تسهیلات اشتغال‌زایی زیر ذره‌بین وزارت تعاون

پوپک قاسمی | اردبیل - خبرنگار:


فقر واژه‌ای ملموس برای استان محرومی مانند اردبیل است. این در حالی است که طبق گزارش مجلس، تا پایان سال 97 حدود 40 درصد از مردم کشور زیر خط فقر قرار داشته‌اند و این میزان به دلیل محرومیت استان اردبیل و پایین بودن نرخ سرانه درآمد مردم آن تا نصف میانگین کشوری، بسیار بیشتر قابل تصور است. فقر ملموس در استان اردبیل باعث شد سال گذشته این استان مرزی به همراه 2 استان مرزی دیگر کشور به عنوان پایلوت طرح «فقرزدایی» انتخاب شوند و به مرزنشینان و روستاییان برای راه‌اندازی کسب و کار تسهیلات کم‌بهره ارائه شود.


حاشیه‌های انتشار یک فهرست 

اکنون، با گذشت یک سال از مطرح شدن طرح فقرزدایی، اهالی اردبیل معتقدند اجرای این طرح تاثیر چندانی در رفع محرومیت و فقرزدایی از این استان نداشته است. در روزهای گذشته، به دنبال مطالبه‌گری و چالش افکار عمومی در مورد تسهیلات ارائه شده، وزارت کار، تعاون و رفاه اجتماعی لیستی از دریافت‌کنندگان این وام 4 درصدی را منتشر کرد که قرار گرفتن افراد منتسب به برخی نمایندگان و دیگر مسئولان در این لیست برای دریافت وام چندصد میلیونی و حتی میلیاردی و به نتیجه نرسیدن طرح‌هایی که برای آن تسهیلات دریافت شده است، باعث ایجاد حاشیه و انتقاد مردم شد. 

اسامی دریافت‌کنندگان ۷ هزار میلیارد تومان تسهیلات کم‌بهره اشتغال پایدار روستایی هفته گذشته به تفکیک استان‌ها با دستور وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی روی سایت این وزارتخانه با عنوان «گزارش عملکرد اشتغال روستایی و عشایری» منتشر شد.


وام‌ برای طرح‌هایی که وجود ندارند 

یکی از اهالی استان با انتقاد از نحوه ارائه تسهیلات 4 درصدی می‌گوید: در حالی که تعداد بسیار زیادی از مردم در نوبت چندین ساله برای دریافت وام 3 میلیون تومانی قرض‌الحسنه قرار دارند، در مدت کوتاهی وام‌های بالای صد میلیون تا 800 میلیون تومان با سود 4 درصد پرداخت شده است. البته ارائه این تسهیلات در جایی مورد انتقاد قرار می‌گیرد که هیچ اثری از طرحی که برای آن وام پرداخت شده تاکنون در مناطق مذکور مشاهده نشده است.  

«سعید آقایی» ادامه می‌دهد: اگر به لیست وزارت کار نگاهی بیندازید، متوجه می‌شوید طرح‌هایی که برای آنها وام دریافت شده است، تنها در حد نام باقی مانده‌اند و هیچ وجود خارجی ندارند. تا این لحظه کدام رستوران بین‌راهی یا در روستای قره‌قوچ چه فروشگاه عرضه محصولات صنایع ‌دستی با استفاده از وام 500 میلیون تومانی که در لیست منتشرشده وجود دارد، ساخته شده است؟ آیا به افراد عادی هم وام 500 میلیون تومانی با سود 4 درصد و 2 سال تنفس ارائه می‌شود؟


رصد طرح‌های تسهیلاتی

مدیرکل تعاون، کار و رفاه اجتماعی استان اردبیل در این زمینه اظهار می‌کند: کمیته نظارت استانی و شهرستانی بر کلیه تسهیلات واگذارشده ناظر است و هر فردی با هر مقامی وام دریافت کند، اگر انحراف او از هدف طرحی که برای آن تسهیلات گرفته است، محرز شود یا به تعهد اشتغال خود عمل نکند، وام پرداخت‌شده به پرداخت با سود 18 درصد منتقل می‌شود.

«قاسم رحیمی» با بیان این‌که وام‌های پرداخت شده با سود 4 تا 10 درصد بوده‌اند، می‌افزاید: هرگونه تخلف در این خصوص از سوی سازمان بازرسی و دیوان محاسبات رصد و با متخلفان برخورد می‌شود. وی در مورد نتیجه اقدامات انجام شده برای طرح‌های تسهیلاتی عنوان می‌کند: این تسهیلات اغلب به طرح‌های توسعه‌ای و احداثی – و نه سرمایه در گردش - پرداخت شده است و احداث و بهره‌برداری از واحدها نیز زمان‌بر خواهد بود. 


