تصمیم ایران؛ ادامه دیپلماسی به زبانی دیگر

یک سال پیش، بدعهدی دونالد ترامپ و خروج آمریکا از برجام به‌عنوان یکی از مهم‌ترین دستاوردهای تاریخ دیپلماسی در جهان، با واکنش اغلب رسانه‌ها و تحلیلگران دنیا روبه‌رو شد. تصمیم روز گذشته ایران برای کاهش تعهداتش در چارچوب برجام نیز به‌طور گسترده در جهان مورد توجه قرار گرفت؛ تصمیمی که متاثر از اقدام آمریکاست و همه طرف‌ها را یک گام دیگر به پایان کار برجام نزدیک‌تر می‌کند.

شبکه الجزیره دیروز همزمان با انتشار بیانیه شورای‌عالی امنیت ملی ایران و سخنان حسن روحانی، در خبری فوری از «متلاشی‌شدن» توافق هسته‌ای قدرت‌های بزرگ با ایران سخن گفت. الجزیره البته اندکی بعد خبر خود را اصلاح و اعلام کرد: «یک سال پس از خروج آمریکا از توافق هسته‌ای، ایران نیز اجرای بخش‌هایی از تعهداتش در چارچوب این توافق را متوقف کرده است.» الجزیره همچنین در گزارش خود به تحریم‌های یکجانبه آمریکا علیه ایران اشاره کرد و گفت که این تحریم‌ها در شرایطی علیه ایران وضع شده که بازرسان آژانس اتمی در چندین گزارش پایبندی ایران به تعهداتش در چارچوب برجام را تأیید کرده‌اند.

شبکه خبری بی‌بی‌سی جهانی در گزارشی از «تعلیق» برخی تعهدات ایران در چارچوب توافق هسته‌ای خبر داد و گفت که ایران در سالگرد خروج آمریکا از برجام، 60روز به طرف‌های دیگر این توافق مهلت داده است تا به تعهدات‌شان عمل کنند، در غیر این صورت سطح غنی‌سازی‌اش را پس از سپری‌شدن این مدت افزایش خواهد داد. بی‌بی‌سی همچنین به پست توییتری محمدجواد ظریف نیز اشاره کرده است. ظریف در پست توییتری خود نوشته ‌که اقدام ایران براساس حقوقی است که در برجام دیده شده ‌و بازگرداندن وضعیت به گذشته اکنون بر عهده طرف‌های باقیمانده در برجام یعنی اتحادیه اروپا، 3کشور اروپایی انگلیس، فرانسه و آلمان و همچنین روسیه و چین است.
وب‌سایت بی‌بی‌سی انگلیسی نیز با انتشار تحلیلی از جاناتان مارکوس، خبرنگار حوزه دفاعی خود آورده است: «ایران تلاش دارد ضمن ادامه حضور خود در برجام، بخشی از محدودیت‌های اعمال‌شده بر برنامه هسته‌ای‌‌اش را کنار بزند.» مارکوس اقدام ایران را هشداری به کشورهای اروپایی دانسته تا برای حفظ برجام دست به اقدام عملی بزنند. 
بی‌بی سی همچنین نوشته است که تصمیم اخیر، اروپا را بر سر دوراهی انتخاب میان ایران و دونالد ترامپ قرار می‌دهد.

روزنامه نیویورک‌تایمز در گزارشی از «توقف تعهد ایران به بخش‌هایی از توافق هسته‌ای» خبر داده و نوشته است: «تصمیم ایران، تنش میان تهران و واشنگتن را افزایش داده و احتمالا وضعیت را به مسیر خطرناکی خواهد کشید.» نیویورک‌تایمز در گزارش خود آورده که رئیس‌جمهور ایران برخلاف رئیس‌جمهور آمریکا در سخنان خود کل سازوکار برجام را زیر سؤال نبرده و در عوض به کشورهای اروپایی مهلتی 60روزه برای اجرای تعهدات‌شان داده است. این روزنامه همچنین به واکنش چین و روسیه در محکوم‌کردن اقدام آمریکا به خروج از برجام که زمینه‌ساز تصمیم تازه ایران بوده اشاره کرده است. نیویورک‌تایمز همچنین با اشاره به جمله روحانی که اقدام ایران را «ادامه مسیر دیپلماسی و نه جنگ اما به زبان و منطقی دیگر» نامیده بود، به تشریح این جمله پرداخته است.

روزنامه گاردین چاپ لندن، اتفاقات دیروز را «خروج جزئی ایران از توافق هسته‌‌ای» خوانده و آن را اقدامی «تلافی‌جویانه» در برابر خروج آمریکا از برجام دانسته است. گاردین همچنین بخشی از سخنان روحانی مبنی بر اینکه «توافق هسته‌ای نیازمند جراحی است» را مورد توجه قرار داده است. این روزنامه نوشته است: «اقدام اخیر نشان می‌دهد تهران در برابر بی‌نتیجه‌بودن تلاش‌های اروپا برای ایجاد یک مکانیسم مشخص مالی برای ادامه تجارت با ایران، صبرش لبریز شده است.» گاردین نیز در گزارش خود تأکید کرده که اقدامات آمریکا علیه ایران در شرایطی دنبال می‌شود که سازمان ملل تأیید کرده که ایران به تعهدات خود پایبند بوده است.

   بیانیه اندیشکده‌های اروپایی 

در پی تصمیم ایران برای توقف بخشی از تعهداتش در چارچوب برجام، 18اندیشکده اروپایی با انتشار بیانیه‌ای از دولت آمریکا خواسته‌اند به توافق هسته‌ای باز‌گردد. این اندیشکده‌ها که در شهرهای مختلف اروپا ازجمله رم، لندن، برلین، پاریس، بروکسل، وین، بارسلونا، هلسینکی، مادرید، پراگ، آتن و ریگا‌ مستقر هستند، در بیانیه خود خروج آمریکا از توافق هسته‌ای با ایران را در تقابل با دیپلماسی و همچنین باعث تضعیف سازوکار‌های حقوق بین‌الملل دانسته‌اند. این بیانیه، توافق هسته‌ای با ایران را ثمره 13سال مذاکره دانسته و خروج آمریکا از آن را یکی از عوامل تضعیف روابط میان آمریکا و کشورهای اروپایی خوانده است. این 18اندیشکده اروپایی، تصمیم ترامپ به خروج از برجام و همچنین بازگرداندن تحریم‌ها را باعث آسیب‌دیدن مردم در ایران دانسته و از رئیس‌جمهور آمریکا خواسته‌است برای حفظ صلح و امنیت جهان به این توافق بین‌المللی بازگردد.