‌های فسیلی کسب می‌کنند، به رهبری عربستان، فشار زیادی به مجمع بین‌دولی تغییر اقلیم وارد کرده‌اند تا دستاوردهای علمی را کنار بگذارد. این فشار، می‌تواند موضوعی را که پیش از این بر سر آن توافق جمعی حاصل شده است به چالش بکشد و دوباره مباحث دیگری را مطرح کند.
این البته تنها محل نگرانی نیست؛ در حالی‌که هیأت‌های حاضر در بن به‌دنبال راهی برای مطرح نگه‌داشتن دستاورهای علمی هستند، اتحادیه اروپا هم نتوانسته بر سر اهداف تعیین‌شده برای به صفر رساندن گازهای گلخانه‌ای در سال2050 به توافق برسد. با وجود موافقت لحظه آخری آلمان با این ایده، کشورهای لهستان، مجارستان، جمهوری چک و استونی با آن مخالفت کرده‌اند. آنتونیو گوترش، دبیر کل سازمان ملل درخواست کرده بود تا نشست ویژه‌ای درباره تغییرات اقلیمی در انتهای تابستان در نیویورک برگزار شود. هدف اصلی این نشست، فشار به کشورها برای بالابردن تعهدات خود بوده است. اما شکست ایده به صفر رساندن گازهای گلخانه‌ای در اتحادیه اروپا، موفقیت این نشست را هم زیر سایه برده است.
120 میلیون نفر
تغییرات اقلیمی، تا سال2030 ده‌ها میلیون نفر را به جمعیت فقیر دنیا اضافه خواهد کرد.
5.2 تریلیون دلار
صنعت سوخت‌های فسیلی، همچنان سالانه 5.2تریلیون دلار یارانه دریافت می‌کند.
1.5 تریلیون دلار
از سال1980 میلادی تا امروز، فقط آمریکا متحمل بیش از 1.5تریلیون دلار هزینه به‌خاطر فجایع طبیعی ناشی از تغییرات اقلیمی شده است.
75 درصد
پیش‌بینی شده که سه‌چهارم هزینه‌های تغییرات اقلیمی بر دوش کشورهای در حال توسعه باشد. این در حالی است که نیمه‌فقیر جمعیت دنیا، تنها مسئول تولید 10درصد گازهای گلخانه‌ای است.
یک‌میلیارد نفر
سازمان بین‌المللی مهاجرت گزارش داده که امکان دارد تا سال2050 میلادی، نزدیک به یک‌میلیارد نفر از جمعیت دنیا به‌خاطر تغییرات اقلیمی مجبور به مهاجرت شوند.
موج گرما در اروپا
یکی از نشانه‌های تغییرات اقلیمی، ثبت دماهای بی‌سابقه در اروپاست. بعد از هفته‌های جهنمی در تابستان سال گذشته، امسال هم کشورهای مختلف اروپایی گرمای بی‌سابقه را تجربه می‌کنند و پیش‌بینی شده که دمای هوا در فرانسه، تا میزان کشنده‌ای بالا برود. معمولا موج گرما در میانه تابستان در اروپا تجربه می‌شود اما امسال، از ابتدای تابستان دما به‌شدت بالا رفته است. به گزارش گاردین، دانشمندان اعلام کرده‌اند احتمالا ماه ژوئن امسال در کشورهای اتریش، بلژیک، جمهوری چک، دانمارک، فرانسه، آلمان، لوکزامبورگ، هلند و سوئیس یکی از داغ‌ترین ژوئن‌های ثبت‌شده خواهد بود و در بسیاری از کشورها، لقب داغ‌ترین ماه ژوئن تاریخ را به نام خود ثبت خواهد کرد. پیش‌بینی شده که دمای هوا در بخش‌هایی از فرانسه به 45درجه برسد. گرمای هوا در این کشور تا حالا 3کشته داشته است. بیشترین دمای ثبت‌شده در تاریخ فرانسه 44.1درجه است.
