اعتماد اجتماعی و رفتارهای جمعی

شهلا کاظمی‌پور ـ جامعه‌شناس

اقشار مختلف جامعه با برخورداری از اعتماد اجتماعی به هم نزدیک می‌شوند. درواقع این عامل مهم اجتماعی، یعنی اعتماد افراد یک جامعه به هم و به مسئولان از تشتت جلوگیری و نوعی هماهنگی  و تعامل را پی می‌افکند.
در چنین بستر و فضایی مشارکت‌های اجتماعی بهتر و کامل‌تر شکل می‌گیرد و خود پیش‌زمینه‌ای برای بهسازی جامعه و اصلاح رفتارهای جمعی می‌شود.
به‌عنوان مثال وقتی ما از مدیریت مصرف صحبت می‌کنیم نوع صحیحی از رفتار مصرفی را در نظر داریم و می‌خواهیم چنین رفتاری فراگیر و همگانی شود.
طبیعی است که آموزش و اطلاع‌رسانی از ابزارهای کارآمد در این باره‌اند. دقیقا در همین‌جا نقش و تأثیر اعتماد اجتماعی و اعتمادسازی در جامعه نمایان می‌شود. اگر رسانه‌ها، تریبون‌ها و مراکزی که انتشار این آموزش‌ها و اطلاعات را برعهده دارند مورد اطمینان باشند، عملکرد آنها بازخورد خوب و مناسبی نیز خواهد داشت. این بازخورد مطلوب یعنی نتیجه‌بخش بودن تعلیمات و تبلیغات و در نهایت اصلاح رفتار جمعی در زمینه مصرف. به این شکل می‌بینیم که گرچه شکل‌گیری اعتماد اجتماعی در جامعه یا ارتقا و تقویت آن زمان‌بر و نیازمند علل، عوامل، پیش‌زمینه‌ها و زیرساخت‌های فرهنگی و اجتماعی است و همین دستیابی به آن را دشوار می‌کند اما با در دست بودن آن، سرمایه گرانبهایی در اختیار ماست که در بیشتر و حتی می‌توان گفت همه اقدامات، حرکت‌ها‌ و جریان‌های کلان به کار می‌آید.
از همین روست که صاحبنظران موضوعات اجتماعی همواره دغدغه وجود و حفظ این سرمایه را دارند و بر افزایش آن تأکید می‌کنند.