تسهیلات برای مشاغل روستایی

رحیمی با بیان این‌که سرمایه در گردش در صیانت و حفظ اشتغال موجود تاثیر زیادی دارد، می‌گوید: در طرح‌های احداثی و توسعه‌ای بیشتر اشتغال پایدار مورد توجه است و این تسهیلات بیشتر به مشاغل روستایی ارائه شده است تا طرح‌های دانش‌آموختگان دانشگاهی. این مسئول تاکید می‌کند: امسال چند واحد بزرگ بهره‌مند از این تسهیلات به بهره‌‌داری می‌رسند، همچنان که در سفر معاون پارلمانی وزیر کار در دهه فجر گذشته نیز چند واحد افتتاح شد.  وی می‌افزاید: توسعه اقتصادی و اشتغال در مناطق محروم استان جزو برنامه‌های اولویتدار استان است که در این زمینه برنامه‌ریزی‌های اساسی مبنای کار قرار گرفته است. 

مدیرکل تعاون، کار و رفاه اجتماعی اردبیل با بیان این‌که ارائه تسهیلات کم‌بهره به مناطق محروم و نواحی روستایی با هدف توسعه اجتماعی و اقتصادی این مناطق مدنظر قرار داده شده است، اظهار می‌کند: باید برنامه‌ها خروجی مورد انتظار و مطلوب را داشته و این طرح‌ها با محوریت حمایت از کالاهای داخلی باشد. برنامه‌های اشتغال‌زایی روستایی با هدف ایجاد رغبت در کارآفرینان به پرداخت حق بیمه کارفرمایی و برخورداری واحدهای تولیدی از یارانه دستمزد در سال جاری تهیه و در این زمینه اقدامات مناسبی نیز انجام شده است.


تسهیلات اشتغال‌زایی زیر ذره‌بین وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی

استان اردبیل، با وجود ظرفیت‌های بالقوه برای توسعه، جزو استان‌های محروم کشور به شمار می‌رود و توسعه آن نیازمند اجرای طرح‌های حمایتی و ایده‌های جدید برای استفاده از ظرفیت‌هایش مانند کشاورزی نوین، تولید صادرات‌محور برای استفاده از ظرفیت مرزی و حمایت از سرمایه‌گذاران به منظور راه‌اندازی صنایع تبدیلی است. در این شرایط و با توجه به مسائل اقتصادی فعلی، پرداخت تسهیلات 4 درصدی از سوی دولت برای توسعه کارآفرینی و اشتغال به‌ویژه در روستاها و مناطق محروم، علاجی برای رفع فقر از سیمای مناطق کم‌برخوردار و توسعه آنها به شمار می‌رود. 

در استان اردبیل هم تا‌کنون تسهیلات اشتغال‌زایی به طرح‌های مختلف به تفکیک شهرها پرداخت شده که لیست آن در سایت وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی به تکفیک مناطق مختلف استان و اسامی دریافت‌کنندگان قابل مشاهده است.  اما آنچه پس از انتشار این لیست مورد انتقاد قرار گرفته، محقق نشدن طرح‌هایی است که این تسهیلات را برای اجرا در برخی شهرهای محروم استان دریافت کرده‌اند.

این مساله‌ زیر ذره‌بین وزارت کار قرار گرفته و انتشار این لیست هم پیش‌زمینه‌ای برای شفاف‌سازی و معرفی دریافت‌کنندگان این تسهیلات و بازتاب فعالیت‌هایشان بوده است.  طبق تاکید «محمد شریعتمداری» وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی، انتشار لیست دریافت‌کنندگان وام 4 درصدی به این دلیل است که مردم بدانند تسهیلات مذکور برای چه پرداخت و در چه زمینه‌ای هزینه شده است و در صورت هرگونه مغایرت عملکرد دریافت‌کنندگان، تسهیلات پرداخت شده از 4 درصد به 18 درصد تغییر خواهد کرد.


اشتغالزایی؛ گام اول فقرزدایی

به اعتقاد استاندار اردبیل هم اشتغال‌زایی یکی از ابعاد محرومیت‌زدایی است، چراکه با اشتغال هر نیروی انسانی بیکار، ایجاد درآمد و بهبود شرایط اقتصادی اتفاق می‌افتد و به همین دلیل اشتغال‌زایی گام اول فقرزدایی در اردبیل عنوان شده است. «اکبر بهنامجو» با اشاره به محرومیت و فقر در روستاهای استان و مهاجرت به دلیل نبود اشتغال بیان می‌کند: گام اول در فقرزدایی استان، اشتغال‌زایی پایدار روستایی است. 

سهمیه استان اردبیل از ایجاد اشتغال در سال 97 طبق برنامه کشوری 7 هزار شغل بود که ما 18 هزار فرصت شغلی را فراهم کردیم. بهنام‌جو با اشاره به ایجاد پنجره واحد اشتغال روستایی می‌گوید: هر چند تکلیف استان اردبیل در حوزه اشتغال روستایی برای سال گذشته 2 هزار فرصت شغلی بود، با توجه به اهمیت ایجاد شغل پایدار برای روستاییان و عشایر، بیش از 2 برابر این عدد فرصت‌ شغلی در استان ایجاد شد.