خلیج‌فارس چه دارایی‌هایی دارد؟
زیر و روی موج نیلی
مناطق مهم خلیج‌فارس را بهتر بشناسید
سمیرا مصطفی‌نژاد
نام و موجودیت خلیج‌فارس دست‌کم قدمتی برابر قدیمی‌ترین اطلس‌ها و نقشه‌های جهان دارد؛ بیش از 2400سال. نام خلیج‌فارس در تمامی نقشه‌های کهن تاریخ برده شده است. از کهن‌ترین این اطلس‌ها می‌توان به نقشه جهان اثر اناکسیماندر، جغرافیدان یونانی که در سال‌های 610 تا 546 قبل از میلاد می‌زیست، نقشه جهان هکاتئوس، جغرافیدان یونانی سال‌های 550 تا 476 قبل از میلاد و نقشه جهان بطلمیوس اشاره کرد. خلیج‌فارس به‌دلیل اهمیت استراتژیک، اقتصادی و سیاسی‌ای که دارد، همواره مدعیان فراوانی داشته است.یکی از راهبردی‌ترین مسیرهای بین‌المللی کشتیرانی جهان در آن واقع شده که وزن بخش بزرگی از بازار نفت جهان را بر دوش می‌کشد. زیستگاه حجم وسیعی از جانداران آبزی و گیاهان است و میادین نفتی و گازی فراوان آن، اهمیت این منطقه را برای ایران و کشورهای حوزه خلیج‌فارس و کل جهان دوچندان ساخته است. براساس مدارک موجود در سازمان جهانی هیدروگرافی یا آبنگاری، محدوده خلیج‌فارس به این شکل قابل تشخیص است: خطی که نقطه‌ای از دماغه کوه مبارک به عرض 25درجه و 48دقیقه شمالی را به نقطه‌ای از دماغه لیمه در عمان به عرض 25درجه و 57دقیقه شمالی متصل می‌کند، محدوه شرقی خلیج‌فارس و حد غربی دریای عمان را نشان می‌دهد. دیگر ویژگی‌های این پهنه نیلی رنگ به‌طور خلاصه از این قرار است:
منابع نفتی و گازی
140میدان نفتی و گازی در حوزه خلیج‌فارس و زاگرس وجود دارد.
تعداد دکل‌های نفتی ایران: 27دکل
تعداد دکل‌های نفتی بحرین:5دکل
تعداد دکل‌های نفتی عربستان: 46دکل
تعداد دکل‌های نفتی قطر: 12دکل
تعداد دکل‌های نفتی امارات: 59دکل.
میدان‌های نفتی مشترک: میدان پارس‌جنوبی و 122میدان نفتی و گازی مشترک دیگر با کشورهای قطر، عمان، امارات، کویت و عربستان.
میدان گازی پارس‌جنوبی؛ بزرگ‌ترین منبع گازی جهان است که روی خط مشترک ایران و قطر در خلیج‌فارس واقع شده است.
تعداد کشتی‌های در حال تردد در روز: درحدود 14نفتکش.
تنگه هرمز
حدود 88درصد نفت عربستان، 90درصد نفت ایران، 98درصد نفت عراق، 99درصد نفت امارات متحده عربی و تمام نفت کویت و قطر از تنگه هرمز به کشورهای دیگر صادر می‌شود و روی‌هم رفته حدود 90درصد صادرات نفت خلیج‌فارس، توسط تانکرهای نفتی از این مسیر انجام می‌شود و این درحالی است که علاوه بر نفت، ۵۰ درصد معاملات تجاری کشورهای منطقه با جهان نیز از راه همین تنگه صورت می‌گیرد. میزان صادرات نفت از این تنگه به حدود روزانه 17.5میلیون بشکه می‌رسد، برابر 40درصد نفت صادرشده توسط کشتی‌های نفتکش و 30درصد تمام صادرات نفت جهان. عرض تنگه از 180کیلومتر تا 38کیلومتر، عرض مجاز کشتیرانی برابر 3 کیلومتر.
