تغییر سلیقه مخاطبان داستان

بلقیس سلیمانی ـ  نویسنده

ادبیات داستانی ایران علاوه بر محدودیت‌‌هایی که دارد، در جذب مخاطبان جدید نیز با مشکلاتی روبه‌روست. از ظواهر چنین برمی‌آید که بخشی از مخاطبان ثابت ادبیات کشورمان در طول زمان به دلایلی از مطالعه کناره گرفته‌اند و تعداد قابل‌توجهی هم جایگزین آنها شده‌اند. در واقع خوانندگان جدید بیش از آنکه مشتاق خواندن داستان‌های ایرانی باشند مایل به مطالعه ادبیات غربند. این تمایل می‌تواند دلایل فراوانی داشته باشد. به نظر من یکی از مهم‌ترین آنها دسترسی به فیلم‌ها و برنامه‌های ماهواره‌ای است. به عبارت بهتر این برنامه‌‌ها پیش‌زمینه فرهنگی لازم را برای جذب مخاطبان ادبیات مغرب زمین فراهم آورده است. آشنایی و تسلط بیشتر جوانان به ادبیات انگلیسی نیز می‌تواند دلایل دیگری باشد. زندگی و روابط غربی جذابیت‌هایی دارد که هر چند از نظر عده‌ای سطحی و کاذب باشد اما به هر حال در ایجاد انگیزه برای استفاده از تولیدات فرهنگی آن هم در میان جوانان بسیار مؤثر است. برای همین همواره در نسل‌های پیش هم عده‌ای از جوانان خواهان موزیک، سینما و ادبیات غربی بودند که با بیشتر ‌شدن دلایل ارتباطی طبیعتا درصد آنها نسبت به کل جمعیت جوان کشور بیشتر شده است. همچنین به نظرم مهم‌تر از همه این‌‌ها تکراری‌بودن و تازگی ‌نداشتن سوژه‌ها و موضوعات چه در داستان و چه در سینما عامل بی‌انگیزگی به مطالعه و تماشای داستان‌ها و فیلم‌های ایرانی است. من به دلیل ارتباط تنگاتنگ سینما و فیلم این عامل مشترک یعنی جذابیت نداشتن سوژه را برای هر دو برمی‌شمارم. به هر روی ممکن است عوامل دیگری هم در این باره مؤثر باشد، اما خود من با این موارد مواجه شده و می‌شوم.