فشار خون؛ بلای جان مردم آذربایجان شرقی

سید مرتضی احمدپور |  تبریز – خبرنگار:


طرح بسیج ملی کنترل فشار خون در استان آذربایجان‌ شرقی همزمان با کل کشور از 27 اردیبهشت آغاز شده است. این طرح با هدف اندازه‌گیری فشار خون افراد ۳۰ سال به بالا، زنان باردار و بیماران کلیوی در همه گروه‌های سنی و شروع مراقبت فشار خون در افرادی که مبتلا به فشار خون بالا هستند انجام می‌شود. ستاد استانی طرح بسیج فشار خون در آذربایجان‌ شرقی تا ۱۵ تیر فعال است. این طرح از ۲۷ اردیبهشت تا ۱۷ خرداد در فاز اطلاع‌رسانی و از ۱۸ خرداد تا ۱۵ تیر در فاز غربالگری خدمات ارائه می‌کند.

هرچند اجرای طرح کنترل فشار خون در کنار مزایای متعددی که برای کنترل این بیماری خواهد داشت، به دلیل تقارن اجرای این طرح با ماه مبارک رمضان و این‌که فشار خون افراد در این ماه به دلیل روزه‌داری کمتر از میزان واقعی نشان داده می‌شود در این طرح تا 17 خرداد ماه تمرکز بیشتر روی آموزش، آگاهی‌بخشی و اطلاع‌رسانی به مردم و ارائه‌دهندگان خدمت خواهد بود و پس از عید فطر، اندازه‌گیری‌های فشار خون در ایستگاه‌های ثابت و سیار و همچنین مراکز و پایگاه‌های سلامت انجام می‌شود. نحوه اجرای دقیق این طرح و همکاری همه شهروندان بالای 30 سال در اجرای این طرح بسیار مهم است و باید اطلاع‌رسانی دقیقی در این مورد صورت بگیرد. 


کمبود محل برای کنترل فشار خون
 
یکی از شهروندان مسن تبریزی ضمن بی‌اطلاعی از اجرای طرح سنجش کنترل فشار خون می‌گوید: اجرای این طرح آن گونه که باید اطلاع‌رسانی نشده است. هرچند اگر اعلام شود و مردم بفهمند که دچار فشار خون هستند، باز هم دسترسی به مرکز بهداشت چندان کار راحتی نیست و بیشتر مردم تبریز از این مساله رنج می‌برند. 
«محمد صادقی» ادامه می‌دهد: در حال حاضر، خود من هم نمی‌دانم در کدام مرکز یا محل می‌توانم فشار خونم را کنترل کنم. کنترل مرتب فشار خون نیاز به مراجعه به درمانگاه‌ها دارد که آنها هم پول کامل یک ویزیت را از مراجعان می‌گیرند. در این صورت مردم ترجیج می‌دهند که اصلا مراجعه‌ای به این درمانگاه‌ها نداشته باشند. 

وی بیان می‌کند: ترجیح می‌دهم با گیاهان دارویی و مراقبت‌های غذایی فشار خونم را کنترل کنم و با توجه به سابقه بیماری خانوادگی در این زمینه امیدی به درمان این بیماری ندارم. بنابراین مراجعه برای آگاهی از میزان فشار خون و درمان و مراحل دیگر عملا برایم بی‌معنی است. اگر این طرح به عنوان یک طرح فراگیر اجرا می‌شود، بهتر است مراجعه منزل به منزل باشد و افراد پابه‌سن‌گذاشته یا بانوان خانه‌دار در منزل کنترل شوند.


گرانی داروهای فشار خون در داروخانه‌ها 

یکی از دارو‌سازان تبریز و مدیر داروخانه‌ای در خیابان پاستور جدید با اشاره به کمبود داروهای مختلف از جمله فشار خون می‌گوید: برخی اقلام دارویی فشار خون همراه با دیگر داروها در ماه‌های اخیر افزایش قیمت چندباره داشته و برخی اقلام دارویی نیز کمیاب شده است.
وی که مایل به ذکر نامش نیست، ادامه می‌دهد: داروهای فشار خون به صورت ترکیبی و چنددارویی تجویز و استفاده می‌شود که نبود یک قلم هم می‌تواند بر سلامت بیماران تاثیر بگذارد. بر این اساس، کمبود یا افزایش قیمت دو برابری یا بیشتر می‌تواند مشکلاتی به وجود بیاورد.این دکتر داروساز بیان می‌کند: در روزهای اخیر و به دنبال اطلاع‌رسانی در مورد فشار خون، خرید دارو به صورت خودسرانه افزایش یافته است و شهروندان با مراجعه به داروخانه داروی کاهش فشار خون درخواست می‌کنند که البته پاسخ ما نیز بدون ارائه نسخه پزشک منفی است. از سوی دیگر، پیش‌بینی می‌کنیم تجویز داروی فشار خون با توجه به آگاهی و سپس مراجعه به پزشک افزایش پیدا کند که اگر افزایش دو برابری در درخواست دارو به وجود بیاید، با مشکل روبه‌رو خواهیم بود.