جزایر استان هرمزگان
جزیره کیش، مساحت: 91.5 کیلومترمربع- جزیره قشم، مساحت: 1491کیلومترمربع - جزیره تنب بزرگ، مساحت: 3.1کیلومترمربع- جزیره تنب کوچک، مساحت: 2.1 کیلومترمربع - جزیره ابوموسی، مساحت: 12کیلومترمربع - جزیره لاوان، مساحت: 78کیلومترمربع - جزیره شیدوَر یا مارو، مساحت: یک کیلومترمربع - جزیره هندورابی، مساحت: 22.8 کیلومترمربع- جزیره فرور بزرگ، مساحت: 26.2کیلومترمربع - جزیره فرور کوچک، مساحت: 5.1کیلومترمربع - جزیره سیری، مساحت: یک کیلومترمربع - جزیره لارک، مساحت: 42کیلومترمربع - جزایر ناز، مساحت: 3 هکتار - جزیره هرمز، مساحت: 42کیلومترمربع - جزیره هنگام، مساحت: 6.33کیلومترمربع
جزایر استان بوشهر
جزیره خارک، مساحت: 20کیلومترمربع - جزیره خارکو، عرض: 400متر - جزیره عباسک، مساحت: 14.7کیلومترمربع - جزیره میرمهنا - جزیره فارسی، مساحت: 7.5کیلومترمربع - جزیره نخیلو، مساحت: 60 هکتار - جزیره تهمادو (غیرمسکونی)- جزیره‌ام‌الکرم، مساحت: 38هکتار - جزیره شیخ الکرامه - جزیره شیف، مساحت: 12کیلومترمربع - جزیره مطاف (غیر مسکونی)- جزیره مرغی(غیر مسکونی) - جزیره چراغی (غیرمسکونی)- جزیره ام‌سیله، مساحت: 4کیلومترمربع (غیرمسکونی) - جزیره سه‌دندون (غیرمسکونی) - جزیره مولیات (غیرمسکونی)
جزایر استان خوزستان
جزیره مینو، مساحت:8.17کیلومترمربع
جزیره خور موسی
جزیره بونه
جزیره دارا
جزیره قبر ناخدا
گونه‌های زیستی
خلیج‌فارس یکی از بزرگ‌ترین پناهگاه‌های موجودات دریایی ازجمله مرجان‌ها، ماهی‌های تزیینی کوچک، ماهی‌های خوراکی و غیرخوراکی، صدف‌ها، حلزون‌ها، نرم‌تنان، شقایق‌های دریایی، اسفنج‌های دریایی، عروس‌های دریایی، لاک‌پشت‌ها، دلفین‌ها، کوسه ماهی‌ها و بسیاری از موجودات دریایی دیگر است. تاکنون بیش از 2هزار و 889گونه گیاهی و جانوری در آب‌های خلیج‌فارس شناسایی شده‌اند.
5گونه از 8گونه لاک‌پشت‌های موجود در جهان در آب‌های خلیج‌فارس و دریای عمان زندگی می‌کنند که 2گونه لاک‌پشت عقابی و لاک‌پشت سبز در سواحل و جزایر ایران تخم‌گذاری می‌کنند.
دلفین‌هایی با نام پورپویز و همچنین دلفین‌های بینی بطری در جنوب جزیره قشم و در جوار جزیره‌های هنگام، سالارک و هرمز زندگی می‌کنند.
7گونه از کوسه‌ها در آب‌های خلیج‌فارس زندگی می‌کنند که از میان آنها می‌توان به کوسه گربه ماهی، نهنگ کوسه یا کوسه کر، کوسه سرچکشی، کوسه ماهی شکاری و کوسه ماهی گورخری اشاره کرد.
