یک ترور نافرجام در هنر و تجربه
قحطی تماشاگر برای سرچشمه
مسعود میر/روزنامهنگار
آذرماه سال96 بود که مستند «ترور سرچشمه» در یازدهمین دوره جشنواره سینماحقیقت به نمایش درآمد. محمدحسین مهدویان در قامت کارگردانی جوان خیلی زود محبوبشده، یکتنه جمعیت بسیار زیادی را به سالنهای پردیس چارسو کشاند و نمایش جشنوارهای مستندش را بسیار پرشور و البته شلوغ پشت سر گذاشت. مهدویان نوروز همان سال «لاتاری» را روی پرده داشت و پیشتر از این هم با «ماجرای نیمروز» و «رقص در غبار» حسابی در دل تماشاگران سینما آنهم از طیفهای مختلف، برای خودش جا باز کردهبود. ترور سرچشمه مستندی درباره ماجرای حادثه بمبگذاری در دفتر حزب جمهوری اسلامی در هفتم تیرماه سال60 و شهادت آیتالله بهشتی و گروهی از فعالان سیاسی کشور بود؛ مستندی که از نوروز امسال در گروه هنر و تجربه اکران شدهاست.
مهدویان در ترور سرچشمه توانسته با خلق فضایی ساده اما مشابه دفاتر اطلاعات عملیات در دهه60 مصاحبهشوندگان مستندش را در حالتی شبیه بازجویی روبهروی دوربین بنشاند و البته در ارائه چند مورد اطلاعات دستهاول هم موفق ظاهر میشود. بحث اما درباره کیفیت مستند مهدویان نیست که در قامت یک مستند سیاسی و بهطور جداگانه میتوان به آن پرداخت. نکته این است که مستند نسبتا گرانقیمت مرکز گسترش سینمای مستند و تجربی که البته مدیرعاملش به دلایل شخصی و خانوادگی بسیار از ساخت آن حمایت کرده، حالا در اکران بدل شده به یک آبروریزی در چرخه سینما.
ماجرا از این قرار است که بهعنوان مثال حتی یک بلیت این فیلم برای سانس ساعت 15پردیس کورش در سالن ویآیپی با 10نفر ظرفیت تا ساعت 13فروش نرفته است. همچنین مشاهده وضعیت فروش بلیت برای این فیلم در برخی سانسها در موزهسینما کمتر از انگشتان یک دست است. سینما هویزه مشهد بهعنوان مهمترین سینمای شهرستانی گروه هنر و تجربه هم برای سانس امروز (یکشنبه) تا آخر وقت دیروز نتوانسته بلیتی بفروشد.
چرایی این اتفاق تلخ را پیش از هر چیز باید در برنامهریزی بسیار درهم گروه هنر و تجربه در اکران این فیلم دانست. پرواضح است که یک مستند سیاسی در یک نیمروز اول هفته نمیتواند تماشاگران را به سالنها بکشاند. بحران تکراری عدمتخصیص سانس ثابت به فیلمهای این گروه هنوز هم فیلمهای مهمتر هنر و تجربه را دچار بحران میکند چه رسد به فیلمی مثل ترور سرچشمه که ذاتا مخاطب عام ندارد. البته بیتفاوتی گروه سازنده ترور سرچشمه در قبال اکران عمومی را هم نمیتوان در این وضعیت بیتأثیر دانست. مهدویان همین حالا یک فیلم جنجالی در نوبت اکران دارد که در جشنواره فجر سال گذشته برای نخستینبار به نمایش درآمد. او البته آنقدر بلندپرواز هست که برای ساخت فیلم بعدی خود بیشتر وقت بگذارد تا مستندی سیاسی با اکرانی محدود. تهیهکننده فیلم هم آنقدر در خانه هنرمندان گرفتاری دارد که فرصتی برای تمرکز روی فیلم نداشته باشد. مجید رجبی معمار با سیاههای از پستهای مدیریتی وقتی برای ترور سرچشمه ندارد و مرکز گسترش سینمای مستند و تجربی هم که سرمایه فیلم را تامین کرده، گویی تنها وظیفه داشته تا نسبت به این حادثه تاریخی با حمایت مالی ادای دین کند وگرنه کمتر کسی است که نداند روابط این افراد و مراکز دولتی لااقل میتوانست مخاطبان خاص را در اکرانهای ویژه با ترور سرچشمه آشتی دهد.
نتیجه اینکه مستند ترور سرچشمه با قحطی مخاطب روبهروست و عنوان ضعیفترین فیلم گیشه در اکران نوروزی گروه هنر و تجربه را به نام خود ثبت کردهاست.
وضعیت خرید اینترنتی بلیت برای فیلم ترور سرچشمه در سه سالن مختلف