ترسالی؛ شاید

اسماعیل کهرم ـ استاد محیط‌زیست

وضعیت ذخیره آب به‌دلایلی در بهترین حالت قرار ندارد. یکی از مهم‌ترین این دلایل انباشت رسوباتی است که ظرفیت ذخیره آب یا به‌تعبیر فنی‌تر عمر سدها را کاهش داده است. بالا بودن حجم رسوب در سدها نیز به 2دلیل است؛ یکی لایروبی نشدن سدها و دیگری نبود مطالعات لازم در جانمایی آنها. در زمان احداث سفیدرود کافی بود در نقاط مختلف رودخانه با برداشت نمونه و آزمایش کیفی میزان املاح آب مشخص شود. در این صورت این میزان رسوب‌گذاری در سد اتفاق نمی‌افتاد. لایروبی نشدن سدها هم موجب باقی ماندن رسوبات در سدها شده است. فشار صدها متر آب لایه‌های زیرین را به سنگ تبدیل کرده و در کل ظرفیت سدها را کاهش داده است. با این حال باید در نظر داشت آبی که پشت سدهاست حتی اگر در مخزن آن هم ذخیره نشود به هر روی جذب زمین می‌شود و راه خود را به سفره‌های زیرزمینی بازمی‌کند. چنانچه در اول متن آمد وضعیت آب در بهترین حالت نیست اما تالاب‌های احیاشده و آب‌های ذخیره‌شده وضعیت ما را نسبت به سال قبل بسیار بهتر کرده است. گرچه همه این 252 تالابی که فصلی، دائمی، لب‌شور و شیرین، در مجاورت دریا و محصور در خشکی‌اند برای ادامه حیات نیازمند بارندگی هستند. اینجاست که در ماه‌های آینده یعنی دوره منتهی به مهرماه که آغاز سال آبی است روشن خواهد شد که وضعیت کلی سرزمین ما از لحاظ بهره‌مندی از آب چگونه است. اگر در ماه آخر بهار و 3ماه تابستان بارش‌ها تداوم داشته باشد، که ظاهرا دارد ما وارد ترسالی شده‌ایم و حوزه آب و هوایی ما از خلیج‌فارس به اقیانوس اطلس تغییر کرده است. در این صورت نه‌تنها احیای تالاب‌ها حتمی می‌شود، بلکه وضعیت اقلیمی کشور ما هم به سبب بارش‌های فراوان تغییر می‌کند و بسیار بهتر می‌شود.