جزایر بحرین
جزیره محرق، جزیره بدیع، جزیره ستره، ام‌النعسان، جزیره البحرین، جزیره وجده
جزایر کویت
ام‌المرادم، ام‌النمل، بوبیان، جزیره کبر، عوهه، فیلکه، قاروه، مسکان، وربه
جزایر عمان
سلامه، مسندم، جزیره غنم، جزیره حلانیات، جزیره تلگراف
جزایر قطر
جزیره حوار، جزایر دواخیل، جزیره رَبَز، جزیره مِترَس، جزیره عالیه، جزیره حالول، جزیره الصحاط
جزایر عربستان
جزیره عربی، جزیره کران، کورین، جنا، جرید، جزیره تاروت، جزیره ابوعلی، جزیره باطنه، جنه، جزیره مقطع، جزیره حرقوص
جزایر امارات
ابوالابیض، ارزنه، الرفیق، ام‌الحطب،ام قصار، بزم شرقی، بزم غربی، بـِشوم، بوکشیشه، بوکعل، ثمیریه، جـِراب، جزایر غاغه، جزیره ابوظبی، جزیره داس، غُراب، جزیره غشا، جزیره نخل، جمیره، جنانه...
عمان
کشور عربی
سال تشکیل: 130
مساحت: 309500 کیلومترمربع
جمعیت: بیش از 6میلیون نفر
نوع حکومت: پادشاهی
تولید ناخالص داخلی: 72.64میلیارد دلار
میزان تولید نفت: 995هزار بشکه در روز
جمعیت توریست در سال2018 برابر 3.3میلیون نفر
امارات
کشور عربی
سال تشکیل: 1708
مساحت: 83600کیلومترمربع
جمعیت 68.9میلیون نفر
نوع حکومت: مشروطه، پادشاهی
تولید ناخالص داخلی: 382.6میلیارد دلار
میزان تولید نفت: 3.72میلیون بشکه در روز
جمعیت توریست در سال2018 برابر 15.8میلیون نفر
ایران
کشور غیرعربی
سال تشکیل: 678 پیش از میلاد
مساحت: یک میلیون و 648هزار و 195کیلومترمربع
جمعیت بیش از 81میلیون نفر
نوع حکومت: جمهوری اسلامی
تولید ناخالص داخلی: 439میلیارد دلار
میزان تولید نفت: 4.69میلیون بشکه در روز
جمعیت توریست در سال2018 بیش از 5میلیون نفر
قطر
کشور عربی
سال تشکیل: 1878
مساحت: 11586 کیلومترمربع
جمعیت: 2.716میلیون نفر
نوع حکومت: پادشاهی مشروطه
تولید ناخالص داخلی: 167.6میلیارد دلار
میزان تولید نفت: 600هزار بشکه در روز
جمعیت توریست در سال 2018برابر 8.1میلیون نفر
عراق
کشور عربی
سال تشکیل: 4000 تا 539 پیش از میلاد
مساحت: 437072کیلومترمربع
جمعیت 40.194میلیون نفر
نوع حکومت: جمهوری
تولید ناخالص داخلی: 197.7میلیارد دلار
میزان تولید نفت: 45.4میلیون بشکه در روز
جمعیت توریست در سال2018 برابر 5 میلیون نفر
کویت
کشور عربی
سال تشکیل: 1752
مساحت: 17818 کیلومترمربع
جمعیت: 4.621میلیون نفر
نوع حکومت: پادشاهی مشروطه
تولید ناخالص داخلی: 120میلیارد دلار
میزان تولید نفت: 2.83 میلیون بشکه در روز
جمعیت توریست در سال2018 برابر 2میلیون نفر
عربستان
کشور عربی
سال تشکیل پادشاهی: 1932
مساحت: 149.2میلیون کیلومترمربع
جمعیت 554.33میلیون نفر
نوع حکومت: پادشاهی
تولید ناخالص داخلی: 683.8میلیارد دلار
میزان تولید نفت: 12میلیون بشکه در روز
جمعیت توریست در سال2018 برابر 30میلیون نفر
بحرین
کشور عربی
سال تشکیل: 1971
مساحت: 778کیلومترمربع
جمعیت 1.622 میلیون نفر
نوع حکومت: پادشاهی
تولید ناخالص داخلی: 35میلیارد دلار
میزان تولید نفت: 200هزار بشکه در روز
جمعیت توریست در سال2018 برابر 12.7میلیون نفر
* جمعیت کل کشورهای حوزه خلیج‌فارس: 179387000نفر
* مساحت خلیج‌فارس: 251هزار کیلومترمربع
* میانگین عمق خلیج‌فارس: 50متر
در همینه زمینه :