گزارش
گزارش همشهری از جزئیات حذف زوج و فرد و طرح جدیدی که جایگزین آن می‌شود
اجرای طرحی نو برای ترافیک پایتخت
سیدمحمد فخار/ خبر‌نگار
پس از تجربه موفق طرح ترافیک تهران در سال97، از تابستان امسال طرح بی‌اساس زوج و فرد نیز با شکلی جدید جایگزین می‌شود تا کنترل آلودگی هوا و ترافیک به‌عنوان 2دغدغه اصلی پایتخت بیش از پیش مورد توجه قرار گیرد.
اردیبهشت97 بود که شهرداری تهران با تکیه بر مصوبه شورای شهر و شورای ترافیک پایتخت، طرح فرسوده و رانت‌خیز ترافیک را پس از 4دهه کنار گذاشت و سراغ طرحی رفت که دارای مبنای کارشناسی و تجربه‌ای موفق در سایر کلانشهرهای جهان بود. طرح ترافیک از اردیبهشت58 اجرا شده بود اما اثری بر کاهش آلودگی هوا نداشت. طرح زوج و فرد نیز از اساس قرار بود موقت باشد اما از سال84 در تهران اجرا شد و تا امروز ادامه یافته است. این طرح در واقع مبنای ترددهای شهری را منوط به شماره‌ای روی پلاک خودرو می‌کند و هیچ اساس علمی و مفیدی ندارد. در عین حال طرح جدید که به‌عنوان حلقه دوم ترافیکی پایتخت از تابستان اجرایی می‌شود، نسخه ایرانی طرح LEZ است که هم‌اکنون در 250نقطه جهان اجرا می‌شود و طی 11سال اخیر تجربه‌ای موفق در کاهش ترددهای شهری و حجم آلاینده‌ها داشته است. سازمان حمل‌ونقل و ترافیک شهرداری تهران دیروز طی اطلاعیه‌ای اعلام کرد که طرح ترافیک همانند سال گذشته در محدوده مرکزی شهر تهران اجرا می‌شود اما از ابتدای تیرماه۹۸ طرح زوج و فرد حذف خواهد شد و به‌جای آن، طرح کنترل آلودگی هوا در محدوده دوم (زوج و فرد سابق) اجرا می‌شود .
شمایل طرح جدید
براساس مصوبات قانونی، از اول تیرماه اجرای طرح زوج و فرد در تهران پایان می‌یابد و طرح محدوده کنترل آلودگی هوا جایگزین آن می‌شود. در هر فصل خودروهای پلاک تهران ۲۰روز و خودروهای پلاک غیرتهران ۱۵روز مجاز به تردد رایگان در محدوده دوم هستند. زوج یا فرد بودن پلاک خودروها نیز در تعیین روزهای مجاز اثری ندارد و ملاک، صرفاً تعداد روزهای ورود است. عوارض تردد در این محدوده در روزهای فراتر از تعداد مجاز، نصف عوارض طرح ترافیک تعیین‌شده است. طبعاً شمارش تعداد روزهای مجاز برای تردد رایگان در محدوده دوم (زوج و فرد سابق) مشروط به آن است که ثبت‌نام در سامانه انجام‌شده باشد و ازاین‌رو ضروری است همه دارندگان خودرو یک‌بار در سامانه ثبت‌نام و مشخصات خودروی خود را وارد کرده باشند. در سال‌جاری، خودروهای کمتر آلاینده که معاینه فنی برتر دریافت کرده باشند، بیش از سال گذشته از تخفیفِ هزینه‌های طرح ترافیک برخوردار می‌شوند و میزان تخفیف برای این دسته از خودروها از ۲۰درصد به ۲۵درصد افزایش پیداکرده است. خودروهای با عمر کمتر از 4سال که الزامی به اخذ معاینه فنی عادی ندارند نیز برای برخورداری از تخفیف معاینه فنی برتر می‌توانند به مراکز صدور معاینه فنی مراجعه کنند. همچنین برای نخستین‌بار در سال۹۸ ساکنان محدوده‌های ترافیکی که در سالیان اخیر محدودیت‌های تردد با خودرو برای آنها مشکلاتی را ایجاد کرده بود، از امتیاز جدید و ویژه‌ای برخوردار شده‌اند که هزینه طرح ترافیک برای آنها ۵۰درصد کمتر از دیگران است. امتیازی که سال قبل برای ساکنان محدوده درنظر گرفته‌شده بود (یک‌بار خروج رایگان قبل از ساعت۸:۳۰ و یک‌بار ورود بعد از ساعت۱۷) نیز همچنان برقرار است.
همسایگان طرح چه؟
ساکنان محدوده طرح ترافیک همانند سال گذشته از امتیازات ویژه ساکنان برخوردار خواهند بود اما ساکنان محدوده کنترل آلودگی هوا (زوج و فرد سابق) صرفاً برای عوارض مربوط به همان محدوده (روزهای مازاد بر تعداد مجاز) از امتیاز و تخفیف مذکور برخوردارند. این دسته از شهروندان، باید پس از ثبت مشخصات در سامانه «تهران من» به دفاتر خدمات الکترونیک شهر مراجعه و مدارک مذکور را ارائه کنند تا سکونت آنها در سامانه مورد تأیید قرار گیرد.
چرا طرح‌های جدید؟
حرف زدن در این‌باره هم سخت است اما هر روز 1200خودروی جدید به خیابان‌های تهران اضافه می‌شود. به همین راحتی سالانه 400هزار خودروی جدید به 3.6میلیون خودروی حاضر اضافه می‌شوند و این فارغ از 550هزار خودروی پلاک شهرستان است که بیشتر در معابر منطقه‌یک تا 3 مسافرکشی می‌کنند. از طرفی معابر تهران برای 970هزار خودرو طراحی شده‌اند و این یعنی ترافیک سرطانی تهران هر روز گسترده‌تر می‌شود. در کنار این شرایط حاد، آلودگی هوا نیز با تولید روزانه 1800تن آلاینده که 1300تن آن از وسایل نقلیه بیرون می‌آید، خطری بزرگ برای سلامت ساکنان تهران است. از هر 10ایرانی یکی ساکن تهران است و باید برای هوای آنها کاری فوری و مؤثر کرد. این شرایط مدیران را به سمت اجرای طرح کاهش آلودگی هوا یا LEZ برده است؛ تجربه‌ای جهانی که اجرای گام نخست آن در تهران موفق بوده و باید گسترده‌تر شود.