ثبت اطلاعات شهروندان در سامانه سیب 

رئیس مرکز بهداشت آذربایجان شرقی با اشاره به گستره اجرای این طرح در استان می‌گوید: غربالگری در روستاها از سوی بهورز و در شهرها از سوی کارشناسان مراقب سلامت انجام می‌شود. از جمله این مکان‌ها برای غربالگری شبکه‌های بهداشتی و درمانی، محل‌های کار، بیمارستان‌ها و درمانگاه‌ها و ادارات دولتی و خصوصی است که در روزهای اخیر داروخانه‌ها هم به این جمع پیوسته‌اند. شهروندان می‌توانند در نزدیک‌ترین محل درمانی یا داروخانه فشار خون خود را کنترل کنند. اطلاعات شهروندان بالای 30 سال هم در سامانه یک پارچه بهداشت (سیب) اندازه‌گیری و ثبت می‌شود.

«عباسعلی راستی» ادامه می‌دهد: حدود 220 هزار شهروند استان فشار خون بالا دارند که احتمال می‌دهیم 300 هزار نفر نیز از بیماری خود بی‌اطلاع باشند و با اجرای این طرح افراد بیشتری شناسایی شوند. بعد از اتمام زمان طرح، از طریق شماره تلفن همراه و کد ملی افراد، پیگیر درمان افرادی که نیاز به مراقبت دارند و در طول پویش ملی کنترل فشار خون شناسایی شده‌اند خواهیم بود. به گفته راستی، درمان از اصلاح الگوی غذایی افراد شروع می‌شود و الزاما همه افراد در این طرح دارو دریافت نخواهند کرد.
وی با بیان این‌که در اجرای این طرح نیاز به همکاری 4 هزار نفر کادر حوزه سلامت در استان وجود دارد، تاکید می‌کند: علاوه بر این، از دانشجویان پرستاری هم بهره خواهیم برد. برای دقت در اجرای این طرح از فشارسنج‌های الکترونیکی استفاده می‌شود و آموزش‌های لازم هم به عوامل اجرایی این طرح داده می‌شود تا میزان خطا کاهش پیدا کند.

راستی با بیان این‌که مشکل چندانی در تامین داروی مورد نیاز برای بیماران فعلی دارای فشار خون و افرادی که به این تعداد افزوده می‌شود وجود ندارد، می‌گوید: مرحله اول این است که این بیماری شناسایی و خودمراقبتی‌های لازم به افراد مبتلا آموزش داده شود. قطعا تعدادی از این افراد نیاز به دارو خواهند داشت.وی افزایش چند برابری قیمت داروهای فشارخون را رد می‌کند و می‌گوید: داروهای فشار خون مانند داروهای پرمصرف قیمت نسبتا کمی دارند و در همه داروخانه‌های استان هم قابل دریافت هستند.


ضرورت اطلاع‌رسانی 

رئیس روابط عمومی دانشگاه علوم پزشکی تبریز هم با اشاره به اهمیت اطلاع‌رسانی صحیح در مورد بیماری فشار خون از رسانه‌ها بیان می‌کند: از رسانه‌ها درخواست می‌شود در این مورد مهم دانشگاه علوم پزشکی تبریز و شبکه بهداشت استان را یاری کنند تا سلامت شهروندان حاصل شود. تلاش این دانشگاه این است که در مورد سایر بیماری‌ها نیز کمپین‌های پیشگیری و درمان راه‌اندازی کنیم.

«سید جمال‌الدین حسینی» ادامه می‌دهد: علاوه بر مراکز درمانی و داروخانه‌ها در محل‌های مختلف از جمله میدان‌های شهر و مصلاهای نماز جمعه این کمپین فعال است و علاوه بر کنترل فشار خون بروشورهای اطلاع‌رسانی نیز توزیع می‌شود.
وی تاکید می‌کند: ضرورت کنترل بیماری فشار خون از طریق اطلاع‌رسانی در مورد این بیماری، علائم و تبعات بی‌توجهی به آن ضروری است. در این زمینه آماده همکاری با رسانه‌ها در زمینه ارتباط‌گیری با متخصصان پزشکی برای اطلاع‌رسانی بیشتر به شهروندان هستیم.


مرگ بر اثر فشار خون؛ بالاتر از آمار تصادفات رانندگی 

سال گذشته در آذربایجان شرقی 5 هزار نفر بر اثر بیماری‌های فشار خون جان خود را از دست دادند که در مقایسه با آمار زیر هزار نفر تصادفات رانندگی آمار بالایی به شمار می‌رود. در حال حاضر، بنا بر اعلام مسئولان بهداشت و درمان استان حدود 220 هزار نفر بیماری فشار خون دارند که البته عده آنها بیشتر است، چراکه بیش از این تعداد، افرادی وجود دارند که از بیماری خود بی‌اطلاع هستند. به تاکید مسئولان حوزه بهداشت و درمان استان، از جمعیت 220 هزار نفری دارای فشار خون در استان هم تنها کمتر از 40 درصد بیماران داروهای لازم را در زمان مقرر دریافت می‌کنند. در حقیقت، یک‌سوم جمعیت بزرگسال استان دارای فشار خون بالا هستند که نصف این افراد و حتی بیشتر از بیماری خود بی‌اطلاعند و کمتر از نصف آنان هم اقدام به دریافت داروی مورد نیاز خود می‌کنند.